Spor Uyuşmazlıklarının Çözümünde Adil Yargılanma Hakkı: AİHS'in Kurumsal Gereklilikleri Bağlamında CAS, TFFTK ve GSBTK Özelinde Bir Değerlendirme

Klasik devlet mahkemelerinin, spor uyuşmazlıklarının çözümünde duyulan ihtiyaçları tam anlamıyla karşılamadığı ve bu noktada tahkimin en elverişli yol olduğu, birçok yargı merci, yasama organı ve kişilerce kabul görmektedir. Buna karşın, bu yargılamaların yürütüldüğü sportif kuruluşların bünyesinde yer alan kurulların veya kurumsal tahkim merkezlerinin devlet yargı hiyerarşisi içerisinde yer almaması, bu kurulların adil yargılanma hakkıyla bağlı olup olmadığı, bağlı olmaları halinde ise bu kurulların adil yargılanma hakkına uygun olup olmadığı ile spor ve insan hakları arasındaki ilişkiye dair tartışmaları beraberinde getirmektedir. AİHM'in bu tür yargılama yürüten mercilerin adil yargılanma hakkına riayet ederek yargılama yürütmeleri gerektiğinin tespitiyle bu tartışmalar önemli düzeye ulaşmıştır. Bu tartışmalar arasından öncelik arz ettiğini düşündüğümüz sportif uyuşmazlık çözüm mercilerinin adil yargılanma hakkının kurumsal gerekliliklerine uygunluğu bu çalışmamızda ele alınmıştır. İmkanların sınırlılığı sebebiyle ulusal uyuşmazlıklar bakımından ön plana çıkan Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu ve Gençlik ve Spor Bakanlığı Tahkim Kurulu ile uluslararası uyuşmazlıklar bakımından sıklıkla başvurulan Spor Tahkim Mahkemesi'yle sınırlı bir değerlendirme yapılmıştır. Değerlendirme neticesinde ulaşılan bulgular ışığında Türkiye'de spor uyuşmazlıklarının çözümünde görev alan kurulların adil yargılanma hakkının kurumsal gerekliliklerine uygunluğunun temini için geliştirilen çözüm önerisi ise çalışmanın sonuç bölümünde sunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
SPOR UYUŞMAZLIKLARI ve ÇÖZÜM YOLLARI
I. Spor Hukuku
II. Spor Uyuşmazlıkları
A. Genel Olarak
B. Spor Uyuşmazlık Türleri
C. Spor Uyuşmazlıklarının Tarafları
III. Sporun Örgütlenme Yapısı
A. Uluslararası Spor Örgütlenme Yapısı
B. Türkiye'de Sporun Örgütlenme Yapısı
IV. Spor Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları
A. Spor Uyuşmazlıklarının Sportif Uyuşmazlık Çözüm Mercileri Tarafından Çözümü
B. Spor Uyuşmazlıklarının Devlet Mahkemeleri Tarafından Çözümü
C. Spor Uyuşmazlıklarının Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleriyle Çözümü
D. Spor Uyuşmazlıklarının Spor Tahkim Mahkemesi Tarafından Çözümü
V. Sportif Faaliyetlerde Yaşanan Temel Hak İhlalleri Karşısında Başvurulabilecek Merciler
A. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna Başvuru
B. Kamu Denetçiliği Kurumuna Başvuru
C. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru
D. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru

İKİNCİ BÖLÜM
ADİL YARGILANMA HAKKININ MEDENİ HUKUK YARGILAMALARI İÇİN ÖNGÖRDÜĞÜ KURUMSAL GEREKLİLİKLER
I. Adil Yargılanma Hakkı
A. Genel İlkeler
B. Koruma Alanı
II. Adil Yargılanma Hakkının Kurumsal Gereklilikleri
A. Mahkemeye Başvurma Hakkı
B. Mahkemelerin Kanuniliği, Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı
C. Aleni Yargılanma Hakkı
D. Makul Sürede Yargılanma Hakkı

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SPOR TAHKİM MAHKEMESİ, TFF TAHKİM KURULU VE GSB TAHKİM KURULUNUN YÜRÜTTÜĞÜ YARGILAMALARIN ADİL YARGILANMA HAKKININ KURUMSAL GEREKLİLİKLERİNE UYGUNLUĞUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
I. Spor Tahkim Mahkemesince Yürütülen Yargılamaların Adil Yargılanma Hakkının Kurumsal Gerekliliklerine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
A. Adil Yargılanma Hakkının Koruma Alanı Bakımından Değerlendirme
B. Mahkeme Niteliğini Haiz Olup Olmadığının Değerlendirilmesi
C. Mahkemelerin Yasayla Kurulması İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
D. Mahkemeye Başvuru Hakkına Uygunluğunun Değerlendirilmesi
E. Bağımsız ve Tarafsız Mahkeme Niteliğinde Olup Olmadığının Değerlendirilmesi
F. Aleni Yargılama İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
G. Makul Sürede Yargılanma İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
II. Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulunca Yürütülen Yargılamaların Adil Yargılanma Hakkının Kurumsal Gerekliliklerine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
A. Adil Yargılanma Hakkının Koruma Alanı Bakımından Değerlendirme
B. Mahkeme Niteliğini Haiz Olup Olmadığının Değerlendirilmesi
C. Mahkemelerin Yasayla Kurulması İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
D. Mahkemeye Başvuru Hakkına Uygunluğunun Değerlendirilmesi
E. Kurulun Bağımsız ve Tarafsız Mahkeme Niteliğinde Olup Olmadığının Değerlendirilmesi
F. Aleni Yargılama Kuralına Uygunluğunun Değerlendirilmesi
G. Makul Sürede Yargılanma İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
III. Gençlik ve Spor Bakanlığı Tahkim Kurulunca Yürütülen Yargılamaların Adil Yargılanma Hakkının Kurumsal Gerekliliklerine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
A. Adil Yargılanma Hakkının Koruma Alanı Bakımından Değerlendirme
B. Mahkeme Niteliğini Haiz Olup Olmadığının Değerlendirilmesi
C. Mahkemelerin Yasayla Kurulması İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
D. Mahkemeye Başvuru Hakkına Uygunluğunun Değerlendirilmesi
E. Kurulun Bağımsız ve Tarafsız Mahkeme Niteliğinde Olup Olmadığının Değerlendirilmesi
F. Aleni Yargılama İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
G. Makul Sürede Yargılanma İlkesine Uygunluğunun Değerlendirilmesi
SONUÇ

KAYNAKÇA