(Ön Sipariş)Kişiler Hukuku 23.Baskı (Gerçek ve Tüzel Kişiler)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

Sayfa

1. Kişiler Hukukunun Anlamı ve Yeri 1

2. Kişi ve Kişilik Kavramı 1

a) Kişi 1

b) Kişilik 3

3. Kişiler Hukukuna İlişkin Mevzuat. 3

4. Kişiler Hukukuna İlişkin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları 5

5. Kişiler Hukukuna Hâkim Olan Genel İlkeler. 6

a) Eşitlik ilkesi 6

b) Özgürlük ilkesi. 7

c) Kişiye saygı ve kişiliğin korunması ilkesi 7

BÖLÜM I

GERÇEK KİŞİLER

§ 1. KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ

I. KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI.11

1. Kişiliğin kazanılma anı11

a) Tam olarak doğmak: .11

b) Sağ olarak doğmak: 12

2. Ceninin Durumu 14

a) Döllenme anne karnında ise. 14

b) Döllenme anne rahmi dışında ise. 18

3. Henüz Ana Rahmine Düşmemiş Olanların Hukuki Durumu 21

II. KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ 22

1. Ölüm 22

a) Biyolojik ölüm. 22

b) Beyinsel ölüm 23

c) İsteğe bağlı olarak ölümün sağlanması mümkün müdür? . 25

2. Ölüme Bağlanan Hukuki Sonuçlar. 27

3. Cesedin Durumu. 29

4. Ölüm Karinesi. 31

a) Uygulanma esasları 32

b) Ölüm karinesinin sonuçları 33

5. Gaiplik Kararı. 34

a) Genel olarak. 34

aa) Gaiplik kararı isteyebilmek için gerekli şartlar. 34

aaa) Ortadan kaybolma 34

bbb) Kaybolan kimsenin ölümü kuvvetli şekilde olası görünmelidir. 35

ccc) Belirli süreler geçmiş olmalıdır 36

bb) Gaiplik kararı istemeye yetkili olanlar 37

cc) Gaiplik kararı vermeye görevli ve yetkili mahkeme. 37

dd) Mahkemece uygulanacak usul 38

ee) Gaiplik kararı ve sonuçları 39

aaa) Miras Hukukuna ilişkin sonuçlar. 40

bbb) Aile Hukukuna ilişkin sonuçlar 42

ff) Gaiplik kararının hükümsüzleşmesi 43

b) Özel olarak. 43

III. SAĞLIĞIN VE ÖLÜMÜN İSPATI. 44

1. Genel Kural. 44

2. İspat Kuralları. 44

a) Doğum ve ölümün ispatı 44

b) Kayıt bulunmadığı durumda ispat 45

c) Birlikte ölüm karinesi. 45

§ 2. HAK EHLİYETİ

I. ANLAMI 47

II. HAK EHLİYETİNİN TEMEL İLKELERİ 47

III. HAK EHLİYETİNİN SINIRLANDIĞI HALLER 49

1. Yaş. 49

2. Cinsiyet. 50

3. Evlilik 51

4. Yabancılık . 53

5. Ayırt Etme Gücüne (Temyiz Kudretine) Sahip Bulunmayanların Durumu 54

6. Akıl Hastalığı 55

7. Haysiyetsiz Hayat ve Mahkûmiyet. 55

8. Yabancı Hukukun Uygulanması 55

§ 3. FİİL EHLİYETİ

I. KAVRAM. 56

II. FİİL EHLİYETİNİN ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜMLERİ 57

1. Hukuka Uygun Fiillerde Fiil Ehliyeti. 58

a) Hukuki işlemlerde 58

b) Hukuki işlem benzerlerinde ve yöneltilmesi gerekli irade beyanlarına muhatap olma. 58

c) Maddi fiiller 59

d) Usuli işlem ehliyeti 60

2. Hukuka Aykırı Fiiller Açısından Fiil Ehliyeti. 60

III. TAM FİİL EHLİYETİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 60

1. Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti). 61

a) Kavram. 61

b) Akla uygun biçimde davranabilme yeteneği 62

c) Akla uygun biçimde davranmayı engelleyen sebepler 64

aa) Yaş küçüklüğü. 65

bb) Akıl hastalığı. 65

cc) Akıl zayıflığı 66

dd) Sarhoşluk. 67

ee) Benzer sebepler. 67

d) Ayırt etme gücünün göreceliliği. 68

e) İspat yükü. 71

2. Ergin Olmak 74

a) Normal erginlik 75

b) Evlenme sonucu ergin olma. 75

c) Mahkeme kararı ile ergin kılınma (yargısal-kazaî rüşt). 77

aa) Aranan şartlar 78

aaa) On beş yaşın tamamlanmış olması. 78

bbb) Küçüğün isteğinin bulunması. 78

ccc) Küçük velâyet altında ise, velisinin rızasının alınmış olması 79

ddd) Çocuk vesayet altında ise vesayet ve denetim makamının izninin alınmış olması. 80

