Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku 20.baskı

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

I. AİLE HUKUKUNUN KONUSU 1

II. AİLE KAVRAMI. 1

III. TOPLUMDA AİLENİN ÖNEMİ. 2

IV. ANAYASA’DA AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN ESASLAR. 2

1. Anayasa’nın 41. maddesi. 2

2. Anayasa’nın 10. maddesi. 2

3. Anayasa’nın 20. maddesi. 4

V. AİLE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ. 4

1. Genel olarak. 4

a) İlişki tiplerinin sınırlı sayıda (numerus clausus) olması 4

b) Geniş ölçüde emredici kurallara dayanma. 4

c) Çocukları ve zayıfları koruma 5

d) Devletin müdahalesi. 5

e) Şekle bağlılık. 5

f) Hâkimin takdir yetkisi 5

2. Aile hukuku ilişkileri ve aile hukuku haklarının özelliği 6

a) Aile hukuku ilişkileri. 6

b) Aile hukuku hakları 6

c) Bozucu yenilik doğuran aile haklarının kullanılmasının özelliği 7

d) Aile hukuku taleplerinin özelliği. 7

VI. TÜRK AİLE HUKUKUNUN DEVRİMCİ KARAKTERİ 7

VII. MEDENÎ KANUNUN AİLE HUKUKU SİSTEMATİĞİNE GENEL BAKIŞ. 9

BİRİNCİ KISIM

EVLİLİK

Birinci Bölüm

Evlilik Birliğinin Oluşması

Birinci Ayırım

NİŞANLILIK

§ 1. TERİM VE KAVRAM. 13

§ 2. NİŞANLILIĞIN MEYDANA GELMESİ: NİŞANLANMA. 13

I. NİŞANLANMANIN HUKUKÎ NİTELİĞİ. 13

1. Önsözleşme görüşü 13

2. Karar görüşü 14

3. Sözleşme görüşü 15

II. NİŞANLANMANIN KURUCU UNSURLARI 16

1. Karşılıklı evlenme vaadi 16

2. Vaad edenlerin farklı cinsiyetten olması 18

III. NİŞANLANMANIN GEÇERLİK ŞARTLARI VE HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 18

1. Nişanlanma ehliyetinin kanunda özel olarak düzenlenmemiş olması. 19

2. Nişanlanmanın, emredici hukuk kurallarına, ahlâk ve âdaba aykırı olmaması ve evlenmenin imkânsız olmaması. 21

3. Muvazaalı (danışıklı) nişanlanmalar 22

4. İrade beyanındaki sakatlıklar. 22

IV. NİŞANLANMANIN ŞARTA YA DA SÜREYE BAĞLANMASI 24

1. Şart. 24

2. Zaman 24

§ 3. NİŞANLILIĞIN HÜKÜMLERİ. 25

I. VAADE UYGUN DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ. 25

1. Evlenmeyi gerçekleştirme yükümlülüğü. 25

2. Sadakat yükümlülüğü 27

3. Nişanlının Medenî Kanun anlamında yakın sayılması 27

4. Destekten yoksun kalma tazminatı ve manevî tazminat isteyebilme 28

5. Tanıklıktan ve hâkimlikten kaçınma hakkı 28

§ 4. NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ. 28

I. SONA ERME HÂLLERİ. 28

1. Evlenme. 29

a) Nişanlıların birbirleriyle evlenmesi. 29

b) Nişanlılardan birinin bir üçüncü kişi ile evlenmesi. 29

2. Tarafların anlaşması. 29

3. Bozucu şartın gerçekleşmesi 29

4. Evlenmenin imkânsızlaşması (özellikle ölüm) 29

5. Kesin bir evlenme engelinin meydana gelmesi. 30

6. Nişanı bozma (bir taraflı olarak sona erdirme, nişanlanmadan dönme) 30

a) Kavram. 30

b) Nişanı bozmada haklı sebep. 32

aa) Haklı sebep kavramı 32

bb) Haklı sebep örnekleri. 32

cc) Hâkimin takdir yetkisi. 33

c) Haksız nişan bozma. 33

II. NİŞANIN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI. 33

A. GENEL OLARAK. 33

B. MADDÎ TAZMİNAT. 34

1. Nişanlıların tazminat isteme hakkı. 35

a) Şartları 35

b) Tazmin edilecek zarar ve masraflar. 36

c) Tazminat davası. 37

2. Üçüncü kişilerin tazminat isteme hakkı. 38

C. MANEVÎ TAZMİNAT 39

1. Genel olarak. 39

2. Manevî tazminat istemenin şartları 40

a) Nişanlılık, bozma ile sona erdirilmiş olmalıdır 40

b) Tazminat isteyen nişanlının kişilik hakkı bir zarara uğramış olmalıdır. 40

c) Davalının kusurlu olması. 41

3. Manevî tazminatın tayini. 42

a) Dava hakkı. 42

b) Davalı. 42

c) Tazminat 42

d) Manevî tazminat isteminin mirasçılar tarafından ileri sürülmesi ve hayatta devri. 42

D. HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ 43

1. Genel olarak. 43

2. Hediye kavramı 44

3. Hediyelerin geri verilmesini istemenin şartları 44

a) Hediye nişanlılık dolayısıyla verilmiş olmalıdır 44

b) Geri istenecek hediyenin alışılmışın (mutad) dışında olması . 45

c) Nişanlılık, evlenme dışında bir sebeple sona ermiş olmalıdır. 45

d) Geri vermeyi isteme hakkına, nişanlılar, ana ve babaları ya da ana baba gibi hareket eden kimseler sahiptirler. 46

4. Geri verme talebinin niteliği ve kapsamı. 46

E. NİŞANIN SONA ERMESİNDEN DOĞAN TALEPLERİN ZAMANAŞIMI. 47

İkinci Ayırım

EVLENME

§ 5. EVLENMENİN HUKUKÎ NİTELİĞİ. 48

§ 6. EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR. 49

I. EVLENME EHLİYETİ 50

A. EVLENME YAŞI 50

1. Olağan evlenme yaşı 50

2. Olağanüstü (istisnai) evlenme yaşı 51

a) Evlenmesine izin verilecek kadın ya da erkek onaltı yaşını doldurmuş olmalıdır. 52

b) Olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin bulunması 52

c) Karardan önce mümkünse yasal temsilcinin dinlenmesi. 53

d) Görevli ve yetkili mahkeme. 53

B. AYIRT ETME GÜCÜ 53

C. KİŞİLERİN EVLENME EHLİYETİ YÖNÜNDEN AYIRIMI 54

1. Evlenmeye tam ehliyetliler 54

2. Evlenmeye tam ehliyetsizler 55

3. Evlenmeye sınırlı ehliyetsizler. 55

II. EVLENME ENGELLERİ 57

A. KESİN EVLENME ENGELLERİ 58

1. Hısımlık 58

a) Kan hısımlığı. 58

b) Kayın hısımlığı 59

c) Evlâtlık ilişkisi. 59

2. Önceki evlilik. 60

3. Akıl hastalığı 61

B. KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ 61

1. Bekleme süresi. 62

2. Bazı bulaşıcı hastalıklar. 63

III. EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARI. 63

A. GENEL OLARAK. 63

B. EVLENME TÖRENİNDEN ÖNCEKİ ŞEKİL ŞARTLARI. 64

1. Başvuru ve başvurunun yapılacağı yer 64

2. Başvurunun incelenmesi ve itiraz 67

a) İnceleme ve talebin reddi. 67

b) Redde itiraz 67

3. Evlenmeye izin belgesi 69

C. EVLENME TÖRENİ SIRASINDAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 69

D. EVLENME TÖRENİNDEN SONRAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 71

1. Aile (evlenme) cüzdanının verilmesi. 71

2. Evlenmenin nüfus idaresine bildirilmesi ve aile kütüğüne tescil. 71

3. Savcılığa bildirme 72

4. Özel olarak dinî evlenme. 72

E. EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARINA UYULMAMASININ SONUÇLARI. 72

§ 7. EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ. 72

I. EVLENMENİN YOKLUĞU. 73

1. Evlenmenin yokluğu hâlleri. 73

a) Evlenmenin ayrı cinsten kişiler arasında yapılmamış olması 73

b) Evlenmenin, evlendirme memuru önünde yapılmamış olması 79

c) İki tarafın evlendirme memuru önünde aynı anda hazır olmamaları. 80

2. Evlenmenin yokluğunun sonuçları 80

3. Evlendirme memuru önünde yapılmayan evlenmelerin idari yolla geçerli hâle getirilmesi. 81

II. EVLENMENİN BUTLANI. 81

A. GENEL OLARAK. 81

B. MUTLAK BUTLAN 83

1. Genel olarak 83

2. Mutlak butlan hâlleri 85

a) Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması (TMK m.145, b.1). 85

b) Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması (TMK m.145 b.2) 87

c) Akıl hastalığı (TMK m.145 b.3) 88

d) Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması (TMK m.145 b.4). 88

C. NİSBÎ BUTLAN 88

1. Genel olarak. 88

2. Nisbî butlan hâlleri. 89

a) Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk (TMK m.148)

b) İrade sakatlıkları (TMK m.149 vd.). 89

aa) Yanılma (TMK m.149) 89

aaa) Evlenmenin niteliğinde yanılma 89

bbb) Eşin kişiliğinde (şahsında) yanılma. 90

ccc) Diğer eşin önemli bir niteliğinde yanılma 90

bb) Aldatma (TMK m.150) 91

aaa) Namus ve onur hakkında aldatma 92

bbb) Tehlikeli bir hastalığın gizlenmesi. 92

ccc) Korkutma (TMK m.151) 93

c) Yasal temsilcinin izninin bulunmaması (TMK m.153). 94

D. BUTLAN DAVALARI 94

1. Davaların hukuki niteliği. 94

2. Davaların tarafları 94

a) Mutlak butlan davasının tarafları. 94

aa) Davacı 94

bb) Davalı 95

cc) Dava hakkının sınırlandırılması ve kalkması. 95

b) Nisbî butlan davasının tarafları 97

aa) Davacı 97

bb) Davalı 98

cc) Dava hakkının sona ermesi 98

aaa) Eşlerin dava hakkının sona ermesi. 98

bbb) Yasal temsilcinin dava hakkının sona ermesi. 98

E. HER İKİ BUTLAN DAVASINDA YARGILAMA USULÜ. 99

1. Yetkili ve görevli mahkeme. 99

2. Yargılama usulü. 99

F. BUTLAN DAVASININ SONUÇLARI. 99

1. Genel sonuçlar. 99

2. Çocuklar yönünden sonuçlar 99

3. Eşler yönünden sonuçlar. 100

III. EVLENMENİN BUTLANINI GEREKTİRMEYEN EKSİKLİKLER. 103

1. Kadının bekleme süresinin bitimininden önce evlenmesi. 103

2. Bazı şekil kurallarına uymama 103

3. Bazı bulaşıcı hastalıklar. 104

İkinci Bölüm

Evliliğin Sona Ermesi ve Özel Olarak Boşanma

§ 8. ÖLÜM VE GAİPLİK. 105

1. Ölüm. 105

2. Gaiplik 105

3. Cinsiyet değişikliği. 105

§ 9. BOŞANMA 106

§ 10. BOŞANMA SEBEPLERİ. 107

I. BOŞANMANIN ÖZEL SEBEPLERİ 108

A. ZİNA 108

1. Kavram ve zinanın ispatı. 108

2. Dava hakkının düşmesi.111

a) Hak düşürücü sürenin geçmesi.111

b) Af111

B. HAYATA KAST, PEK KÖTÜ MUAMELE YA DA ONUR KIRICI DAVRANIŞ.112

1. Kavram112

a) Hayata kast112

b) Pek fena muamele.113

c) Onur kırıcı davranış113

2. Dava hakkının düşmesi.114

C. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME.114

1. Kavram114

a) Küçük düşürücü suç işleme114

b) Haysiyetsiz hayat sürme.115

2. Her iki durumun da diğer eş için birlikte yaşamayı ondan beklenemez hâle getirmesi115

3. Davanın süreye bağlı olmaması115

D. TERK116

1. Kavram116

2. Terkin şartları116

a) Eşlerden birinin ortak konutu (ortak hayatı) terk etmesi116

aa) Ortak konutu terk, evlilik birliğinin kendisine yüklediği görevleri (yükümlülükleri) yerine getirmemek amacıyla olmalıdır.116

bb) Terk için haklı sebebin sonradan ortadan kalkması ve buna rağmen eşin ortak konuta dönmemesi117

cc) Diğer eşi ortak konutu terke zorlama ya da haklı bir sebep olmadan onun ortak konuta dönmesini engelleme.117

b) Terkin en az altı ay sürmüş olması.117

c) Terk eden eşe hâkim ya da noter tarafından ihtarda bulunulması ve eşin buna rağmen dönmemesi.118

E. AKIL HASTALIĞI 120

1. Şartları 120

a) Akıl hastalığının evlilik sırasında var olması 120

b) İyileşemeyeceğinin resmi sağlık raporuyla tespit edilmiş olması. 120

c) Akıl hastalığı sebebiyle diğer eş için ortak hayatın çekilmez hale

gelmesi. 120

2. Dava hakkının süreye tabi olmaması. 121

II. BOŞANMANIN GENEL SEBEPLERİ. 121

A. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI. 120

1. Genel olarak. 122

2. Şartları 122

a) Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması. 122

b) Evlilik birliğinin temelinden sarsılması en az eşlerden biri için ortak hayatı sürdürmesi beklenemeyecek derecede olmalıdır. 123

c) Davalının, davacının daha kusurlu olduğu itirazını ileri sürmemiş ya da ileri sürülen itiraz kabul edilmemiş olmalıdır 124

