Türk Sosyal Güvenlik Hukukunda Fiili Hizmet Süresi Zammı

Bazı mesleklerin muhtevasında barındırdığı mesleki risk ve güçlükler nedeniyle diğer mesleklere göre objektif olarak daha zor olduğu kabul edilmektedir. Bunun içindir ki sosyal güvenlik sistemimiz bu meslek mensubu sigortalıların daha erken ve daha kolay emekli olabilmeleri için özel hükümler getirmiştir. Bu çalışmada, sosyal güvenlik sistemimizde sigortalıya getirmiş olduğu fayda ile öne çıkan, sigortalının prim ödeme gün sayısını yükselten ve belli koşullarla sigortalının tamamlaması gereken yaş koşulunda belli indirimler öngören ve uygulamada daha çok yıpranma süresi (payı) olarak adlandırılan fiili hizmet süresi zammı üzerinde durulacaktır. Bu kurum, ülkemizde sosyal güvenliğe ilişkin temel kanun olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 40.maddesinde ve bu maddeye dayanılarak çıkarılmış olan Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'te ve Sosyal Güvenlik Kurumunca yayımlanan alt mevzuatta hüküm altına alınmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde, fiili hizmet süresi, farazi sigortalılık ve fiili hizmet süresi zammı kavramları incelenecek ve bu kavramların 506 ve 5434 sayılı Kanun dönemlerindeki tarihi gelişimi üzerinde durulacaktır. İkinci bölümde, 5510 sayılı Kanun'a göre fiili hizmet süresi zammı yararlanma şartları açıklanacaktır. Üçüncü bölümde, fiili hizmet süresi zammından yararlanan sigortalılara getirilen haklar incelenecektir. Son olarak dördüncü bölümde, fiili hizmet süresi zammı ile ilgili uygulamada karşılaşılabilecek nitelikli durumlar üzerinde ve fiili hizmet süresine tabi çalışmanın tespiti davası ele alınacaktır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

Giriş
I. Çalışmanın Amacı
II. Çalışmanın Sınırları
III. Çalışmada Kullanılan Biçim Kuralları

Birinci Bölüm
Fiili Hizmet Süresi, Farazi Sigortalılık ve Fiili Hizmet Süresi Zammı Kavramları ve Bu Kavramların Tarihi Gelişimleri
I. Fiili Hizmet Süresi Kavramı
II. Farazi Sigortalılık
III. Diğer Ülkelerdeki Farazi Sigortalılık
A. Belçika
B. Macaristan
C. Finlandiya
D. Polonya
E. Portekiz
F. Yeni Zelenda
G. İspanya
H. OECD Ülkeleri ile Ülkemizdeki Emeklilik ve Farazi Sigortalılık Sistemlerine Bakış
IV. Türk Hukukunda Fiili Hizmet Süresi Zammı Kavramı ve Tarihi Gelişimi
A. 3575 sayılı Askeri Fabrikalar Tekaüt ve Muavenet Sandığı Hakkında Kanun'da Farazi Sigortalılık
B. 5417 sayılı İhtiyarlık Sigortası Kanunu'nda Farazi Sigortalılık
C. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nda Farazi Sigortalılık
D. 5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nda Farazi Sigortalılık
V. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun İlk Metnine Göre Farazi Sigortalılık

İkinci Bölüm
Fiili Hizmet Süresi Zammından Yararlanma Şartları
I. İşyeri Kavramı ve Fiili Hizmet Süresi Zammına Tabi Çalışmalarda Primler ve Oranları
A. İşyeri Kavramı
B. Fiili Hizmet Süresi Zammına İlişkin Prim Oranları ve Primlerin Ödenmesi
II. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 4. Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendi veya (c) Bendine Tabi Sigortalı Olmak
A. Kanunun 4/1-a Bendine Tabi Sigortalılar
B. Kanunun 4/1-c Bendine Tabi Sigortalılar
III. Kanunda Belirtilen Belirli İşyerlerinde ve Belirli Mesleklerde Çalışmak
A. Kurşun ve Arsenik İşlerindeki Belirli Çalışmalar
B. Cam Fabrika ve Atölyelerindeki Belirli Çalışmalar
C. Cıva Üretimi İşleri Sanayiindeki Belirli Çalışmalar
D. Çimento Fabrikalarındaki Belirli Çalışmalar
E. Kok Fabrikaları ile Termik Santrallerindeki Belirli Çalışmalar
F. Alüminyum Fabrikalarındaki Belirli Çalışmalar
G. Demir ve Çelik Fabrikalarındaki Belirli Çalışmalar
H. Döküm Fabrikalarındaki Belirli Çalışmalar
I. Asit Üretimi Yapan Fabrika ve Atölyelerindeki Belirli Çalışmalar
J. Yeraltı İşlerindeki Çalışmalar
K. Radyoaktif ve Radyoiyonizan Maddelerle Yapılan İşlerde Çalışmalar
L. Su altında veya Su Altında Basınçlı Hava İçinde Çalışmayı Gerektiren İşlerde Çalışmalar
M. Türk Silahlı Kuvvetlerinde, Jandarma Genel Komutanlığında ve Sahil Güvenlik Komutanlığında Belirli Çalışmalar
N. Emniyet ve Polis Mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında Belirli Çalışmalar
O. İtfaiye ve Yangın Söndürme İşlerindeki Çalışmalar
P. Basın ve Gazetecilik Mesleğinde Çalışmalar
Q. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'ndaki Belirli Çalışmalar
R. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'ndaki Çalışmalar
S. Ceza ve İnfaz Kurumlarındaki Belirli Çalışmalar
T. İnsan Sağlığına İlişkin İşlerde Çalışmalar
IV. Fiilen Çalışmak
V. Mesleki Risklere Maruz Kalmak
VI. Uzun Vadeli Sigorta Kollarına Tabi Olarak Çalışmak
VII. Geçerli Olan Statüden Fiili Hizmet Süresi Zammını Kazanmak

Üçüncü Bölüm
Fiili Hizmet Süresi Zammından Yararlananlara Getirilen Haklar
I. Prim Ödeme Gün Sayısındaki Artış
II. Sigortalıya veya Hak Sahiplerine Bağlanacak Aylıklara Etkisi
III. Emeklilik Yaş Haddinden İndirim

Dördüncü Bölüm
Fiili Hizmet Süresi Zammına İlişkin Diğer Hükümler
I. İşyeri ve İşlerin Fiili Hizmet Süresi Zammı Kapsamında Olup Olmadığının Kurum Tarafından Tespiti
II. Ayın Bazı Günlerinde Fiili Hizmet Süresine Tabi Çalışma
III. Birden Fazla Yerde Fiili Hizmet Süresine Tabi Çalışma
IV. Fiili Hizmet Süresine Tabi Çalışmanın Tespiti Davası
A. Davanın Hukuki Niteliği, Görevli ve Yetkili Mahkeme ve Davada Görülecek Olan Yargılama Usulü
B. Davanın Tarafları
C. Sosyal Güvenlik Kurumu'na Başvuru Zorunluluğu
D. Davada İspat
E. Davada Hak Düşürücü Süre
Sonuç