Taleplerin Yarışması

Normların içerdiği olgular, belli hayat olaylarının tipik özellikleri dikkate alınarak genel ve soyut şekilde düzenlendiği için, bazı durumlarda, aynı hayat olayı nedeniyle birden fazla normun uygulama şartları sağlanabilir. Böyle durumlarda, ilgili normların nasıl uygulanacağının belirlenmesi gerektiğinden bir "yarışma sorunu" ortaya çıkmaktadır. Şayet uygulama şartları sağlanan normlar arasında bunlardan yalnızca birinin uygulanmasını gerektiren bir öncelik ilişkisi yoksa, bunların yan yana uygulanabilmesi mümkündür. Eğer bu normlara bağlanmış olan hukuki sonuç bir talep hakkının doğmasıysa, bu talepler kısmen ya da tamamen aynı içeriğe sahipse veya aynı içerikte olmasalar bile aynı ekonomik amaca yönelikse ve alacaklının hukuki konumu, kanunen, bunlardan yalnızca birini seçip ileri sürebilmekle sınırlı değilse, aynı alacaklı, aynı borçluya karşı, aynı amaca yönelik olan birden fazla talebe sahiptir. Bu durum, "taleplerin yarışması" (Anspruchskonkurrenz) kavramıyla ifade edilmektedir. Aynı hayat olayı sonucunda birden fazla normun uygulama şartlarının sağlanması nedeniyle ortaya çıkabilecek yarışma sorunlarının olası çözümlerinden belli bir tanesini anlatan taleplerin yarışması gerek maddi hukuka gerek medeni usul hukukuna ilişkin birçok sorun barındırmaktadır. Bu sorunlar, ana hatları itibariyle, taleplerin yarışmasının konusuna, varlık şartlarına ve sonuçlarına ilişkindir. Bu çalışma, bir yarışma sorununun ortaya çıkmasından bunun "taleplerin yarışması" yönünde çözümüne kadar olan aşamaları bir bütün olarak ele almakta, taleplerin yarışmasıyla ilgili sorunların gelişimini ve bunlara dair tartışmaların güncel vaziyetini ortaya koymakta ve bunları değerlendirmektedir. Çalışmada TBK m. 60 düzenlemesinin uygulama alanı ve sonuçları da özel olarak ele alınmaktadır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

Giriş
I. Sorun
II. İncelemenin Konusu ve Sınırlandırılması
III. "Yarışma" Terimi

Birinci Bölüm
Roma Hukukunda ve Ortak Hukukta Yarışma Sorunu ve Taleplerin Yarışmasının Gelişimi
I. Roma Hukukunda Actio'ların Yarışması
A. Klasik Roma Hukukunda
B. Iustinianus Döneminde
II. Ortak Hukuktaki Önemli Gelişmeler ve Davaların Yarışması
A. 19. Yüzyıla Kadarki Önemli Gelişmeler
B. 19. Yüzyıl Alman Öğretisinde Davaların Yarışması
III. Dava Kavramının Yarışma Öğretisinin Odağından Çıkması
A. Maddi Hukuk Talebi
B. Yenilik Doğuran Haklar
IV. Davaların ve Taleplerin Yarışmasına İlişkin Bazı Düzenleme Çabaları
V. Ara Değerlendirme

İkinci Bölüm
Taleplerin Yarışmasının Normların Yarışması Sistemindeki Yeri
I. Hukuk Normunun Yapısı
A. Olgular Bütünü
B. Hukuki Sonuç
II. Birden Fazla Normun Olgu Bütünlerinin ve Hukuki Sonuçların Birbiri Karşısındaki Durumları
A. Karşılaştırmaya Duyulan İhtiyaç ve Yüklenen Anlam
B. Olgu Bütünlerinin Birbiri Karşısındaki Durumları
C. Hukuki Sonuçların Birbiri Karşısındaki Durumları
III. Normlar Arasında Yarışma İlişkisinin Kurulması
A. Normların Yarışması Kavramı
B. Normların Yarışması Kavramının ve Üzerine Bina Edilen İki Basamaklı Yöntemin Bazı Yönlerden Yetersizliği
C. Ara Sonuç
IV. Normlar Arasındaki Yarışma İlişkisinin Çözümlenmesi
A. Normu Dışlayıcı Yarışma
B. Taleplerin Yarışması
C. Kümülatif Yarışma
D. Seçimlik Yarışma

Üçüncü Bölüm
Taleplerin Yarışmasının Temeli ve Amacı, Taleplerin Yarışmasına İlişkin Teoriler, Taleplerin Yarışmasının Sonuçları ve
TBK m. 60 Düzenlemesinin Değerlendirilmesi
I. Taleplerin Yarışmasının Temeli ve Amacı
II. Taleplerin Yarışmasına İlişkin Teoriler
A. Tartışmanın Özü
B. Taleplerin Yarışması Teorisi
C. Talep Normlarının Yarışması Teorisi
D. Yargıtay İçtihadı
E. Değerlendirme
III. Taleplerin Yarışmasından Kaynaklanan Başlıca Sorunlar ve Çözümleri
A. Maddi Hukukta
B. Medeni Usul Hukukunda
IV. TBK m. 60 Düzenlemesinin Değerlendirilmesi
A. Bir Sistemin Parçası Olarak TBK m. 60
B. Widmer/Wessner Tasarısı'ndaki Yarışma Sistemi
C. TBK m. 60 Düzenlemesinin Uygulama Alanı
D. TBK m. 60 Düzenlemesinin Hükmü
Sonuç

Kaynakça