B. EŞLERİN BOŞANMA HUSUSUNDA ANLAŞMALARI. 126

1. Genel olarak. 126

2. Anlaşmalı boşanmaya karar verilebilmesinin şartları 127

a) Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır 127

b) Boşanmak için eşler, ya birlikte mahkemeye başvurmalı ya da bir eş, diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmelidir 127

c) Hâkimin tarafları bizzat dinlemesi. 128

d) Tarafların yapmış oldukları anlaşmanın hâkim tarafından uygun bulunması. 128

C. ORTAK HAYATIN KURULAMAMASI YA DA FİİLİ AYRILIK. 130

1. Genel olarak. 130

2. Şartlar. 131

a) Daha önce herhangi bir boşanma sebebine dayanılarak açılan davanın reddedilmiş olması 131

b) Boşanma talebinin reddi kararının üzerinden üç yıl geçmiş ve bu süre içinde her ne sebeple olursa olsun ortak hayat kurulmamış olmalıdır. 131

c) Eşlerden birinin boşanma davası açmış olması 132

§ 11. BOŞANMA DAVASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 133

I. DAVANIN KONUSU. 133

II. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 135

1. Yetkili mahkeme 135

2. Görevli mahkeme. 135

III. TARAFLAR VE DAVA EHLİYETİ. 136

§ 12. BOŞANMA VE AYRILIK DAVASINDA UYGULANACAK USUL VE ALINACAK ÖNLEMLER 138

I. GENEL OLARAK 138

II. USUL KURALLARI 139

III. DAVA SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER. 140

1. Eşlerin barınması ve geçimi için alınacak önlemler 140

2. Eşler arasındaki malî ilişkilere yönelik önlemler 142

3. Çocuklara ilişkin alınacak önlemler 142

§ 13. DAVA SONUNDA VERİLECEK KARAR: BOŞANMA YA DA AYRILIK 142

I. GENEL OLARAK 142

II. AYRILIK KARARI VE SONUÇLARI 143

1. Ayrılık kararı 143

2. Ayrılık kararının sonuçları. 143

3. Ayrılık süresinin sonunda tarafların durumu. 145

III. BOŞANMA KARARI VE SONUÇLARI 146

A. BOŞANMA KARARI. 146

B. BOŞANMA KARARININ SONUÇLARI 146

1. Boşanma kararının eşler yönünden sonuçları 147

a) Evlilik birliğinin sona ermesi ve eşlerin yeniden evlenebilmeleri. 147

b) Mal rejiminin tasfiyesi. 147

c) Evlenmeyle kazanılan kişisel durumun korunması ya da değişmesi. 147

d) Eşlerin birbirlerine karşı miras hukukundan doğan haklarının sona ermesi 148

e) Zamanaşımının işlemeye başlaması 151

2. Boşanma kararının çocuklar yönünden sonuçları 151

a) Velâyet 151

b) Çocukla kişisel ilişki kurulması. 153

aa) Çocukla, kendisine velâyet verilmemiş olan ana ya da baba arasındaki kişisel ilişkinin düzenlenmesi 154

bb) Çocukla üçüncü kişiler arasında ilişki kurulmasının düzenlenmesi 155

c) Çocuğa iştirak (bakım) nafakası bağlanması. 156

d) Boşanma sonrası evlilik birliği içerisinde doğmuş ortak küçük çocuğun soyadı 157

3. Boşanmanın malî sonuçları 159

a) Maddî tazminat 159

aa) Maddî tazminat isteyen eşin boşanmada hiç kusurunun bulunmaması ya da kusurunun daha az olması. 160

bb) Davalı tarafın kusurlu olması 160

cc) Davacının mevcut ya da beklenen bir menfaatinin zedelenmesi. 161

dd) Maddî tazminatın miktarı 161

b) Manevî tazminat 162

aa) Davalının kusurlu olması. 162

bb) Davacının kişilik hakkının zedelenmesi (ihlâl edilmesi). 163

cc) Manevî tazminatın şekli ve miktarının belirlenmesi. 163

c) Yoksulluk nafakası. 163

aa) Taraflardan birinin talepte bulunması 164

bb) Talep eden eşin kusursuz ya da daha az kusurlu olması 164

cc) Nafaka isteyen eşin, yoksulluğa düşmesi 165

dd) Takdir edilecek nafakanın, bunu ödeyecek olan eşin malî gücü ile orantılı olması 165

ee) Nafaka davasında görevli ve yetkili mahkeme 166

ff) Nafakanın süresi 166

d) Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının ödeniş biçimi . 167

e) Nafaka ve tazminatın değiştirilmesi 168

f) Nafaka ya da maddî tazminatın sona ermesi. 169

g) Zamanaşımı 171

4. Ziynet Eşyalarının ve Diğer Takıların İadesi Talebi 171

İKİNCİ KISIM

EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ

§14. EVLİLİK BİRLİĞİNİN ORGANİZASYONU. 175

I. GENEL OLARAK 175

II. EVLİLİK BİRLİĞİNDE EŞLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 175

1. Genel Olarak 175

2. Evlilik Birliği ve Birliğin Ortak Yönetimi. 175

3. Evlilik Birliğinin Doğrudan Hukuksal Sonuçları ile Eşlere Yüklediği Hak ve Yükümler. 176

a. Evlilik Birliğinde ve Evlilik Birliğine Dayalı Kişilik Haklarının Korunması Yükümü. 176

b. Evlilik Birliğinin Mutluluğunu Elbirliği ile Sağlama Yükümü. 178

c. Eşlerin Çocuklarına Birlikte Özen Gösterme Yükümü 178

d. Eşlerin Sadakat Yükümü 178

e. Eşlerin Yardım Yükümü. 179

f. Eşlerin Bilgi Verme Yükümü 179

III. KARININ (KADIN EŞİN) SOYADI. 179

A. 22.02.2023 Tarihinden Önce 179

B. 22.02.2023 Tarihinden Sonra. 181

IV. EVLİLİK KONUTU. 182

V. VATANDAŞLIK. 182

VI. EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİNİN GİDERLERİNE KATILMASI . 183

1. Genel Olarak . 183

2. Birlik Giderleri Kavramı 183

3. Haciz ve Devredilebilirlik 185

4. Zamanaşımı 185

5. Sona Erme 185

VII. EŞLERİN MESLEK ve İŞİ 185

VIII. EŞLERİN HUKUKSAL İŞLEMLERİ. 186

1. Kural 186

2. Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası 187

3. Aile Konutu Üzerindeki Tasarruflar 189

a. Genel Olarak 189

b. Aile Konutu Kavramı, TMK m.194’ün Zamansal ve İşlemsel Sınırları . 189

c. TMK 194’de Yer Alan Sınırlamanın Hukuki Niteliği 193

d. Diğer Eşin İzni ve İznin Verilmemesinin Sonuçları 194

e. Hakimin Hak Sahibi Eşi Tek Başına İşlem Yapmaya Yetkili Kılması 195

f. Geçersizliğin İyiniyetli Üçüncü Kişilere Etkisi ve Aile Konutunun Şerhi 195

IX. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİ. 199

1. Yasal Düzenleme. 199

2. Hukuksal Nitelik 200

3. Ehliyet 200

4. Aile(nin Ortak) İhtiyaçları Kavramı 201

5. Evlilik Birliğinin Temsili Türleri. 201

a. Olağan Temsil Yetkisi 201

b. Olağanüstü Temsil Yetkisi 202

aa. Genel Olarak 202

bb. Eşlerin Diğer Aile İhtiyaçları İçin Evlilik Birliğini Tek Başına Temsili. 202

c. Sorumluluk. 203

§15. EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI. 204

I. GENEL OLARAK 204

II. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU TEDBİRLERİ ALMAYA YETKİLİ VE GÖREVLİ OLAN MAHKEME 205

III. TMK m.195’e DAYALI GENEL KORUMA 206

1. Genel Olarak 206

2. Şartları 206

a. Eşlerin (Birlikte veya Tek Başına) Talebi 206

b. Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi 206

c. Evlilik Birliğine İlişkin Önemli Bir Konuda Eşlerin Uyuşmazlığa Düşmesi 207

3. Tedbir türleri 208

4. Diğer Tedbirlere Başvuru. 208

IV. EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİ GİDERLERİNE İLİŞKİN PARASAL KATKISININ BELİRLENMESİ 208

V. ORTAK YAŞAMA ARA VERİLMESİ 208

1. Genel Olarak 208

2. Şartları 209

a. Genel Olarak 209

b. Kişiliğin Tehlikeye Düşmesi 209

c. Ekonomik Güvenliğin Tehlikeye Düşmesi 210

d. Evliliğin Huzurunun Tehlikeye Düşmesi. 210

3. Ortak Yaşama Verilen Aranın Süresi. 210

4. Ayrı Yaşamanın Sonuçları ve Alınacak Tedbirler 210

a. Genel Olarak 210

b. Eşlerin Yapacakları Parasal Katkıya İlişkin Tedbirler211

c. Konut ve Ev Eşyasından Yararlanmaya İlişkin Tedbirler 211

d. Eşlerin Mallarının Yönetimine İlişkin Tedbirler.211

e. Ergin Olmayan Çocuğa İlişkin Tedbirler. 212

5. Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ayrı Yaşama ve Ortak Yaşamın Olanaksızlığı. 212

