Terekenin Korunması Önlemleri 2. Baskı

İÇİNDEKİLER

İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ............................................................................ III

ÖNSÖZ ....................................................................................................... V

İÇİNDEKİLER ........................................................................................... VII

KISALTMALAR ..................................................................................... XVII

KAYNAKÇA ............................................................................................ XXI

§ 1. Giriş ........................................................................................................ 1

I. KISIM

GENEL OLARAK TEREKENİN KORUNMASI ÖNLEMLERİ

§ 2. Terekenin Korunması Kavramı, Kurumun Amacı, Genel Esasları ve Önlemlerin Çeşitleri ............................................................................ 9

2.1. Terekenin Korunması Kavramı ve Kurumun Amacı ..................... 9

2.1.1. Terekenin Korunması Kavramı .............................................. 9

2.1.2. Kurumun Amacı .................................................................... 10

2.2. Terekenin Koruması Önlemlerinin Genel Esasları ...................... 14

2.2.1. Terekenin Korunması, Mirasın Geçişi, Bölüştürülmesi yahut Tasfiyesi Anlamına Gelmez ........................................ 14

2.2.2. Terekenin Korunması Kurumu Tali Bir Kurumdur ............ 15

2.2.3. Terekenin Korunması, Özel Hukuk Kişileri Eliyle Yürütülen Bir Kurum Değildir ............................................. 16

2.2.4. Koruma Önlemlerine İlişkin Hükümler Birer Düzen Hükmü Niteliğindedir .......................................................... 17

2.2.5. Koruma Önlemlerine İlişkin Hükümler Kamu Düzenine İlişkindir ve Emredici Niteliktedir .......................................19

2.2.6. Koruma Önlemlerinin Alınabilmesi İçin Kural Olarak Talep Gerekmez .................................................................... 21

2.2.7. Koruma Önlemleri Kanunda Sınırlayıcı Bir Şekilde Sayılmamıştır ....................................................................... 23

2.2.8. Koruma Önlemleri Miras Paylarını Değil Terekenin Tamamını Hedef Alır ........................................................... 23

2.3. Koruma Önlemlerinin Çeşitleri ................................................... 24

§ 3. Genel Önlemler (Hâkimin Genel Olarak Önlem Alma Yetkisi) ....... 26

II. KISIM

TEREKENİN KAYDEDİLMESİ VE MÜHÜRLENMESİ

§ 4. Terekenin Deftere Kaydedilmesi ....................................................... 33

4.1. Terekenin Deftere Kaydedilmesi Kavramı, Kurumun Amacı, Benzer Kurumlarla İlişkisi: ......................................................... 34

4.1.1. Kavram .................................................................................. 34

4.1.2. Kurumun Amacı .................................................................. 35

4.1.3. Benzer Kurumlarla İlişki ...................................................... 36

4.2. Terekenin Deftere Geçirilmesi ile Mühürlenmesi Arasındaki İlişki: ............................................................................................. 41

4.3. Terekenin Deftere Kaydedilmesini Gerektiren Haller: ............... 44

4.3.1. Mirasçılar Arasında Vesayet Altına Alınmış veya Alınması Gereken Kimsenin Bulunması ............................................. 45

4.3.2. Mirasçılardan Temsilcisi Olmayan Birinin Uzun Süreden Beri Bulunamaması .............................................................. 47

4.3.2.1. Uzun Süreden Beri Bulunamama ........................... 48

4.3.2.2. Temsilcinin Bulunmaması ..................................... 52

4.3.3. Mirasçılardan veya İlgililerden Birinin Talebi .................... 53

4.4. Deftere Kaydedilecek Tereke Değerleri: ..................................... 57

4.4.1. Kaydedilmesi Gereken Unsurlar ......................................... 57

4.4.2. Tereke Unsurlarının Tespiti Bakımından Bilgi Verme Yükümlülüğü ....................................................................... 64

4.5. Terekenin Deftere Kaydedilmesinin Zamanı: ............................. 65

4.6. Terekenin Deftere Kaydedilmesi Usulü: ..................................... 69

4.7. Terekenin Deftere Kaydedilmesinin Sonuçları: .......................... 73

§ 5. Terekenin Mühürlenmesi .................................................................. 77

5.1. Terekenin Mühürlenmesi Kavramı .............................................. 77

5.2. Terekenin Mühürlenmesinin Amacı ve İşlevi ............................. 79

5.3. Mühürlemenin Uygulanışı ............................................................ 81

5.3.1. Terekenin Mühürlenme Yeri ve Zamanı .............................. 81

5.3.2. Mühürlemenin Kapsamı ..................................................... 84

5.3.2.1. Genel Olarak ............................................................ 84

5.3.2.2. Mirasbırakanla Birlikte Oturanların İhtiyaçlarının Göz önünde Bulundurulması ................................. 86

