Türkiye ve Avrupa Birliği Sosyal Yapısı

İÇİNDEKİLER
SUNUŞ    V
ÖNSÖZ    VII
İÇİNDEKİLER    IX
TABLOLAR LİSTESİ    XV
GRAFİKLER LİSTESİ    XIX
I. BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ FİKRİISİN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ
A. Küreselleşme ve Bölgeselleşme Hareketleri    5
1. Küreselleşme ve Bölgeselleşme Hareketleri    5
2. Bölgesel Ekonomik Birleşme Çeşitleri    7
3. Bazı Bölgesel Ekonomik Birleşme Girişimleri    8
a. NAFTA (Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi)    8
b. MERCOSUR (Güney Konisi Ortak Pazarı)    8
c. APEC (Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği)    9
d. ASEAN (IJzak Doğu Asya Ülkeleri Birliği)    9
e. KEl (Karadeniz Ekonomik işbirliği)    9
f. ECO (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı)    9
4. Bölgesel Ekonomik Birleşmelerin Başarı Şartlan    10
B. Avrupa Birliği'ne Doğru    10
I. Avrupa Birliği Fikrinin Doğuşu    10
2. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu    13
3. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu    14
4. Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)    14
5. Avrupa Birliği Antlaşması (/Maastricht Antlaşması)    19
C. Avrupa Birliği'nin Hedef ve Amaçları    21
1. Siyasi Amaçlar    21
2. Ekonomik Amaçlar    22
3. Sosyal Amaçlar    22
D. Avrupa Birliği'nin Organlan    23
1. Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi    23
2. Avrupa Birliği Komisyonu    24
3. Avrupa Parlamentosu    25
4. Ekonomik ve Sosyal Komite ve Danışma Komitesi    26
5. Avrupa Birliği Adalet Divanı    27
6. Sayıştay (Hesap Mahkemesi)    27
7. Avrupa Yatırım Bankası    28

II. BÖLÜM
AVRUPA BİRLİĞİ NİN SOSYAL POLİTİKASI VE TÜRKİYE'NİN UYUMU
A. AB'nde Sosyal Politika İlgili Kurumlar    29
1. Avrupa Sosyal Fonu    29
2. Avrupa Yatırım Bankası    31
3. Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu (ERDF)    32
4. Avrupa Tarımsal Yönlendirme ve Garanti Fonu (FEOGA)    32
5. Avrupa Mesleki Eğitim Geliştirme Merkezi (CEDEFOB)    33
6. Ekonomik ve Sosyal Komite    33
B. Birlikle İlgili Temel Antlaşmalardaki Sosyal Politikayla İlgili Hükümler    33
1. Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) Antlaşması    33
2. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (EURATOM) Antlaşması    34
3. AET (Roma) Antlaşması    34
4. Avrupa Tek Senedi    36
5. Topluluk Sosyal Şartı    37
6. Avrupa Birliği (Maastricht) Antlaşması, Ekli Sosyal Politika Protokolü ve Ona
Ekli Antlaşma    38
7. Amsterdam Antlaşması    40
C. AB'nde Sosyal Politika Uygulamalan    44
1. İstihdam Politikaları ve İş Piyasalarının Düzenlenmesi    45
a. İş Piyasası ....
b. İstihdam ve Ücretler    47
c. Serbest Dolaşım    49
d. Kadın ve Erkek Arasında Eşit Muamele    52
e. Mesleki Eğitim    54
2. Yaşam ve Çalışma Şartlan    56
a. Yaşam ve Çalışma Şartlarının İyileştirilmesi    56
b. Çalışanlann Sağlık ve Güvenliğinin Korunması    58
c. Sosyal Koruma.......