VI. BORÇLULARA YÖNELİK ÖNLEMLER 212

1. Genel Olarak 212

2. Hukuksal Nitelik 213

3. Şartları 213

a. Maddi Şart 213

b. Şekli Şart 213

4. Talimatın Konusu. 213

5. Talimat Kapsamının Tayini 214

6. Tedbirin Sonuçları. 214

VII. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU ÖNLEM OLARAK EŞİN BELİRLİ BİR MALVARLIĞI DEĞERİ ÜZERİNDEKİ TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLANMASI 214

1. Genel Olarak 214

2. TMK m.199’un Uygulama Şartları 215

3. Sınırlamanın Konusu. 215

4. Sınırlamanın Hukuksal Niteliği 216

5. Sınırlamanın Hukuksal Sonuçları 216

6. Ek Koruma Önlemleri ve Şerh Olanağı. 217

VIII. EŞLERİN TEMSİL YETKİSİNİN TAMAMEN VEYA KISMEN KALDIRILMASI. 218

1. Genel Olarak 218

2. Şartları 218

a. Temsil Yetkisinin “Açık” Aşımı. 218

b. Temsil Yetkisini Kullanmada Yetersizlik. 219

3. Eşin Temsil Yetkisinin Kaldırıldığının Üçüncü Kişilere Duyurulması 219

4. Eşin Temsil Yetkisinin Tamamen veya Kısmen Kaldırılmasının Sonuçları . 219

5. Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi 219

IX. TEDBİRLERİN ALINMASINI GEREKTİREN ŞARTLARDA DEĞİŞİKLİKLER 220

1. Tedbirlerin Değişen Şartlara Uyarlanması İlkesi. 220

2. Şartları 220

a. Maddi Şart 220

b. Şekli Şart 220

3. Değişiklik Kararın Konusu ve Sonuçları. 221

X. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’UN ÖNGÖRDÜĞÜ TEDBİRLER. 221

ÜÇÜNCÜ KISIM

EVLİLİK BİRLİĞİNDE MAL REJİMLERİ

§16 MAL REJİMİ HUKUKUNUN GENEL HÜKÜMLERİ. 225

I. GENEL OLARAK . 225

II. MAL REJİMİ TÜRLERİ 225

1. Yasal Mal Rejimi-Sözleşmesel Mal Rejimi 225

2. Olağan Mal Rejimi - Olağanüstü Mal Rejimi 226

III. MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ . 226

1. Genel Olarak 225

2. Şartları 226

a. Kurucu Olgu: Tarafların anlaşması 226

b. Geçerlilik Şartları. 227

aa. Ehliyet 227

bb. Şekil 227

c. Hüküm ve sonuçları. 228

3. Mal Rejimi Sözleşmesinin Sona Ermesi 228

IV. OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ. 229

1. Genel Olarak 229

2. Talep Üzerine Hakim Kararıyla Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 229

a. TMK m.197/II Uyarınca Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 229

b. Haklı Bir Sebebe Dayalı Olarak Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 229

aa. Eşlerden Birisinin Talebi 229

bb. Haklı Bir Sebebin Varlığı 229

aaa. Genel Olarak. 229

bbb. Kanunda Öngörülen Örnekler 229

cc. Yetkili ve Görevli Mahkeme 231

c. TMK m.210 Uyarınca Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş. 231

3. Talep Olmaksızın Kanun Gereği Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş. 231

4. Olağanüstü Mal Rejiminin Sona Ermesi. 231

a. Genel Olarak 231

b. Anlaşmaya Dayalı Sona Erme. 232

c. Eşlerden Birisinin Talebi Üzerine Sona Erme. 232

V. MAL REJİMİNİN TASFİYESİNDE YETKİLİ ve GÖREVLİ OLAN MAHKEME 232

1. Kural . 232

2. Mal Rejiminin Tasfiyesinde Yetkili ve Görevli Olan Mahkeme 232

VI. ALACAKLILARIN KORUNMASI 233

VII. EŞLERİN MALVARLIKLARININ YÖNETİMİ. 233

VIII. ENVANTER YAPILMASI. 233

IX. EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR ve BORÇ ERTELEMESİ. 234

§17. YASAL MAL REJİMİ OLARAK EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ. 235

I. GENEL OLARAK 235

II. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE HAK SAHİPLİĞİ İLİŞKİSİ 235

1. Yasal Düzenleme. 235

2. Eşlerin Kanuni Edinilmiş Malları 236

a. Genel Olarak . 236

b. “Mal Rejimi Süresince Edinme” ve “Karşılık” Kavramları 236

c. Edinilmiş Mallara İlişkin Yasal Örnekler. 237

aa. Eşlerin çalışmasının (emeğinin) karşılığı olan edinimler . 237

bb. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler 237

cc. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar. 237

dd. Kişisel malların gelirleri 237

ee. Edinilmiş malların yerine geçen (ikame) değerler. 239

d. Diğer edinilmiş mallar. 239

3. Eşlerin Kanuni Kişisel Malları 240

a. Genel Olarak 240

b. Kişisel Mallara İlişkin Yasal Örnekler. 240

aa. Eşlerden Birinin Yalnız Kişisel Kullanımına Yarayan Eşya 240

bb. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri. 241

cc. Manevi tazminat alacakları 241

dd. Kişisel mallar yerine geçen değerler 242

4. Sözleşmesel Kişisel veya Edinilmiş Mallar. 242

III. İSPAT 243

IV. YÖNETİM, YARARLANMA ve TASARRUF 244

1. Kural 244

2. Paylı Mülkiyet Payı Üzerinde Tasarruf. 244

V. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK. 245

VI. SONA ERME ve TASFİYE 245

1. Sona Erme 245

2. Tasfiye . 247

a. Tasfiye Anlaşması ve Tasfiye Davası. 247

b. Malların Geri Verilmesi, Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın Eşlerden Birisine Tahsisi ve Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler. 249

aa. Malların Geri Verilmesi. 249

bb. Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın Eşlerden Birisine Tahsisi . 250