5.3.2.3. Alacaklıların Talebi Üzerine Yapılan Mühürleme . 89

5.3.3. Mühürleme İşleminin Uygulanış Usulü: ............................ 90

5.4. Mühürlemeye Aykırı Davranışlar ve Sonuçları ........................... 93

III. KISIM

TEREKENİN RESMEN YÖNETİLMESİ

§ 6. Terekenin Resmen Yönetilmesi ......................................................... 97

6.1. Terekenin Resmen Yönetilmesi Kurumunun Genel Olarak Tanıtımı ....................................................................................... 99

6.1.1. Terekenin Resmen Yönetilmesi Kavramı ............................ 99

6.1.2. Kurumun Amacı ................................................................. 102

6.1.3. Yakın Kurumlarla İlişkisi .................................................... 103

6.2. Resmi Yönetimi Gerektiren Haller ............................................ 106

6.2.1. Genel Olarak ...................................................................... 106

6.2.2. Kanun’da Belirtilen Sebepler .............................................108

6.2.2.1. Temsilci Bırakmaksızın Ortadan Uzun Süre Kaybolan ve Bulunamayan Mirasçının Varlığı ....108

6.2.2.2. Hak İddia Edenlerin Hiçbirinin Mirasçılık Sıfatlarını İspat Edememeleri veya Mirasbırakanın Herhangi Bir Mirasçısının Bulunup Bulunmadığının Şüpheli Olması ........................... 113

6.2.2.2.1. Mirasçı Olduklarını İddia Eden Kişilerin Hiçbirinin Bunu İspat Edememesi ............... 113

6.2.2.2.2. Mirasbırakanın Mirasçısının Bulunup Bulunmadığının Şüpheli Olması ................. 116

6.2.2.3. Mirasçıların Tamamının Tespit Edilememesi ...... 116

6.2.2.4 Kanunun Diğer Yerlerinde Belirtilen Haller ......... 119

6.2.2.4.1. Kendisine Teslim Edilen Vasiyetnameyi İnceleyen Hâkimin Terekenin Resmen Yönetilmesi Kararı Vermesi (MK. m. 595/f. son) ............................................................... 120

6.2.2.4.2. Önmirasçının Güvence Göstermemesi veya Artmirasçının Beklenen Haklarını Tehlikeye Düşürmesi Durumunda Mirasın Resmen Yönetilmesi (MK. m.523/f. 3) ...................... 127

6.2.2.4.3. Mirasın Açıldığı Anda Sağ Olup Olmadığı İspat Edilemeyen Mirasçının Miras Payının Resmen Yönetilmesi (MK. m. 586/f. 1) ....... 130

6.2.2.4.4. Miras Sebebiyle İstihkak Davasında Koruma Önlemi Olarak Terekenin Resmen Yönetilmesi Kararı Verilebilmesi (MK. m. 637/f. son) ..................................................... 132

6.2.2.4.5. Resmi Tasfiye Uyarınca Terekenin Yönetilmesi (MK. m. 634/f. 1) ...................... 133

6.2.2.4.6. Mirasçılardan Birinin Ödemeden Acziyet İçerisinde Olması Halinde Diğer Mirasçıların Haklarının Korunması İçin Terekenin Resmen Yönetilmesi (MK. m. 640/f. son) ... 135

6.2.3. MK. m. 427, 589 ve 592’nin Birlikte Değerlendirilmesi .... 136

6.2.3.1. MK. m. 592/f. 1/b. 1’in Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendirilmesi .................................... 136

6.2.3.2. MK. m. 592/f. 1/b. 2’in Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendirilmesi .................................... 143

6.2.3.3. MK. m. 592/f. 1/b. 3’ün Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendirilmesi .................................... 145

6.2.4. HMK. m. 55’in Değerlendirilmesi ......................................146

6.3. Resmi Yönetimin İşleyişi ............................................................ 147

6.4. Tereke Resmi Yöneticisi .............................................................148

6.4.1. Atanması .............................................................................148

6.4.1.1. Genel Olarak ...........................................................148

6.4.1.2. Tereke Resmi Yöneticisinin Sulh Hâkimi Tarafından Belirlenmesi .......................................148

6.4.1.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Kanun Tarafından Belirlenmesi ........................................................... 152

6.4.1.3.1. Mirasbırakanın Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atamış Olması .............................. 153

6.4.1.3.2. Mirasbırakanın Veli yahut Vasisinin Bulunması .................................................... 160

6.4.1.3.3. Her İki Durumun Birleşmesi Hali .................. 162

6.4.2. Hukuki Durumu yahut Niteliği .........................................164

6.4.3. Görev ve Yetkileri ............................................................... 173

6.4.3.1. Genel Olarak .......................................................... 173

6.4.3.2. Tereke Resmi Yöneticisinin Yetki ve Görev Sınırı ....................................................................... 174

