Uluslararası İnsancıl Hukuk ve Sorumluluk Hukuku Çerçevesinde Suriye,deki Silahlı Çatışmaların Analizi

İÇİNDEKİLER 

İÇİNDEKİLER .V 

KISALTMALAR LİSTESİ.IX 

GİRİŞ .1 

BİRİNCİ BÖLÜM 

1.SURİYE’DEKİ SİLAHLI ÇATIŞMALARIN ULUSLARARASI İNSANCILHUKUK KURALLARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI 8 

1.1. ULUSLARARASI SİLAHLI ÇATIŞMALAR .19 

1.1.1. Savaş İlanı 20 

1.1.2. Silahlı Çatışmalar/Uyuşmazlıklar .21 

1.1.3. İşgal 24 

1.1.4. Ulusal Kurtuluş Mücadeleleri.30 

1.2. ULUSLARARASI NİTELİKTE OLMAYAN SİLAHLI ÇATIŞMALAR .34 

1.2.1. 1949 Tarihli Cenevre Sözleşmeleri Ortak Madde 3 36 

1.2.1.1. Tanım ve Unsurlar38 

1.2.1.2. Yer – Zaman Bakımından Uygulanma.42 

1.2.2. 1977 Tarihli II Numaralı Ek Protokol .46 

1.2.3. Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü’nde Yer Alan Düzenleme 48 

1.3. SİLAHLI ÇATIŞMALARIN KARMAŞIKLAŞAN YAPISI 50 

1.3.1. Silahlı Çatışmaların Uluslararasılaşması.51 

1.3.1.1. Üçüncü Tarafça Yapılan (Silahlı) Müdahale53 

1.3.1.2. Karma Çatışmalar.62 

1.3.1.3. Rızanın Önemi .64 

1.3.2. Silahlı Çatışmaların Sınıflandırılmasında Üçüncü Kategoriye İlişkin Tartışmalar 67 

1.4. SURİYE’DEKİ SİLAHLI ÇATIŞMALARIN SINIFLANDIRILMASI 69 

1.4.1. Ayaklanmaların Tarihsel Arka Planı, Çatışmaların Başlangıcı ve Seyri .69 

1.4.2. Suriye’de Yaşanan Uluslararası Silahlı Çatışmalar .75 

1.4.2.1.Diğer Devletler ile Devlet-Dışı Silahlı Gruplar Arasındaki Çatışmalar 77 

1.4.2.2. Doğrudan Suriye Hükümeti’ni Hedef Alan Askeri Operasyonlar80

1.4.3. Suriye’de Yaşanan Uluslararası Nitelikte Olmayan Silahlı Çatışmalar 83 

1.4.3.1. Suriye’deki Çatışmalarda Yer Alan Devlet-Dışı Silahlı Gruplar . 84 

1.4.3.2. Devlet-Dışı Grupların Yer Aldıkları Uluslararası Nitelikte Olmayan Silahlı Çatışmalar 87 

1.4.3.3. Yabancı Devletlerin Suriye’deki Devlet-Dışı Silahlı Gruplar Üzerindeki Kontrolü . 91 

İKİNCİ BÖLÜM 

2. SURİYE’DEKİ SİLAHLI ÇATIŞMALARDA YAŞANAN İNSANCIL HUKUK İHLALLERİ . 93 

2.1. ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUKUN TEMEL İLKELERİ . 94 