aaa. Genel Olarak . 250

bbb. Hukuksal Nitelik 250

ccc. Şartları 251

cc. Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 251

c. Malvarlığı Kesimlerinin Birbirinden Ayrılması. 251

d. Değer Artış Payı Alacağı 252

aa. Genel Olarak 252

bb. Şartları 253

aaa. Diğer Eşe Ait Bir Malvarlığı Unsuruna Yönelik Katkı. 253

bbb. Bağışlama Kastı ve Karşı Edimin Olmaması 254

ccc. Mal rejiminin Tasfiyesi Anında Bir Değer Artışının Varlığı 255

ddd. Mal rejiminin tasfiyesinin talep edilmesi. 255

cc. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması. 256

aaa. Değer Artışının Hesaplanması. 256

bbb. Değer Artış Payının Hesaplanması 256

ccc. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması. 256

dd. Değer Artış Payı Alacağının Artık Değer (ve Dolayısıyla Katılma Alacağının) Hesabına Etkisi. 258

ee. Muacceliyet 260

ff. Zamanından Önce Geri Ödeme Üzerine Eşlerin Anlaşması 260

gg. Eşlerin Değer Artış Payı Üzerindeki Tasarrufları 260

e. Denkleştirme Alacağı. 260

aa. Genel Olarak 260

bb. Eşlerin Borçlarının Malvarlığı Kesimlerindeki Konumu 261

aaa. Genel Olarak. 261

bbb. Borçların Edinilmiş Malları Yüklemesi Karinesi 262

cc. Denkleştirme Alacağının Türleri. 262

f. Eklenecek Değerler 263

aa. Genel Olarak 263

bb. Eklenecek İvazsız Kazandırmaların Kapsamı ve Sınırı. 264

g. Değer Tespiti (Değerleme). 265

h. Değerleme Zamanı. 265

i. Katılma Alacağı ve Hesaplanması. 266

aa. Genel Olarak 266

bb. Artık Değer ve Hesaplanması 266

cc. Artık Değere Yasal Katılım (Artık Değer Alacağı) ve Katılma Alacağı 267

dd. Artık Değere Sözleşmesel Katılma 270

aaa. Mal Rejiminin Ölümle Sona Ermesi Halinde. 270

bbb. Mal Rejiminin Ölüm Dışında Bir Sebeple Sona Ermesi Halinde. 271

ee. Katılma Alacağının Doğumu, Muacceliyet Anı ve Temerrüt 271

ff. Zamanaşımı 272

gg. Katılma Alacağının Hukuksal Niteliği, Ödenmesi ve Hakim Kararıyla Azaltılması ve Ortadan Kaldırılması. 273

hh. Katılma Alacağının İfasının Ertelenmesi. 274

ii. Faiz Ödeme ve Teminat Gösterme Yükümü 274

jj. Katılma Alacağının Miras Paylaşımına Etkisi. 274

kk. Katılma Alacağından Feragat 275

j. Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Sağ Kalan Eşin Talep Hakkı 275

aa. Genel olarak 275

bb. Hayatta Olan Eşin Talebi ve Hukuki Niteliği 276

cc. Şartları . 276

dd. Talebin Konusu 278

ee. Talebin süresi. 280

k. Üçüncü Kişilere Karşı Dava Hakkı 280

aa. Yasal Düzenleme ve Miras Hukukuna İlişkin Tenkis Davası ile İlişkisi. 280

bb. Şartları 280

cc. Davanın Tarafları. 281

dd. Tenkis Hükmünün Hukuksal Niteliği 281

ee. Talebin Süresi 281

ff. TMK m.560 vd.nın Kıyasen Uygulanması 281

§18. SEÇİMLİK MAL REJİMLERİ. 282

I. MAL AYRILIĞI 282

1. Genel Olarak 282

2. Mal Ayrılığında Yönetim Yararlanma ve Tasarruf 282

3. İspat 282

4. Borçlardan Sorumluluk 282

5. Paylı Mülkiyet Konusu Eşyanın Eşlerden Birisine Özgülenmesi 282

6. Mal Ayrılığı Rejiminde Eşlerin Birbirlerinin Malvarlığı Unsurlarına Katkıları 283

II. PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI. 283

1. Genel olarak. 283

2. Paylaşmalı Mal Ayrılığında Mal Rejiminin Sona Ermesi 284

3. Aileye Özgülenen Mallar. 284

4. Katkıdan Doğan Alacak. 284

5. Paylaştırmaya Aykırı Davranışlar 285

6. Paylaşma İsteminin Reddi 285

7. Paylaştırma Yöntemi . 285

8. Evliliğin İptali veya Boşanma ya da Ölüm Halinde Aile Konutu ve Ev Eşyasının Hukuksal Durumu. 286

III. MAL ORTAKLIĞI. 286

1. Genel Olarak 286

2. Türleri . 287

3. Genel Mal Ortaklığı 287

a. Malvarlığı Yapısı 287

b. Kişisel Mallara ve Ortaklık Mallarına Giren Malvarlığı Değerleri. 287

aa. Kişisel Mallar. 287

bb. Ortaklık Malları. 288

c. İspat . 288

d. Yönetim ve Tasarruf 288

e. Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk 289

f. Mal Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye 290

aa. Sona erme anı 290

bb. Kişisel Mala Ekleme 290

cc. Denkleştirme Alacağı. 290

dd. Borçların Düzenlenmesi 291

ee. Değer Artış Payı Alacağı. 291

ff. Değerleme Anı. 291

gg. Paylaşma 291

aaa. Paylaşma Oranı. 291

bbb. Paylaşma Usulü. 292

DÖRDÜNCÜ KISIM

HISIMLIK

Birinci Bölüm

Soybağının Kurulması

§ 19. GENEL BAKIŞ. 294

§ 20. SOYBAĞININ KURULMASI YOLLARI. 295

I. KAN BAĞINA DAYANAN SOYBAĞININ KURULMASI . 296

A. ÇOCUK İLE ANASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI. 296

B. ÇOCUK İLE BABASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI 296

1. Ana ile evlilik 296

a. Evliliğin çocuğun doğumundan önce gerçekleşmiş olması 296

aa. Babalık karinesi 296

bb. Babalık karinesinin kapsamı. 297

aaa. Çocuğun evlilik içinde doğması. 297

bbb. Çocuğun evlilik içinde ana rahmine düşmesi. 298

cc. Babalık karinesinin çürütülmesi: Soybağının reddi 300

aaa. Soybağının reddi kavramı. 300

bbb. Soybağının reddi sebepleri. 301

aaaa. Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse. 302

aaaaa. Cinsel ilişkinin imkansızlığının ispatı. 302

bbbbb. Çocuğun kocanın cinsel ilişkisinden olmasının imkansızlığının ispatı: İlliyet bağının yokluğunun ispatı. 303

bbbb. Çocuk evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse. 307

aaaaa. Çocuğun evlilikten önce ana rahmine düşmesi. 307

bbbbb. Çocuğun ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmesi. 308

cccc. Babalık karinesinin yeniden kurulması. 308

ccc. Soybağının reddi davasının tarafları 309

aaaa. Davacı taraf 309

aaaaa. Koca, ana ve çocuk. 309

bbbbb. Diğer ilgililerin dava hakkı 312

bbbb. Davalı taraf 315

ddd. Soybağının reddi davası açma hakkının düşmesi 316

aaaa. Dava açma süresinin dolması 316

bbbb. Kocanın dava hakkının dava açma süresinin dolmasından önce düşmesi 318

eee. Soybağının reddi davası açma süresinin uzaması. 319

fff. Soybağının reddi davasında yetkili ve görevli mahkeme 321

ggg. Soybağının reddi kararının sonuçları 321

b. Evliliğin çocuğun doğumundan sonra gerçekleşmiş olması 322

aa. Evlenmenin çocuğun soybağına etkisi. 322

bb. Bildirim yapılması. 323

cc. Sonradan evlenme ile soybağının kurulmasına itiraz 323

aaa. İtirazın niteliği. 323

bbb. Davacılar. 324

ccc. Davalılar 326

ddd. İtiraz sebebinin (kocanın baba olmadığının) ispatlanması 326

eee. Dava açma süresi. 326

fff. Yetkili ve görevli mahkeme 327

2. Tanıma. 327

a. Genel olarak. 327

b. Geçerlilik şartları. 328

aa. Ehliyet 329

bb. Şekil. 329

cc. Çocuğun bir başka erkek ile soybağının bulunmaması. 331

c. Tanımanın gerçekleştirilebileceği zaman. 332

d. Tanımanın geçersizliği. 332

aa. Tanımanın kesin hükümsüzlüğü 332

bb. Tanımanın irade sakatlığı sebebi ile iptali. 333

cc. Tanımanın ilgili kişiler tarafından açılacak iptal davası ile geçersiz hâle getirilmesi. 334