6.4.3.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Eşit Muamele, Sadakat ve Özen Yükümlülüğü ............................ 183

6.4.3.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Temsil Yetkisi .......... 185

6.4.3.4. Tereke Resmi Yöneticisinin Kanun’da Sayılan Görevleri ................................................................ 191

6.4.3.4.1. Terekenin Deftere Kaydedilmesi ................... 191

6.4.3.4.2. Gereken Koruma Önlemlerinin Alınması .... 192

6.4.3.4.3. Terekedeki Malların Satılması ...................... 193

6.4.3.4.4. Mirasbırakanın Alacaklarının Tahsili ve Borçlarının Ödenmesi ................................. 195

6.4.3.4.5. Vasiyetlerin Yerine Getirilmesi .................... 196

6.4.3.4.6. Terekeye Dâhil Para ve Yatırımlarla İlgili Görevler ........................................................ 198

6.4.3.4.7. Terekedeki İşletmelerle İlgili Görevler ......... 201

6.4.3.5. Tereke Resmi Yöneticisinin Görev ve Yetkilerinin Genel Değerlendirmesi ................... 202

6.4.4. Tereke Resmi Yöneticisinin Ücret ve Masraf Talep Edebilmesi .......................................................................... 204

6.4.5. Sorumluluğu ve Denetlenmesi ......................................... 207

6.5. Resmi Yönetimin Sona Ermesi ................................................... 215

§ 7. Mirasçıların İlan Suretiyle Saptanması Usulü veya Mirasçıların Çağrılması ......................................................................................... 220

7.1. Mirasçıların Çağrılması Kurumunun Amacı .............................. 222

7.2. Kurumun Esasları ve İşleyişi ...................................................... 223

7.3. Kurumun Hukuki Sonuçları ...................................................... 228

IV. KISIM

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR İLE İLGİLİ ÖNLEMLER

§ 8. Ölüme Bağlı Tasarruflarla İlgili Önlemlere İlişkin Genel Açıklamalar ...................................................................................... 235

§ 9. Vasiyetnamenin Teslim Edilmesi .................................................... 238

9.1. Genel Olarak ............................................................................... 238

9.2. Teslim Borcunun Amacı ve Hukuki Niteliği ............................. 239

9.3. Teslim Yükümlüleri ................................................................... 242

9.3.1. Genel Olarak ...................................................................... 242

9.3.2. Resmi Merciler .................................................................. 244

9.3.3. Özel Hukuk Kişileri ........................................................... 246

9.4. Teslim Konusu Belgeler ............................................................. 248

9.4.1. Vasiyetnameler .................................................................. 248

9.4.1.1. Genel Olarak .......................................................... 248

9.4.1.2. Vasiyetname Türleri Bakımından Özellikler ....... 250

9.4.1.3. Yokluk veya Geçersizliğin Etkisi ........................... 252

9.4.2. Miras ve Mal Rejimi Sözleşmeleri .................................... 258

9.5. Teslimin Şartları ve Gerçekleşmesi (Şekli, Zamanı ve Yeri) ..... 258

9.6. Teslim Çerçevesinde Müeyyideler ve Sorumluluk ................... 262

9.7. Teslimin Sonuçları (Teslim Sonrası Hâkimin Görevleri) ......... 268

§ 10. Vasiyetnamenin Açılması ............................................................... 273

10.1. Genel Olarak .............................................................................. 273

10.2. Vasiyetnamenin Açılması Kavramı, Amacı ve Fonksiyonu ..... 274

10.3. Açılma Usulüne Tabi Tutulabilecek Belgeler .......................... 277

10.3.1. Vasiyetname ...................................................................... 277

10.3.2. Miras ve Mal Rejimi Sözleşmeleri ................................... 282

10.4. Açılma Usulü ............................................................................ 282

10.4.1. Genel Olarak ..................................................................... 282

10.4.2. Açılma Usulünün Uygulanacağı Yer ve Zaman .............. 283

10.4.2.1. Açılma Yeri ........................................................... 283

10.4.2.2. Açılma Zamanı .................................................... 284

10.4.3. İlgililerin Çağrılması ........................................................ 292

10.4.4. Açılma Merasimi ............................................................... 301

10.5. Vasiyetnamenin Açılmasının Sonuçları ................................... 304

§ 11. Vasiyetnamenin Bir Örneğinin Tebliği ........................................... 309

