Tüketici Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BÖLÜM

TÜKETİCİ HUKUKUNA DAİR TEMEL BİLGİLER

I. TÜKETİCİNİN KORUNMASI KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ 5

A. 19. YÜZYIL ÖNCESİNDE TÜKETİCİNİN KORUNMASI 5

1. Dünyada 5

2. Türkiye’de 7

B. 19. YÜZYIL VE SONRASINDA TÜKETİCİNİN KORUNMASI 10

1. Dünyada 10

2. Türkiye’de 15

II. TÜKETİCİNİN KORUNMASININ NEDENLERİ VE AMAÇLARI. 19

A. TÜKETİCİNİN KORUNMASININ NEDENLERİ . 19

B. TÜKETİCİNİN KORUNMASININ AMAÇLARI 21

III. TÜKETİCİ İŞLEMİNİN ALT KAVRAMI OLARAK TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİ 24

A. GENEL OLARAK 24

B. TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNİN ÖZELLİKLERİ 29

C. TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİNİN KOŞULLARI 30

1. Genel Olarak . 30

2. Taraf Koşulu . 31

a. Sözleşmenin Bir Tarafının Tüketici Olması . 31

(1) Tüketici Tanımı 31

(2) Tüketicinin Gerçek ya da Tüzel Kişi Olması . 32

i. Gerçek Kişiler. 32

ii. Tüzel Kişiler 34

(3) Tüketicinin Mesleki ya da Ticari Amaçla Hareket Etmemesi . 36

i. Amacın Belirlenmesi 36

ii. Amacın Ticari İş ve Tüketim Karinesine Göre Belirlenmesi 39

iii. Karma İşlemlerde Amacın Belirlenmesi 39

b. Sözleşmenin Bir Tarafının Satıcı/Sağlayıcı Olması . 41

(1) Satıcı/Sağlayıcı Tanımı 41

(2) Satıcı/Sağlayıcının Gerçek ya da Tüzel Kişi Olması . 42

(3) Satıcı/Sağlayıcının Mal veya Hizmeti İvazlı Şekilde Doğrudan ya da Dolaylı Olarak Sunması 43

(4) Satıcı/Sağlayıcının Mesleki veya Ticari Amaçlarla Hareket Etmesi 44

(5) Kredi Veren 45

3. Konu Koşulu . 47

a. Mal ve Hizmet Kavramı . 47

(1) Genel Olarak 47

(2) Mal Kavramı 47

i. Genel Olarak. 47

ii. Taşınır Eşya . 49

iii. Konut veya Tatil Amaçlı Taşınmaz Mallar 49

iv. Elektronik Ortamda Kullanılmak Üzere Hazırlanan Yazılım, Ses, Görüntü ve Benzeri Her Türlü Gayri Maddi Mallar 50

v. Tüketici Ürünü. 52

(3) Hizmet Kavramı . 52

3. Süre Koşulu 53

İKİNCİ BÖLÜM

MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUKA GENEL BİR BAKIŞ

I. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA TÜKETİCİNİN KORUNMASININ ORTAYA ÇIKIŞI 55

A. GENEL OLARAK 55

B. YASAL DÜZENLEMELER 57

II. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA TÜKETİCİ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI 59