aaa. İptal davası açma hakkına sahip olan kişiler. 335

bbb. İspat yükü 336

dd. Hak düşürücü süreler. 337

3. Babalık hükmü. 338

a. Babalık davasının tarafları. 338

aa. Davacı taraf 338

bb. Davalı taraf 340

b. Babalığın ispatı 340

aa. Babalık karinesi 340

bb. Babalık karinesinin çürütülmesi . 342

aaa. Davalının çocuğun babası olmasının olanaksızlığının ispatı 342

c. Babalık davasının süresi 344

d. Babalık davasında görevli ve yetkili mahkeme. 346

e. Babalık davasının sonucu ve ananın mali hakları 346

aa. Doğum giderleri. 347

bb. Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri. 347

cc. Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler. 347

II. EVLAT EDİNME YOLUYLA SOYBAĞININ KURULMASI 348

1. Genel bakış: Evlat Edinme Kurumunun Niteliği ve İşlevi 348

2. Evlat Edinme İlişkisinin Kurulması İçin Gerekli Şartlar. 350

a. Küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin şartlar. 350

aa. Genel şartlar. 350

aaa. Küçük evlat edinen tarafından bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır 350

bbb. Evlat edinmenin küçüğün yararına bulunması 351

ccc. Evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı biçimde zedelenmemesi 352

bb. İlgililere ilişkin şartlar. 352

aaa. Evlat edinenler açısından 352

aaaa. Evli kişilerin evlat edinmesi . 352

aaaaa. Kural: Birlikte evlat edinme 352

bbbbb. Birlikte evlat edinme için gerçekleşmesi gereken şartlar. 353

bbbb. Eşlerden birinin diğerinin çocuğunu evlat edinmesinin özelliği: Üvey çocukların evlat edinilmesi 354

cccc. İstisna: Evli kişilerin tek başına evlat edinmesi 354

dddd. Evli olmayan kişilerin evlat edinmesi. 355

bbb. Evlatlık açısından 355

aaaa. Yaş. 355

bbbb. Küçüğün rızası. 356

cccc. Vesayet dairelerinin izni 356

dddd. Ana ve babanın rızası 357

aaaaa. Anlamı. 357

bbbbb. Rızası aranacak kişiler. 357

ccccc. Rızanın verilmesi yöntemi, zamanı, içeriği ve geri alınması. 358

aaaaaa. Yöntemi. 358

bbbbbb. Zamanı 359

cccccc. İçeriği. 359

ddddd. Geri alınması 360

eeee. Ana babanın rızasının aranmadığı hâller. 361

aaaaa. Gerekçesi ve sebepleri 361

bbbbb. Kararın verilme zamanı. 362

b. Erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesi. 363

aa. Şartları 363

aaa. Evlat edinilenin ergin veya kısıtlı olması 363

bbb. Evlat edinenin altsoyunun açık muvafakatinin bulunması 364

ccc. Evlat edinilenin evli olması hâlinde eşinin rızası (TMK m.313/f.2).365

ddd. Evlat edinen ve evlat edinilen açısından kanunun aradığı diğer şartlardan birinin gerçekleşmiş olması . 366

aaaa. Evlat edinilenin bedensel veya zihinsel özrü sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç olması (TMK m.313/b.1). 366

bbbb. Evlat edinilenin küçükken evlat edinen tarafından en az beş yıl süre ile bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş olması (TMK m.313/b.2) 366

cccc. Evlat edinen ile evlat edinilenin en az beş yıldan beri aile hâlinde birlikte yaşamaları ve diğer haklı sebeplerin mevcut olması 367XXVI

eee. Küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin hükümlerin kıyasen uygulanacak olması. 367

c. Evlat edinme kararı 368

aa. Mahkeme kararının kurucu niteliği. 368

bb. Yetkili ve görevli mahkeme. 368

cc. Mahkeme tarafından evlat edinmenin şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması. 369

aaa. Genel olarak. 369

bbb. Evlat edinme şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesinde dikkate alınacak an 369

ccc. Özel olarak TMK m.316’da öngörülen araştırma ve araştırmanın içeriği 370

d. Evlat edinme ilişkisinin sonuçları 372

aa. Genel olarak. 372

bb. Ana ve babaya ait hak ve yükümlülükler 372

cc. Evlatlığın ana ve babası ile olan soybağının durumu 373

dd. Evlenme yasağı 375

ee. Mirasçılık. 375

ff. Evlatlığın adı ve soyadı. 376

gg. Evlatlığın vatandaşlığı. 376

e. Evlat edinme ilişkisinin sona ermesi 376

aa. Kural: Evlat edinme ilişkisinin iptal davası açılarak sona erdirilmesi 376

bb. Evlat edinme ilişkisinin sona erdirilmesi sebepleri. 377

aaa. Evlat edinme ilişkisinin kurulabilmesi için rızası gereken kişilerin rızasının bulunmaması . 377