2.1.1. Ayrım Gözetme İlkesi . 96 

2.1.2. Askeri Gereklilik İlkesi .101 

2.1.3. Gereksiz Acı Çekilmesine Sebep Olma Yasağı 104 

2.1.4. Orantılılık İlkesi 106 

2.1.5. Temel İlkelere İlişkin Kısa Bir Değerlendirme .109 

2.2. ÖZEL KORUMADAN YARARLANAN KİŞİLER 111 

2.2.1. Tıbbi ve Dini Personel 111 

2.2.2. Yaralı ve Hastalar 114 

2.2.3. Kadınlar .116 

2.2.4. Çocuklar 119 

2.2.5. Gazeteciler 123 

2.2.6. Yerinden Edilen Kişiler .125 

2.3. ÖZEL KORUMADAN YARARLANAN MALLAR/NESNELER 129 

2.3.1. Tıbbi Birimler .129 

2.3.2. Kültürel Varlıkların (Malların) Korunması .131 

2.3.3. Tehlikeli Güçler İçeren Yapı ve Tesisler 138 

2.3.4. Çevrenin Korunması .139 

2.3.5. Özel Bir Korumadan Yararlanan Diğer Mallar ve Bölgeler/Yerler 145 

2.4. SİLAHLI ÇATIŞMALARDA KULLANILAN YÖNTEM VE ARAÇLARA İLİŞKİN SINIRLAMALAR/YASAKLAMALAR .146 

2.4.1. Kullanılması/Başvurulması Yasaklanan/Sınırlandırılan Yöntemler147 

2.4.1.1.Muhariplerin Korunması Amacıyla Yasaklanan/Sınırlandırılan 

Yöntemler .148 

2.4.1.2. Sivillerin ve Sivil Nitelikli Malların Korunması Amacıyla Yasaklanan/Sınırlandırılan Yöntemler 151 

2.4.2. Silahlı Çatışmalarda Kullanılabilecek Silahlara İlişkin Yasaklar/ 

Sınırlamalar.158 

2.4.2.1. Konvansiyonel Silahlara İlişkin Yasaklar/Sınırlamalar .159 

2.4.2.2. Kitle İmha Silahlarına İlişkin Yasaklar ve Sınırlamalar .165 

2.4.3. Uluslararası İnsancıl Hukukta Devletlerin Silahlara İlişkin Diğer Yükümlülükleri .169 

2.5. SURİYE’DEKİ DURUMUN/İHLALLERİN TESPİTİ.171 

2.5.1. Suriye’deki Çatışmalarda Temel İlkelerin İhlalini Oluşturan Durumlar .172 

2.5.2. Özel Koruma Altındaki Kişilere Yönelik Saldırılar 175 

2.5.3. Özel Koruma Altındaki Mallara Yönelik Saldırılar/İhlaller180 

2.5.4. Suriye’deki Silahlı Çatışmalarda Araç ve Yöntemlere İlişkin İhlaller 181 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

3.SURİYE’DEKİ SİLAHLI ÇATIŞMALARDA YAŞANAN İNSANCILHUKUK İHLALLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUK 187 

3.1. ULUSLARARASI SORUMLULUK HUKUKU 188 

3.1.1. Genel Olarak .188 

3.1.2. Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu.191 

3.1.2.1. Devletin Sorumluluğunun Şartları/Unsurları .193 

3.1.2.1.1. Uluslararası Yükümlülüğün İhlali .194 

3.1.2.1.2. Uluslararası Hukuka Aykırı Davranışın Devlete Atfedilmesi .198 

3.1.2.1.2.1. Devletin Organının/Görevlisinin Eylemi .198 

3.1.2.1.2.2. Sivil Yüklenicilerin Eylemleri .200 

3.1.2.1.2.3. Başka Devletin Emrine Verilen Organların Eylemleri .202 

3.1.2.1.2.4. Ultra Vires Eylemler 202 

3.1.2.1.2.5. Üçüncü Kişilerin/Tarafın Eylemleri .204 

3.1.2.1.2.6. Başka Bir Devletin Eylemi Nedeniyle Sorumluluk210 

3.1.2.1.3. Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran Durumlar 212 

3.1.2.1.3.1. Devletin Rızası .215 

3.1.2.1.3.2. Karşı Önlemler .216 

3.1.2.1.3.3. Mücbir Sebep .219 

3.1.2.1.3.4. Tehlike Hali219 

3.1.2.1.3.5. Zaruret Hali 220 

3.1.2.2. Devletin Sorumluluğunun İleri Sürülmesi .221 

3.1.2.2.1. Sorumluluğu İleri Sürme Hakkına/Yetkisine Sahip Olan Devlet 222 

3.1.2.2.2. Bildirimde Bulunma224 

3.1.2.3. Erga Omnes Yükümlülüklerin İhlali ve Devletin Sorumluluğu .226

3.1.2.4. Devletin Sorumluluğunun Sonuçları 231 

3.1.3. Devlet Dışı Silahlı Grupların Uluslararası Sorumluluğu.235 

3.2. ULUSLARARASI SUÇLAR240 

3.2.1. Savaş Suçları241 

3.2.1.1. Savaş Suçunun Unsurları 243 

3.2.1.2. Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü’nde Savaş Suçları 248 

3.2.2. İnsanlığa Karşı Suçlar 251 

3.2.2.1. Eylemin Yaygın veya Sistematik Saldırının Bir Parçası Olarak Gerçekleştirilmesi 255 

3.2.2.2. Saldırının Herhangi Bir Sivil Nüfusa Yönelik Yapılması .257 

3.2.2.3. Failin Yaygın veya Sistematik Saldırının Bilincinde/Farkında Olması 260 

3.2.3. Soykırım Suçu262 

3.2.3.1. Suçun Maddi Unsurları .265 

3.2.3.2. Grubun ve Mensuplarının Belirlenmesi/Tespit Edilmesi 269 

3.2.3.3. Suçun Manevi Unsurları .270 

3.3. SURİYE’DEKİ SİLAHLI ÇATIŞMALARDA İHLALLERDEN DOĞAN SORUMLULUĞUN TESPİTİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ 273 

3.3.1. Uluslararası İnsancıl Hukuka Riayetin Sağlanması .281 

3.3.2. Sorumluluğun Tespitinde Suriye’ye Özgü Sorunlar 286 

SONUÇ .292 

KAYNAKÇA299