d. Toplu Müzakere ve Örgütlenme Özgürlüğü    60
e. İşçilere Yönelik Bilgilendirme, Danışma ve Yönetime Katılma    61
3. Özel Olarak Korunması Gereken Gruplar    63
a. Çocukların ve Gençlerin Korunması    63
b. Yaşlıların Korunması    65
c. Sakatların Korunması    66
D. Üyelik Sürecinde Türkiye'nin AB Sosyal Politikasına Uyumu    68
1. Türkiye'nin İçinde Bulunduğu Genel Durum    68
a. Ekonomik Yapı    68
b. Teknik Durumu    68
e. İşgücünün Yapısı    69
d. Siyasal Yapı    69
2. Temel İlkeler ve Uyumun Gerçekleştirilmesi    70
a. Serbest Dolaşım    71
b. Cinsiyetler Arasında Eşit Davranma    73
c. İş İlişkisinin Sürekliliğinin Korunması    74
ca. Toplu İşçi Çıkarmaya Karşı Güvence    74
cb. Ödeme Aczine Düşen İşverene Karşı Güvence    75
cc. İşyerinin Devrine Karşı Güvence    75
d. Sosyal Güvenlik    76
e. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği    76
f. Yönetime Katılma    77

III. BÖLÜM
TÜRKİYE-AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ
A. Türkiye'nin AETna Ortak Üyelik Başvurusu    79
1. Başvuru Sebepleri    79
a. Siyasi Sebepler    79
b. Ekonomik Sebepler    80
c. Yunanistan Faktörü    80
2, Başvuru Sonrası Gelişmeler    80
a. 1959-1963 Dönemi    81
b. 1976 Erteleme, 1978 Dondurma Kararlan    82
c. 24 Ocak 1980 Kararları ve Sonrası    83
d. 12 Eylül 1980 Sonrası İlişkiler    83
3. Türkiye'nin Tam Üyelik Başvurusu    84
a. Tam Üyelik Başvurusunun Nedenleri    84
aa. Ekonomik Sebepler    84
ab. Siyasi Sebepler    85
b. AB Komisyonu Tarafından Hazırlanan ve Bakanlar Konseyi Tarafından
Onaylanan "Görüş" Raporu    86
c. İşbirliği Programı (Matutes Paketi)    87
ca. Gümrük Birliğinin Sağlanması    87
cb. Çeşitli Alanlarda Teknik İşbirliğinin Artıniması    87
cc. Mali İşbirliğinin Sağlanması    88
cd. Politik İşbirliğinin Sağlanması    88
B. Ortaklık Temel Belgeleri, Organları ve Dönemleri    88
1. Ortaklık Temel Belgeleri    88
a. Ankara Antlaşması    88
b. Katma Protokol    89
c. Uyum Antlaş/nalan    90
2. Ortaklık Organlan    91
a. Ortaklık Konseyi    91
b. Ortaklık Komitesi    91
c. Karma Parlamento Komisyonu    91
d. Gümrük Birliği Komitesi    91
3. Ortaklık Dönemleri    91
a. Hazırlık Dönemi    92
b. Geçiş Dönemi    92
c. Son Dönem    92
4. Türkiye'nin Gümrük Birliğine Girmesi    93
5. Türkiye'nin AB'ne Resmi Adaylık Statüsünü Kazanması    93
6. Tam Üyeliğin Türkiye ve AB Açısından Genel Bir Değerlendirmesi    97
a. Türkiye'nin AB'ne Tam Üyeliğinden Beklentileri    98
b. AB'nin Türkiye'nin Tam Üyeliğinden Beklentileri    99
C. AB'de Göçmen Türkler ve Yapısı    100
1. AB Ülkelerinde Göçmen Türklerin Yapısı    102
a. AB Ülkeleri'ndeki Türklerin Demografik Yapısı    102
aa. Toplam Yabancı Nüfus içinde Türkler    102
ab. Yaş Grupları İtibariyle Türk Nüfus    104
ac. Cinsiyet İtibariyle Türk Nüfus    107
b. Türk İşçilerinin AB Ülkelerinde İstihdamı    109
c. AB Ülkelerindeki Türk İşadamlan    113
d. Türk Göçmenlerinin Vasıf ve Eğitim Seviyeleri    114
2. AB Ülkelerindeki Göçmen Türklerin Sorunları    115
a. İntibak Güçlüğü    115
b. Konut Sorunu    117
c. Eğitim Sorunu    117
d. İşsizlik Sorunu    119
e. Serbest Dolaşım    121
f Kesin Geriye Dönüşler    124
3. Avrupa Birliği'nde Türkler ve Gelecekleri    125
IV. BÖLÜM
AB ÜLKELERİYLE TÜRKİYE'NİN DEMOGRAFİK YAPISI
A. Nüfusun Sosyal Özellikleri    126
1. Coğrafi Durum ve Nüfus Yoğunluğu    126
a. Coğrafi Durum    126
b. Nüfus Yoğunluğu    130
2. Nüfusun Büyüklüğü ve Artış Hızı    132
3. Nüfusun Yaş ve Cinsiyet Yapısı    134
a. Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı    134
b. Nüfusun Cinsiyet Yapısı    141
c. Medyan Yaş    143
d. Bağımlılık Oranı    145
4. Hanehalkı    146
a. Hanehalkı Büyüklüğü    146
b. Hanehalklannın Dağılımı    147
5. Kentsel ve Kırsal Nüfus    148
B. Evlilik ve Boşanmalar    149
1. Evlenmeler    149
a. Evlenme Miktarları    150
b. Evlenme Oranları    153
