ŞİRKET BİRLEŞMELERİ

ÖNSÖZ
Akademik yazında şirket birleşmeleri ve devralmalar denilince finans alanı akla gelmektedir. Finans ve strateji odaklı çalışmalar yetersiz kalmaktadır. Bu konuyu insan ve kültür öğeleriyle de incelemek gerekmektedir. Elinizdeki kitabın temel amacı şirket birleşmeleri ve devralmaları konusunu teorik altyapısıyla birlikte ele almak ve Türkiye’de faaliyet gösteren özel şirketlerden 2010-2015 yılları arasında gerçekleşen 990 birleşme ve devralma faaliyetiyle ilgili şirketlerde stratejik yönetim – örgütsel davranış – finans olmak üzere üç boyuttan oluşan bir araştırma modeli geliştirilerek şirket birleşmelerinin ve satın almalarının başarı ve başarısızlıklarına katkıda bulunan nitelikleri tanımlamak ve anlamaktır.
Kitabı yazmadan önce ve yazım sırasında teşviklerini ve yardımlarını esirgemeyen tüm hocalarıma, dostlarıma ve başta Oğuzhan ORUÇ olmak üzere Filiz Kitabevi ailesine teşekkürü bir borç biliyorum. Son olarak tüm hayatım boyunca bana her konuda destek olan annem, babam ve kardeşime teşekkür ediyorum.
İstanbul, Aralık 2019
Dr. Yunus ADIGÜZEL

İÇİNDEKİLER
SAYFA NO
İÇİNDEKİLER ........................................................................................................VII
ÖNSÖZ ........................................................................................................................V
BÖLÜM 1. GİRİŞ VE AMAÇ ...................................................................................1
BÖLÜM 2. BİRLEŞME VE SATIN ALMALARA AİT KAVRAMSAL
TEMELLER................................................................................................................3
2.1. Şirketlerin Büyüme Stratejileri ................................................................3
2.2. Birleşme ve Satın Almalara Ait Temel Kavramlar ..................................4
2.2.1. Birleşme Türleri ....................................................................11
2.2.1.1 Yatay Birleşmeler .................................................11
2.2.1.2. Dikey Birleşmeler ................................................11
2.2.1.3. Karma Birleşmeler ...............................................12
2.2.1.4. Aynı Merkezli Birleşmeler ..................................13
2.2.2. Birleşme ve Satınalma Nedenleri..........................................14
2.2.2.1. Sinerji Yaratmak..................................................15
2.2.2.2. Yönetim Deneyimini Yeni İşletmelere Taşımak .16
2.2.2.3. Ölçek ve Faaliyet Ekonomileri ............................16
2.2.2.4. Çeşitlendirme .......................................................17
2.2.2.5. Ekonomik Teşvikler.............................................18
2.2.2.6. Yatay ve Dikey Bütünleşmenin Sağlanması ........19
2.2.2.7. Serbest Nakit Akımları ........................................20
2.2.2.8. Ürün veya Girdi Pazarında Güçlenmek ...............20
2.2.2.9. Teknoloji..............................................................21
2.2.2.10. Psikolojik Nedenler ...........................................21
2.2.2.11. Aşırı Rekabeti Önlemek.....................................22
2.2.3. Birleşme ve Satın alma Süreci ..............................................22
2.2.3.1. Rekabet Ortamının Analiz Edilmesi ....................23
2.2.3.2. Birleşme ve Satın almaları Yürütecek Uzman
Grubun Oluşturulması ......................................................23
2.2.3.3. Hedef Şirketlerin Belirlenmesi ............................24
2.2.3.4. Hedef Şirketin Finansal Analizlerinin Yapılması 25
2.2.3.5. Müzakere Süreci ..................................................25
2.3. Yeniden Yapılanma Sürecinde Diğer Yöntemler ..................................26
2.3.1. Teklif Verme.........................................................................26
2.3.2. Ortak Girişim ........................................................................27
2.3.3. Stratejik İşbirlikleri ...............................................................30
2.3.4. Borçlanarak Satın alma ve Yönetimin Satın Alması.............30
2.3.5. Bölünme................................................................................31
2.4. Birleşme ve Satın Almaların Gelişim Süreci .........................................32
2.5. Hedef Şirketlerin Satın Alma Faaliyetlerine Karşı Korunma
Yöntemleri.............................................................................................44
2.5.1. Altın Paraşüt .........................................................................45
2.5.2. Zehir Hapları.........................................................................45
2.5.3. Ana Sözleşme Değişiklikleri ................................................46
2.5.4. Yeşil Mektup ........................................................................46
2.5.5. Diğer Yöntemler ...................................................................27
2.6. Rekabet Kurumu ve İşlevi .....................................................................48
BÖLÜM 3. BİRLEŞME VE SATIN ALMALARLA İLGİLİ KAPSAMLI
MODEL .....................................................................................................................50
3.1. Şirket Birleşmeleri ve Satın Almalarla İlgili Önceki Araştırmalar ........50
3.1.1. Finansal Okul........................................................................52
3.1.2. Stratejik Yönetim Bakışı.......................................................55
3.1.3. Örgütsel Davranış Okulu ......................................................56
3.2. Geleneksel Yaklaşımların Eleştirisi .......................................................57
3.2.1. Kapsamlı Model İhtiyacı ......................................................57
3.2.1.1.Stratejik Faktörler .................................................60
3.2.1.1.1. Faaliyet Ekonomileri ..........................63
3.2.1.1.2. Ölçek Ekonomileri..............................64
3.2.1.1.3. Pazar Gücü..........................................64
3.2.1.2. Örgütsel Davranış Faktörleri ...............................64
3.2.1.2.1. Nisbi Büyüklük ...................................65
3.2.1.2.2. Kültürel Uyum ....................................66
3.2.1.2.3. Satın Alma Tecrübesi .........................71
3.2.1.3. Finansal Faktörler ................................................77
3.2.1.3.1. Satın Alma Primi ve Şerefiye .............82
3.2.1.3.2. Teklif Süreci .......................................84
3.2.1.3.3. Durum Tespiti .....................................85
3.2.1.4. Performans Ölçüleri .............................................86
3.3. Şirket Birleşmeleri ve Devralmalarla İlgili Güncel Örnekler ................86
BÖLÜM 4. ŞİRKETLERDE BİRLEŞMELERİN STRATEJİK YÖNETİM
VE ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ AÇISINDAN MODELLENMESİNE
YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA ................................................................................90
4.1.Teorik Öngörü ve Kavramsal Model ......................................................91
4.2.Uygulama Süreçleri ................................................................................95
4.3. Dışsal Model Analizi ............................................................................105
4.4. İçsel Model Analizi...............................................................................108
4.5. Bulgular ve Hipotez Testi Sonuçları .....................................................109
BÖLÜM 5. SONUÇ VE ÖNERİLER.....................................................................111
KAYNAKLAR.........................................................................................................113
EKLER .....................................................................................................................131