Sürdürülebilir Kalkınma: Şirketlerin Çevresel ve Sosyal Yaklaşımları

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ    III
GİRİŞ    1
BÖLLİM 1
SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA VE BOYUTLARI
1. Ekonomik Kalkınma ve Çevre İlişkisi    5
2, Sürdürülebilir Kalkmmamn Geçmişi    •••    6
2.1. Ortak Geleceğimiz Raporu    7
2.2. Rio Zirvesi    8
2.3. Rio+5 Zirvesi    10
2.4. Johannesburg Zirvesi    .    10
2.5. Avrupa Birliğinde Sürdürülebilir Kalkmma Konusundaki Çalışmalar    13
2.6. Türkiye'de Sürdürülebilir Kalkmma Konusundaki Çalışmalar    15
2.6.1. Ulusal Çevre Stratejisi ve Eylem Plara (UÇEP)    15
2.6.2. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planında Çevre    16
2.6.3. Ulusal Rapor    .    IV
3. Sürdürülebilir Kalkınmanın Boyutlan    19
3.1. Tanım    .    19
3.2. Sürdürülebilir Kalkınmanın Boyutları    22
3.2.1. Ekonomik Sürdürülebilirlik    23
3.2.2. Çevresel Sürdürülebilirlik    .    26
3.2.3. Sosyal Sürdürülebilirlik    27
4. Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri    :    29
4.1. BM Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu Sürdürülebilirlik Göstergeleri    31
4.1.1. Sosyal Göstergeler    35
4.1.2. Çevresel Göstergeler    .    39
4.1.3. Ekonomik Göstergeler    45
4.1.4. Kurumsal Göstergeler    47
4.2. Çevresel Sürdürülebilirlik Endeksi    48
4.3. Sürdürülebilirlik Enstitüsü Göstergeleri    53
BÖLÜM II
KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
I. Kurumsal Sürdürülebilirliğin Temelleri    63
1.1. Sürdürülebilir Kalkmma        64
1.2. Sosyal Paydaşlar Teorisi    65
1.3. Kurumsal Sosyal Sorumluluk    66
1.4. Kurumsal Hesap Verebilirlik Teorisi    69
2. Kurumsal Sürdürülebilirliğin Tanımı ve Boyutlan    69
2.1. Kurumsal Sürdürülebilirlik - Sürdürülebilir Şirket    69
2.2. Kurumsal Sürdürülebilirlik Modelleri    72  
2.2.1. Stead ve Stead Modeli (1992)    73
2,2.2. Callens ve Tyteca Modeli (1995)    74
2.2.3. Van Soıneren Modeli (1995)    76
2.2.4. Shrivastava ve Hart Modeli (1995)    76
2.2.5. Welford Modeli (1997)    78
2.3. Kurumsal Sürdürülebilirliğin Ekonomik, Çevresel ve Sosyal Boyutları    79
2.3.1. Ekonomik Sürdürülebilirlik    80
2.3.2. Çevresel Sürdürülebilirlik    82
2.3.3. Sosyal Sürdürülebilirlik    85
3. Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Rekabet Avantajı    87
3.1. Sürdürülebilirliğin Avantajlan    88
3.2. Sürdürülebilirlik ve Finansal Performans İlişkisi    92
4. Kurumsal Sürdürülebilirlik Göstergeleri ve Raporlama    97
4.1. Raporlama İhtiyacı    .    97
4.2. Sürdürülebilirlik Raporlamasında Eğilimler    99
4.3. Kurumsal Sürdürülebilirlik Göstergeleri    102
4.3.1. Global Reporting Initiative - Sürdürülebilirlik Raporlama Rehberi    103
4.3.2. Dow Jones Sürdürülebilirlik Grubu- Dow Jones Sürdürülebilirlik
Endeksi    107
4.3.3. Birleşmiş Milletler - Küresel ilkeler Sözleşmesi    109
4.3.4. Sürdürülebilir Kalkınma Dünya îş Konseyi - Eko-Verimlilik
Göstergeleri    111
4.4. Sürdürülebilirlik Raporlaması İçin Öneriler    113
BÖLÜM III
İŞLETMELERİN ÇEVRE PERFORMANSI
1. Çevre Performansı Değerlendirmesi ve Yararları    123
2. ISO 14031 Standard) Çerçevesinde Çevre Performans Değerlendirmesi    126
2.1. ÇPD'nin planlanması    129
2.2. Veri ve Bilginin Kullanımı    137
2.3. ÇPD'nin gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesi    111
3. ÇPD Sonuçlarının Kullanımı    142
4. İSO 14032 Çevre Yönetimi- Çevre Performans Değerlendirmesi Örnekleri    144
BÖLÜM IV
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNDA ÖRNEK UYGULAMALAR
Aygaz ve Sürdürülebilir Kalkınma Raporu    147
Erdemirde Kurumsal Sosyal Sorumluluk    151
Arçelik ve Sürdürülebilir Gelişme    156
Siemens, Eğitim ve Çevre    161
Unileverde Sürdürülebilirlik Çalışmaları    165
Pfizer ve Küresel İlkeler Sözleşmesi    169
Procter&Gamble'da Sürdürülebilirlik Vizyonu    173
SONUÇ    179
KAYNAKÇA    .    187
EKLER    197


ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil I.l: Daly Üçgeni    .    54
Şekil II. 1: Kurumsal Sürdürülebilirliğin Gelişimi    64
Şekil II.2; Sürdürülebilirlik Stratejileri    73
Şekil II.3: Sürdürülebilirliğin Üç Boyutu    79
Şekil II.4; Sürdürülebilir Değer Modeli    88
Şekil II.5: İşletmenin Sosyal Paydaşları ve Bilgi İhtiyaçları    102
Şekil III. 1: Çevre Performansının Temel Unsurları    124
Şekil III.2: ÇPD Süreci......
Şekil ni.3; Çevre Performans Değerlendirmesi Süreci    128
Şekil III.4; ISO 1403rde Tanımlanan Gösterge Tipleri    131
Şekil III.5: Kuruluşun İşlemleri....     133
Şekil III.6: Veri ve Bilginin Kullanımı    138
Şekil III.7: ÇPD Sonuçlarının Kullanımı    143

TABLOLAR LİSTESİ
Tablo [.1: Rio Deklarasyonu İlkeleri    8
Tablo 1.2: Johannesburg Zirvesi Uygulama Planı    12
Tablo 1.3 :Sürdürülebilir Kalkınma Tanımları    19
Tablo 1.4: Teknoloji Neleri İkame Edemez?    24
Tablo 1.5: Sosyal Sürdürülebilirliğin Unsurları    28
Tablo 1.6: BM Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu Sürdürülebilirlik Göstergeleri.... 32
Tablo 1.7: 2002 Çevresel Sürdürülebilirlik Endeksi    51
Tablo 1.8: Gösterge Örnekleri    55
Tablo II.1: Sürdürülebilir Şirket Tanımlan    71
Tablo 11.2: Sürdülebilir Şirket ve Sermaye Türleri    :    72
Tablo 11.3: Ekonomik. Sosyal, Çevresel ve Sürdürülebilirlik Göstergelerinden
Örnekler    75
Tablo II.4: İdeal Sürdürülebilir Şirketin Özelikleri    76
Tablo II.5: Sürdürülebilir Şirketin Tasarımı    77
Tablo 11.6: 3P Modelinin Açılımı    78
Tablo II.7: Sürdürülebilirliğin Avantajları    91
Tablo II.8: Çevre Performansı-Finansal Performans İlişkisi    95
Tabk) II.9: Gönüllü Çevre İlkelerini Benimseyen Şirketler    .-    99
Tablo II.10:Çevre Raporlarının İçeriği    101
Tablo II. 11: Sürdürülebilirlik Raporlama Rehberi - Bölümler    104
Tablo 11.12: GRİ Ekonomik, Çevresel ve Sosyal Göstergeler    105
Tablo 11.13: Temel Çevre Göstergeleri    106
Tablo 11.14: Kurumsal Sürdürülebilirlik Değerlendirme Kriterieri    109
Tablo II.15: Küresel İlkeler Sözleşmesi    110
Tablo İİ.16: Eko-Verimlilik Göstergeleri    113
Tablo İÜ. 1: Yönetim Performans Göstergelerine Örnekler    132
Tablo İÜ.2: İşlemlerin Performans Göstergelerine Örnekler    133
Tablo ili.3: Çevre Durum Göstergelerine Örnekler    135
Tablo III.4: Hedef Kitlelere Göre ÇPD Rapor İçeriği    140
Tablo III.5: ÇPD'nin Gözden Geçirilmesinde Yardımcı Sorulara Örnekler...    141