c. İlk Evlenme Yaşları    153
2. Boşanmalar    155
a. Boşanma Miktarları    155
b. Boşanma Oranlan    157
C. Doğurganlık    158
1. Meşru Doğumlar    158
a. Kaba Doğum Oranlan    158
b. Doğurganlık Hızlan    160
2. Gayri Meşru Doğumlar    163
3. Kürtajlar    164
D. Ölümler    166
1. Ölüm Miktarlan    167
2. Ölüm Oranlan    168
3. Bebek Ölümleri    169
4. Hayatta Kalma Süreleri    172
E. AB Ülkelerinde ve Türkiye'de Aile ve Nüfus Politikalan    175
1. Türkiye'de Uygulanan Aile ve Nüfus Politikalan    175
a, 1963 Öncesi Dönem Aile ve Nüfus Politikaları    175
b. Planlı Dönem Aile ve Nüfus    olitikalan    176
2. AB Ülkelerinde Uygulanan Aile ve Nüfus Politikalan    183
a. Aile ve Nüfus Politikasına Genel Yaklaşım    .    183
b. AB Ülkelerinde Aile ve Nüfus Politikası Konusunda Alınan Önlemler    185
3. Türkive'nin Tam Üyeliğinin AB'ne Demografik Açıdan Etkisi    187
V. BÖLÜM
AB ÜLKELERİYLE TÜRKİYE'NİN İŞGÜCÜ YAPISI
A. İşgücünün Genel Özellikleri    189
1. Çalışma Çağındaki Nüfus Miktarı    190
2. İşgücünün Yaş Dağılımı    191
3. İşgücünün Cinsiyet Yapısı    194
4. İşgücüne Katılma Oranlan    196
B. İşgücünün Yapısı    199
1. İşgücü Yapısında Gelişmeler    199
a. AB Ülkelerinde İşgücü Yapısında Meydana Gelen Gelişmeler    199
b. Türkiye'de İşgücü Yapısında Meydana Gelen Değişmeler    201
2. İşgücünün Sektörler İtibariyle Dağılımı    203  
3. İşgücünün Meslekteki Mevkii (Statüsü) itibariyle Dağılımı    209
4. İşgücünün İktisadi Faaliyet Dallan İtibariyle Dağılımı    211
5. İşgücünün Meslek Grupları İtibariyle Dağılımı    214
C. İşsizlik ve İstihdam Politikalan    216
1. Genel Durum    216
2. İşsizliğin Genel Özellikleri    219
a. Yaş Grupları İtibariyle İşsizlik    220
b. Cinsiyet İtibariyle İşsizlik    224
c. Süresi İtibariyle İşsizlik    .    226
d. Hanehalkı Reisi Durumuna Göre İşsizlik    227
3. İstihdam Politikaları ve Uygulamaları    228
a. Birlik Ülkelerinde İstihdam Politikalan    228
b. Türkiye'de İstihdam Politikaları    233
SONUÇ    237
KAYNAKÇA    241
 




TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1
AB Ülkelerindeki Türk Vatandaşları ve İşçileri, 102
Tablo 2
AB Ülkelerindeki Türk Vatandaşları ve İşçilerinin Toplam İçindeki Oranları (%). 103
Tablo 3
AB Ülkelerindeki Çalışan ve Çalışmayan Türk Vatandaşlarının Oranlan (%), 104
Tablo 4
Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre AB Ülkelerindeki Türk Vatandaşları, 105
Tablo 5
Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre AB Ülkelerindeki Türk Vatandaşlarının
AB İçindeki Oranları (%), 106
Tablo 6
AB Ülkelerindeki Türk Vatandaşlarının Yaş Gruplarına ve
. Cinsiyete Göre Dağılımı (%), 107
Tablo 7
Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre AB Ülkelerindeki Türk Vatandaşlarının
Toplam İçindeki Oranları (%), 108
Tablo 8
AB Ülkelerindeki İktisaden Faal Türk Nüfus (%), 109
Tablo 9
AB Ülkelerindeki Türk İşçilerinin Işkolları İtibariyle Dağılımı. 110
Tablo 10
AB Ülkelerindeki Türk İşçilerinin Işkolları İtibariyle
AB Toplamı İçindeki Oranları (%), 112
Tablo II
AB Ülkelerindeki Türk İşçilerinin Işkolları itibariyle Toplam İçindeki Oranlan (%). 112
Tablo 12
F. Almanya'da Yabancılarla İlgili Polisiye Vakalar, 116
Tablo 13
F. Almanya'da Yabancılarla İlgili Polisiye Vakaların Toplam İçindeki Oranlan (%). 117
Tablo 14
AB Ülkelerindeki Toplam, Yabancı ve Türkler Arasındaki İşsizlik Oranları (%), 1992, 120
Tablo 15
AB Ülkeleri ve Türkiye'nin Toplam Nüfus Miktan ve Yüzölçümleri, 127
Tablo 16
AB Ülkelerinin Toplam Nüfus İçindeki Oranlan (%). 128
Tablo 17
AB Ülkeleri ve Türkiye'nin Toplam Nüfus İçindeki Oranlan (%), 129
Tablo 18
AB Ülkeleri ve Türkiye'nin Nüfus Yoğunlukları, 131
Tablo 19
AB Ülkeleri ve Türkiye'nin Yıllık Nüfus Artış Oranlan (1965-1996) (Binde), 133
Tablo 20
AB Ülkeleri ve Türkiye'nin Toplam Nüfus Artış Hızı (1960-2Ü05) (binde), 134
Tablo 21