bbb. Evlat edinme ilişkisinin kurulmasındaki diğer noksanlıklar. 379

cc. İptal davasında hak düşürücü süreler. 380

f. Evlat edinme işlemlerinde aracılık. 381

§ 21. SOYBAĞININ HÜKÜMLERİ 381

I. GENEL BAKIŞ 381

II. SOYBAĞININ VELAYET HAKKINA BAĞLI OLMAYAN HÜKÜMLERİ 382

1. Soyadı 382

2. Karşılıklı Yükümlülükler. 385

3. Çocuk ile Kişisel İlişki Kurulması. 386

a. Ana ve baba ile çocuk arasında kişisel ilişki kurulması 386

aa. Kural 386

bb. İçeriği 387

cc. Sınırları 388

b. Üçüncü kişilerin çocukla kişisel ilişki kurması. 389

c. Yetkili ve görevli mahkeme 390

4. Ana Babanın Çocukların Bakım ve Eğitim Giderlerini Karşılama Yükümlülüğü. 391

a. İçeriği 391

b. Süresi. 391

c. Ana babanın çocuk mallarını harcama yetkisi 392

d. Dava hakkı. 392

aa. Çocuğun dava hakkı 392

bb. Ana veya babanın dava hakkı. 393

e. Nafaka miktarının takdiri 393

f. Ana ve babanın güvence vermesi 393

g. Nafaka davasında geçici önlemler. 394

III. SOYBAĞININ VELAYET HAKKINA BAĞLI HÜKÜMLERİ. 394

1. Velayet Hakkının Tanımı. 394

2. Velayete Tabi Olan ve Velayet Hakkına Sahip Kişiler. 395

3. Velayet Hakkının Kullanılması 396

4. Velayet Hakkının Kapsamı 397

a. Genel olarak 397

b. Velayet hakkının kullanılmasında çocuğun düşüncesinin alınması 397

c. Çocuğun ana ve babasının sözünü dinleme yükümlülüğü 398

d. Velayet hakkının çocuğun medeni durumu ile ilgili hükümleri 398

aa. Çocuğa öz ad koyulması. 398

bb. Çocuğun yerleşim yerinin belirlenmesi 398

e. Çocuğun eğitimi 398

f. Çocuğun fiil ehliyeti ve temsil edilmesi 399

g. Çocuğun aileyi temsil etmesi . 400

h. Çocuk ile ana ve babası arasındaki hukuki işlemler. 401

i. Ana ve babanın çocuk mallarına ilişkin hak ve yükümlülükleri. 401

aa. Ana ve babanın çocuk mallarını yönetme ve kullanma hakkı 401

bb. Çocuk mallarının sarfı. 402

cc. Ana ve babanın kısmen veya tamamen yönetim ve kullanma hakkına sahip olmadığı çocuk malları 403

aaa. Çocuğa yapılan karşılıksız kazandırmalar. 403

bbb. Saklı pay 403

ccc. Meslek veya sanat için verilen mal ve kişisel kazanç. 403

dd. Yönetimin sona ermesi ve ana ile babanın sorumluluğu 404

5. Çocuğun Ana ve Babasına Karşı Korunması. 404

a. Çocuğun kişiliğinin korunmasına ilişkin önlemler. 405

aa. Genel olarak 405

bb. Çocukların yerleştirilmesi. 405

b. Çocuğun mallarına ilişkin önlemler 407

aa. Genel olarak 407

bb. Çocuk mallarının yönetiminin ana ve babadan alınması 407

6. Velayetin Kaldırılması. 407

a. Velayetin kaldırılmasının şartları 408

aa. Ana ve babanın deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerden biriyle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi (TMK m.348/b.1) 408

bb. Ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklaması (TMK m.348/b.2) 408

cc. Ana veya babanın yeniden evlenmesinin özelliği. 409

b. Velayetin kaldırılması kararı ve sonuçları. 409

7. Durumun Değişmesinin Çocuğun Korunmasına İlişkin Önlemlere ve Velayetin Kaldırılması Kararına Etkisi 410

İkinci Bölüm

Aile Topluluğu

(Geniş Anlamda Aile İlişkileri)

§ 22. YARDIM NAFAKASI 412

I. GİRİŞ 412

II. NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (NAFAKA YÜKÜMLÜSÜ VE ALACAKLISI) 412

III. YARDIM NAFAKASININ ŞARTLARI 414

1. Yardım Nafakası Talep Edecek Olan Yönünden. 414

2. Yardım Nafakası Yükümlüsü Yönünden. 416

a) Nafaka yükümlüsü altsoy üstsoy hısımı ise. 416

b) Nafaka yükümlüsü kardeşler ise 417

c) Sıra. 418

IV. YARDIM NAFAKASININ MİKTARININ TESPİTİ 420

V. USUL HÜKÜMLERİ. 422

1. Yetkili ve Görevli Mahkeme 422

2. Taraflar. 422

3. İspat Yükü 422

VI. YARDIM NAFAKASININ BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ 423

VII. YARDIM NAFAKASININ ÖZELLİKLERİ 423

1. Mirasçıya Geçmemesi. 423

2. Kural Olarak Üçüncü Kişiye Devir Edilememesi. 424

3. Haciz Edilememesi 424

4. Takas Edilememesi 424

5. Önceden Feragat Edilememesi 424

6. Kamu Düzeni ile İlgili Olması. 425

§ 23. EV DÜZENİ 425

I. GENEL OLARAK 425

II. EV BAŞKANLIĞI. 425

1. Genel Olarak 425

2. Ev Başkanı Kavramı 427

3. Ev Başkanının Yetkileri ve Yükümlülükleri 429

a. Yetkileri. 429

aa) Ev kurallarını belirlemek. 429

bb) Evin kurallarını uygulamak. 430

b. Yükümlülükleri 431

aa) Ev halkının eşyasını korumak 431

bb) Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı ile malûl olan topluluk fertlerine özel özen göstermek 431