A. GENEL OLARAK 59

B. KAPSAM 62

1. Kapsam Dahilinde Olan Durumlar . 62

2. Kapsam Dışı Olan Durumlar 65

C. TARAFLAR 68

III. TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUKTA ÖNGÖRÜLEN BAĞLAMA NOKTALARI . 70

A. BAĞLAMA NOKTALARININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN İLKELER VE YÖNTEMLER 70

1. Tüketiciyi Koruma Amaçlı İlkeler . 70

a. Genel Olarak . 70

b. Fonksiyonel Bağlama İlkesi . 71

c. Kayırma İlkesi 72

2. Bağlama Noktaları Belirlenirken Kullanılan Yöntemler 73

a. Genel Olarak . 73

a. Objektif Yöntem . 73

b. Sübjektif Yöntem . 74

(1) Genel Olarak 74

(2) Sübjektif Yöntemi Kabul Etmeyen Görüş . 75

(3) Sübjektif Yöntemi Münhasıran Kabul Eden Görüş . 76

(4) Sübjektif Yöntemi Sınırlayarak Kabul Eden Görüş. 77

c. En Sıkı İlişkili Hukuk Yöntemi 78

B. HUKUK SEÇİMİ/SUBJEKTİF BAĞLAMA NOKTASI 79

1. Hukuk Seçimini Yasaklayan Düzenlemeler . 79

2. Sınırlı Hukuk Seçimini Kabul Eden Düzenlemeler 80

C. HUKUK SEÇİMİNİN BULUNMADIĞI HALLERDE BAĞLAMA NOKTASI/OBJEKTİF BAĞLAMA NOKTASI 82

1. Mutad Mesken 82

2. Mutad Meskenin Öngörüldüğü Haller 84

a. Genel Olarak . 84

b. Tüketicinin Mutad Meskeni Ülkesinde Gerçekleştirilen Faaliyetler 86

(1) Genel Olarak 86

(2) Davet Kriteri 86

(3) Reklam Kriteri . 89

(4) Sözleşme Kriteri. 91

(5) İnternet Üzerinden Akdedilen Sözleşmeler . 92

c. Tüketicinin Mutad Meskeni Ülkesinde Siparişlerin Kabul Edilmesi . 94

d. Satıcının Satışı Teşvik Amaçlı Yurtdışı Gezisi Düzenlemesi Sonucu Gerçekleşen Satışlar 94

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TÜRK HUKUKU KAPSAMINDA TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNE UYGULANACAK HUKUK

I. TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNDA TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNDE YABANCILIK UNSURU VE KORUNAN MENFAATLER . 97

A. YABANCILIK UNSURU 97

B. KORUNAN MENFAATLER . 99

1. Genel Olarak . 99

2. Taraf Menfaati 101

3. İşlem Menfaati 101

4. Karar Ahengi Menfaati . 102

5. Milletlerarası Toplumun Genel Menfaati . 104

6. Maddi Hukuk Menfaati 105

II. MÖHUK KAPSAMINDA TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ . 106

A. TANIMI 106

B. KAPSAMI . 109

1. Genel Olarak . 109

2. Taraflar . 110

3. Konu . 110

4. Kapsam Belirlenirken Hangi Fıkranın Göz Önünde Bulundurulacağı Sorunu 112

5. Kapsam Dışı Bırakılan Konular . 116

C. TARAFLARIN HUKUK SEÇİMİNE BAĞLI OLARAK UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 118

a. Hukuk Seçimi Kavramı 118

(1) Genel Olarak 118

(2) Açık, Zımni ya da Farazi Hukuk Seçimi . 119

(3) Kısmi Hukuk Seçimi 122

(4) Hukuk Seçimi Zamanı . 122

(5) Hukuk Seçiminin İlişkiyle Olan Bağlantısı . 123

(6) Yabancılık Unsuru İçermeyen Sözleşmelerde Hukuk Seçimi 124

b. MÖHUK m. 26/1 Uyarınca Hukuk Seçimi 125

D. HUKUK SEÇİMİ YAPILMAYAN HALLERDE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 129

a. Genel Olarak . 129

b. Mutad Mesken Kavramı . 131

c. Tüketicinin Mutad Meskeni Ülkesinde Gerçekleştirilen Faaliyetler 134

d. Tüketicinin Mutad Meskeni Ülkesinde Siparişlerin Kabul Edilmesi . 138

e. Satıcının Satışı Teşvik Amaçlı Yurtdışı Gezisi Düzenlemesi Sonucu Gerçekleşen Satışlar 139

E. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ . 141

F. YETKİLİ YABANCI HUKUKUN UYGULANMASINI ENGELLEYİCİ DÜZENLEMELER . 143

1. Kamu Düzeni 143

2. Doğrudan Uygulanan Kurallar . 151

a. Lex Fori’nin Doğrudan Uygulanan Kuralları . 154

b Lex Causae’nın Doğrudan Uygulanan Kuralları . 156

c. Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları 157

SONUÇ 163

KAYNAKÇA . 167