11.1. Genel Olarak ............................................................................... 309

11.2. Kendilerine Tebliğ Yapılacak Kişiler .......................................... 310

11.3. Tebliği Gereken Belgeler ............................................................ 313

11.4. Tebliğ Usulü ............................................................................... 316

11.5. Vasiyetnamenin Örneğinin Tebliğ Edilmesinin Sonuçları ....... 319

§ 12. Vasiyetnamenin Tenfizi ................................................................... 321

§ 13. Miras Sözleşmeleri İle İlgili Önlemler ............................................ 329

13.1. Genel Açıklamalar ve Mevcut Durum ...................................... 329

13.2. Miras Sözleşmelerinin Korunması İhtiyacı .............................. 334

13.3. Miras Sözleşmeleri Bakımından Koruma Önlemlerinin Alınması İmkânı........................................................................ 339

13.4. Özel Olarak Miras Sözleşmelerinin Teslimi ve Açılmasının Özellikleri................................................................................... 341

13.5. Mal Rejimi Sözleşmelerine İlişkin Değerlendirilme ................ 343

V. KISIM

MİRASÇILIK BELGESİ

§ 14. Mirasçılık Belgesi Verilmesi ........................................................... 349

14.1. Terminoloji ve Kavram ............................................................... 351

14.2. Mirasçılık Belgesinin Amacı ve Hukuki Niteliği .......................353

14.3. Mirasçılık Belgesi Verilebilecek Kişiler .................................... 360

14.3.1. Yasal Mirasçılar .................................................................. 361

14.3.2. Atanmış Mirasçılar ............................................................ 371

14.3.3. Vasiyet Alacaklıları ........................................................... 373

14.3.4. Kanun’da Belirtilmeyen Diğer Kişilerin Durumunun Değerlendirilmesi .............................................................. 374

14.4. Mirasçılık Belgesi Talebi Üzerine İzlenecek Usul ................... 380

14.4.1. Talep Şartı ......................................................................... 380

14.4.2. Mirasçılık Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Zamanlama (Belgenin Düzenlenmesini Geciktirebilecek Haller) ................................................................................ 384

14.4.3. Görevli ve Yetkili Mahkeme ............................................ 386

14.4.4. Talebi Değerlendirmede İzlenecek Usul ........................ 392

14.4.4.1. Yargılama Usulü .................................................. 392

14.4.4.2. Yasal Mirasçıların Talebinin Değerlendirilmesinde İzlenecek Usul ................. 396

14.4.4.3. Atanmış Mirasçılar Bakımından İzlenecek Usul ....................................................................... 406

14.4.4.3.1. Atanmış Mirasçılar Bakımından İtiraza Uğramama Şartı ........................................... 406

14.4.4.3.2. İtiraz Edebilecek Kişiler .............................. 408

14.4.4.3.3. İtiraz Süresi ................................................... 411

14.4.4.3.4. Sürenin Başlangıcı Sorunu ........................... 413

14.4.4.3.5. İtirazın Şekli ve İçeriği ................................. 417

14.4.4.3.6. İtirazın Gerçekleşmesinin Etkisi ..................419

14.4.4.3.7. İtirazın Gerçekleşmemesinin Etkisi ............ 424

14.5. Mirasçılık Belgesinin İçeriği ve Şekli........................................ 426

14.6. Mirasçılık Belgesinin Hukuki Etkileri ...................................... 437

14.7. Mirasçılık Belgesinin Düzeltilmesi veya İptali ........................ 450

14.8. Mirasçılık Belgesine Güvenerek İşlem Yapan Üçüncü Kişilerin İyiniyetinin Korunması Meselesi ................................461

14.9. Vasiyet Alacaklılarının Belgelerine İlişkin Açıklamalar .......... 474

VI. KISIM

KORUMA ÖNLEMLERİNİN UYGULANMASI VE SONA ERMESİ

§ 15. Koruma Önlemlerinin Alınması ve Uygulanması Usulü ............... 479

15.1. Görevli ve Yetkili Mahkeme ...................................................... 479

15.2. Hâkimin Talep Üzerine veya Re’sen Harekete Geçebilmesi ... 487

15.3. Koruma Önlemlerinin Zamanlaması ....................................... 489

15.4. Yargılama Usulü ........................................................................ 490

15.5. Koruma Önlemleri Uyarınca Alınan Kararlara Karşı Kanun Yolları ............................................... 492

15.6. Koruma Önlemlerine İlişkin Giderlerin Karşılanması ............ 498

15.7. Önlemlerin Alınmasının Milletlerarası Özel ve Usul Hukuk Boyutu .......................................... 500

15.8. Avrupa Birliği Hukukunun Konuya Yaklaşımı ........................ 523

§ 16. Koruma Önlemlerinin Sona Ermesi ............................................... 526

§ 17. Sonuç ............................................................................................... 528