4. Ev Başkanının Sorumluluğu 431

III. ALTSOYUN DENKLEŞTİRME ALACAĞI. 437

§ 24. AİLE MALLARI 438

I. GENEL OLARAK 438

II. AİLE VAKFI 438

1. Niteliği ve Özellikleri 438

2. Aile Fideikomisi Yasağı. 440

III. AİLE MALLARI ORTAKLIĞI 441

1. Genel Açıklama ve Kavram. 441

2. Aile Malları Ortaklığının Kurulması. 442

3. Aile Malları Ortaklığının İşletilmesi. 442

a) Elbirliğiyle yönetilen aile malları ortaklığı 442

b) Kazanç paylı aile malları ortaklığı. 443

4. Ortakların Sorumluluğu 443

5. Ortaklığın Sona Ermesi 443

6. Paylaşma Kuralları. 444

IV. AİLE YURDU 444

1. Aile Yurdunun Niteliği ve Amacı 444

2. Aile Yurdunun Kurulması 445

3. Hükümleri 446

4. Sona Erme 446XXIX

BEŞİNCİ KISIM

VESAYET

§ 25. DAR ANLAMIYLA VESAYET 447

I. VESAYET HUKUKUNA GİRİŞ. 447

1. Genel Olarak 447

2. Vesayet Hukukunun Hukuksal Niteliği 447

3. Vesayet Hukukunun Uygulama Alanı 447

4. Vesayet Hukukunun Temel İlkeleri 448

a. Orantılılık İlkesi. 448

b. Tipe Bağlılık ve Tip Sınırlılığı İlkesi. 448

5. Kamusal Vesayet – Aile Vesayeti (Özel Vesayet) Ayırımı. 449

6. Vesayet Organları. 449

a. Kamusal Vesayet Organları 449

b. Aile Vesayeti Organları 449

II. AİLE VESAYETİ. 449

1. Genel Olarak 449

2. Aile Vesayetinin Kuruluş Şartları 450

a. Maddi Şart . 450

b. Usuli Şart. 450

3. Aile Vesayetinin Yürütümü ve Aile Meclisinin Sorumluluğu. 450

4. Aile Vesayetinin Sona Ermesi. 450

III. DAR ANLAMDA VESAYETİ GEREKTİREN HÂLLER 451

1. Küçüklük . 451

2. Kısıtlama 452

a. Genel Olarak 452

b. Kısıtlama Sebepleri 452

aa. Genel Olarak 452

bb. Akıl Hastalığı ve Akıl Zayıflığı. 452

cc. Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim. 453

aaa. Yetersizlik Olgusuna Dayalı (Alternatifli) Şartlar. 453

aaaa. Savurganlık 453

bbbb. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı 454

cccc. Kötü Yaşam Tarzı 454

dddd. Kötü Yönetim 454

bbb. Sosyal Şart 455

dd. Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza 455

aaa. 22.03.2023 Tarihinden Önce. 455

bbb. 22.03.2023 Tarihinden Sonra. 455

ee. İstek Üzerine (İradi) Kısıtlanma 456

ff. Kısıtlama Sebeplerinin Birbirleri İle İlişkisi . 458

c. Kısıtlama Usulü. 458

aa. Yargılamanın Başlangıcı 458

bb. Yargılama Usulü 458

cc. Kısıtlama Kararının İlanı. 460

d. Kısıtlanmanın Sonuçları. 461

IV. VESAYET İŞLERİNDE YETKİLİ MAHKEME 461

V. VASİ ATANMASI 461

1. Yasal Düzenleme. 461

2. Vasi Atanması İçin Aranan Şartlar. 462

a. Şekli Şartlar 462

b. Maddi Şart: “Yeterlilik”. 462XXX

3. Vasilik Engelleri. 463

4. Vasiliği Kabul Yükümlülüğü 463

5. Vasilikten Kaçınma (Özür) Sebepleri. 464

6. Vasi Atanmasında Özel Durumlar 465

a. Eş ve Yakın Hısımların Önceliği 465

b. İlgililerin İsteği 465

7. Vasi Atanmasında Usul. 466

a. Genel Olarak 466

b. Geçici Tedbirler 466

aa. Genel olarak. 466

bb. Tedbir Türleri. 467

aaa. Genel Olarak. 467

cc. Geçici Tedbir Kararının İlanı. 467

dd. Yetkili ve Görevli Mahkeme 468

c. Vasi Ataması Kararının Tebliğ ve İlanı 468

8. Vasilikten Kaçınma ve İtiraz 468

9. Geçici Vasilik. 469

10. Kesin Görev Devri 469

11. Vasinin Görev Süresi 469

12. Vasinin Ücreti 470

VI. VESAYETİN YÜRÜTÜMÜ 470

1. Genel Olarak . 470

2. Vasinin Göreve Başlaması. 470

a. Defter Tutma 470

b. Değer Taşıyan Eşyaların Saklanması. 471

c. Menkullerin Satımı 471

d. Aktiflerin Değerlendirilmesi 472

aa. Paraların Yatırılması 472

bb. Sermaye Yatırımlarının Dönüştürülmesi. 472

cc. Ticari ve Sınai İşletmeler. 472

dd. Taşınmazların Durumu 473

3. Vesayet Altındaki Kişiye Yönelik Kişisel Özen . 474

a. Genel Olarak 474

b. Küçüklerde Kişisel Özen. 474

c. Özel Olarak Vesayet Altındaki Küçüğün Koruma Amaçlı Özgürlüğünün Kısıtlanması. 474

d. Kısıtlılara Yönelik Kişisel Özen 475

4. Vesayet Altındaki Kişinin Temsili. 475

a. Genel Olarak Vasinin Yasal Temsil Yetkisi ve Hukuksal Niteliği. 475

b. Temsil Yetkisinin Kullanılması 475

c. Yasal Temsil Yetkisinin Üçüncü Kişiye Devri. 476

d. Yasak İşlemler 476

e. Vesayet Altındaki Kişinin Görüşünün Alınması 477

f. Vesayet Altındaki Kişinin Tek Başına Hareket Etmesi 477

aa. Vasinin Rızası 477

aaa. Genel Olarak. 477

bbb. Vasinin İcazet Vermemesinin Sonuçları 478

bb. Vesayet Altındaki Kişinin Bir Meslek veya Sanatı Yürütümü. 479

5. Vesayet Altındaki Kişinin Mallarının Yönetimi 479

a. Malların Fiilen Yönetimi. 479

b. Vasinin Hesap Tutma ve Rapor Verme Yükümü 480

c. Vesayet Altındaki Kişinin Serbest Malları. 480

VII. VESAYET DAİRELERİNİN GÖREVLERİ 480

1. Şikayet ve İtirazları İnceleme. 480

a. Genel Olarak 480

b. Şikayet Sebepleri. 481

c. Şikayet ve İtiraz Hakkı Sahipleri. 481

d. Şikayet ve İtirazın Süresi. 481

e. Şikayet ve İtiraz Üzerine Verilecek Kararların Temyizi 481

2. İzin Verme 482

a. Genel olarak. 482

b. Vesayet Makamının İznine Tabi Olan İşlemler 483

c. Vesayet Makamının ve Denetim Makamının İznine Tabi Olan İşlemler. 484

d. İzin Verilmemesinin Sonuçları. 484

3. Rapor ve Hesapların İncelenmesi 485

VIII. VESAYETİN SONA ERMESİ. 485

1. Vesayeti Gerektiren Sebeplerin Ortadan Kalkmasına Bağlı Olarak Vesayetin Sona Ermesi 485

a. Vesayetin Kendiliğinden Sona Ermesi. 485

aa. Küçüklerde 486

bb. Hükümlülerde 486

cc. Ölüm ve Gaiplik 486

b. Vesayetin Mahkeme Kararı İle Sona Ermesi 486

aa. Genel Olarak 487

bb. Şartları 487

cc. Yargılama Usulü 487

aaa. İlan 487

bbb. Akıl Hastalığı ve Akıl Zayıflığı Hâlinde Usul 487

ccc. Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Hâlinde Usul . 487

ddd. İstek Üzerine Kısıtlanmada Usul. 488

2. Vasilik Görevinin Sona Ermesi 488

a. Genel Olarak 488

b. Vasilik Görevinin Kendiliğinden Sona Ermesi 488

aa. Vasinin Ölümü. 488

bb. Ehliyetsiz Hâle Gelme. 488

cc. Kasıtlı İşlenmiş Suçtan Hapse Mahkumiyet 488

dd. Vesayetin Kendiliğinden Sona Ermesi. 489

ee. Vasinin Görev Süresinin Dolması 489

c. Vasinin Görevinin Kendiliğinden Sona Ermediği Hâller. 489

aa. Vasilik Engellerinin Varlığı . 489

bb. Vasilikten Kaçınma Sebebinin Varlığı. 489

d. Göreve Devam Zorunluluğu 490

3. Vasinin Görevden Alınması. 490

a. Genel Olarak 490

b. Görevden Alınma Sebepleri. 490

aa. Vasinin Görevini Ağır Surette Savsaklaması 490

bb. Vasinin Yetkilerini Kötüye Kullanması. 490

cc. Vasinin Güven Sarsıcı Davranışları. 491

dd. Vasinin Ödeme Güçlüğü 491

ee. Vasiye İlişkin Diğer Yetersizlik Hâlleri. 491

c. Görevden Almayla Görevli Mahkeme. 491

d. Görevden Alma Usulü 491

e. Yargılama Sırasındaki Geçici Önlemler. 492

f. Vesayet Makamının Vereceği Karar 492

aa. Görevden Alma Kararı. 492

bb. Uyarı Kararı. 492

4. Vesayetin Sona Ermesinin Sonuçları. 492

a. Kesin Hesap ve Son Raporun Verilmesi . 492

b. Malvarlığının Teslimi. 493

c. Vasinin Görevine Son Verilmesi . 493

§ 26. KORUMA AMAÇLI ÖZGÜRLÜK KISITLAMASI 493

I. GİRİŞ 493

II. KAÖK’nın MK’DAKİ SİSTEMATİK DÜZENİ. 494

III. KAÖK’NÜN AMACI. 494

IV. ÖZGÜRLÜĞÜ KISITLANACAK KİŞİ 494

V. KAÖK’NIN ŞARTLARI 495

1. Özel Koruma İhtiyacı. 495

2. Zayıflık Durumu. 495

3. Toplum için Tehlike Oluşturma 496

4. Orantılılık 496