AB Ülkeleri ve Türkiye Nüfusunun Yaş Grupları İtibariyle Dağılımı (%), 136
Tablo 22
AB Ülkeleri ve Türkiye'de 15 Yaş Altı Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%), 137
Tablo 23
AB Ülkeleri ve Türkiye'de 15 İle 24 Yaş Arası Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%), 137
Tablo 24
AB Ülkeleri ve Türkiye'de 25 İle 49 Yaş Arası Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%), 138
Tablo 25
AB Ülkeleri ve Türkiye'de 50 İle 64 Yaş Arası Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%), 139
Tablo 26
AB Ülkeleri ve Türkiye'de 65 Yaş Üstü Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%), 139
Tablo 27
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Nüfusun Cinsiyet İtibariyle Dağılımı (%). 142
Tablo 28
AB Ülkeleri ve Türkiye'de 100 Erkeğe Düşen Kadın Sayısı, 143
Tablo 29
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Medyan Yaş (1988). 144
Tablo 30
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Bağımlılık Oranları (%), 145
Tablo 31
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Hanehalkı Büyüklükleri, 147
Tablo 32
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Şehirleşme Oranları (%). 149
Tablo 33
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Evlenenlerin Miktarı, 151
Tablo 34
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Kaba Evlenme Oranlan (Binde), 152
Tablo 35
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Kadınların Ortalama İlk Evlenme Yaşları, 154
Tablo 36
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Boşananların Miktarı, 156
Tablo 37
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Kaba Boşanma Oranları (Onbinde), 158
Tablo 38
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Kaba Doğum Oranlan. 159
Tablo 39
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Doğurganlık Hızları, 161
Tablo 40
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Evlilik Dışı Doğumlar (100 doğuma karşılık). 164
Tablo 41
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Kürtajlar, 165
Tablo 42
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Toplam Ölümler. 168
Tablo 43
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Kaba Ölüm Oranları (Binde). 169
Tablo 44
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Toplam Bebek Ölümleri (bir yaşından küçük), 170
Tablo 45
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Bebek Ölüm Hızı (Binde), 171
Tablo 46
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Toplam Ölümler İçinde Bebek Ölümleri (%), 172
Tablo 47
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Doğuşta Hayatta Kalma Ümidi (Yıl), 174
Tablo 48
Çalışma Çağındaki Nüfusun Toplam Nüfusa Oranı (%), 190
Tablo 49
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Toplam Işgüeünün
Yaş Grupları ve Cinsiyet İtibariyle Dağılımı"(%) (1997), 192
Tahlo 50
AB Ülkeleri ve Türkiye'de İşgücünün
Yaş Grupları ve Cinsiyet İtibariyle Dağılımı (%) (1997), 195
Tablo 51
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Yaş Grupları ve Cinsiyet İtibariyle
İşgücüne Katılma Oranları {(%) (1997), 197
Tablo 52
AB Ülkeleri ve Türkiye'de İşgücünün Sektörlere Göre Dağılımı (%), 205
Tablo 53
AB Ülkeleri ve Türkiye'de İşgücünün Statülerine Göre Dağılımı (%), 1991, 210
Tablo 54
AB Ülkeleri ve Türkiye'de İşgücünün İktisadi Faaliyet Dallan İtibariyle Dağılımı (%), 213
Tablo 55
AB Ülkeleri ve Türkiye'de İşgücünün Meslek Grupları İtibariyle Dağılımı (%), 215
Tablo 56
AB Ülkeleri ve Türkiye'de İşsizlik Oranlan (%), 221
Tablo 57
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Cinsiyete Göre 25 Yaş Altı Gençlerde İşsizlik Oranları (%), 222
Tablo 58
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Uzun Süreli İşsizlerin (12 ay ve daha fazlası)
Toplam işsizler İçindeki Oranları (%). 226
Tablo 59
AB Ülkeleri ve Türkiye'de Hanehalkı Reisi Durumuna Göre
İşsizlik Oranları (%) (1988), 227