eee) Erginlik kararının küçüğün menfaatine uygun olması. 80

bb) Karar ve etkisi. 80

3. Kısıtlı Olmamak 81

a) Kısıtlama sebepleri. 82

aa) Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı 83

bb) Savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim 84

cc) Bir yıl veya daha uzun süreli hapis cezasına mahkûmiyet 85

dd) İlgilinin talebi 85

b) Kısıtlamanın etkisi. 86

c) Danışman atanması 86

IV. TAM EHLİYET ŞARTLARINDAKİ EKSİKLİKLERİN ETKİSİ 87

1. Ayırt Etme Gücünün Bulunmaması 87

2. Ergin Olmamak. 88

3. Kısıtlı Olmak 88

4. Kendisine Danışman Atananlar. 89

V. EHLİYET AÇISINDAN KİŞİLERİN SINIFLANDIRILMASI 90

1. Tam Ehliyetliler. 90

2. Tam Ehliyetsizler 90

a) Genel olarak. 90

b) İşlem ehliyeti açısından tam ehliyetsizlerin durumu 91

aa) Tam ehliyetsizin işlemlerinin hükümsüzlüğü kuralı. 91

bb) Kesin hükümsüzlük kuralının istisnaları. 95

aaa) İradeden bağımsız doğan hukuki sonuçlar. 95

bbb) Ayırt etme gücünden yoksun olan kimsenin yaptığı evlilik. 96

ccc) Ayırt etme gücüne sahip olmayan kimsenin ölüme bağlı tasarrufları 96

ddd) Hükümsüzlüğün örtülü boşluk oluşturması veya hükümsüzlüğü ileri sürmenin hakkın kötüye kullanılması teşkil etmesi 96

eee) Geçersiz hizmet sözleşmesinin tarafı olması 97

cc) Tam ehliyetsizin temsil edilmesi. 98

aaa) Genel olarak. 98

bbb) Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar 98

dd) Sorumluluk ehliyeti açısından tam ehliyetsizlerin hukuki durumu. 101

aaa) Genel olarak. 101

bbb) Hakkaniyet sorumluluğu 101

ccc) Geçici olarak ayırt etme gücünü kaybedenlerin durumu 102

ddd) Borca aykırı davranışlar. 103

3. Sınırlı Ehliyetsizler. 104

a) Genel olarak. 104

b) Hukuki işlem ehliyeti açısından sınırlı ehliyetsizlerin durumu. 105

aa) Yasal temsilcinin rızasına bağlı işlemler. 105

aaa) Genel olarak. 105

bbb) Rızanın kim tarafından verileceği 108

ccc) Rızanın verilme zamanı, şekli ve kapsamı. 109

ddd) Rızanın hükmü112

eee) Sınırlı ehliyetsizin kendisini tam ehliyetli gibi göstermesi.113

bb) Sınırlı ehliyetsizlerin, yasal temsilcinin rızasına bağlı olmadan yapabileceği işlemler114

aaa) Şahsen kullanılacak haklar114

bbb) Karşılıksız kazanmalar117

ccc) Sınırlı ehliyetsizin temsilci olabilmesi118

ddd) Ehliyetin genişlediği durumlar119

cc) Sınırlı ehliyetsizlerin hiç yapamayacakları işlemler. 120

dd) Sınırlı ehliyetsizlerin temsil edilmesi 120

b) Sınırlı ehliyetsizlerin hukuka aykırı fiillerinden sorumluluğu. 121

4. Sınırlı Ehliyetliler 121

§ 4. KİŞİSEL DURUM

I. GENEL BAKIŞ 124

II. KİŞİNİN ADI. 125

1. Genel Bilgiler 125

2. Adın Çeşitleri 126

a) Soyadı. 126

b) Öz ad 127

c) Müstear ad (takma ad, mahlâs, pseudonyme) 127

d) Lakap 128

e) Ticaret unvanı. 128

f) Diğer meslek, soyluluk işareti vb. unvanlar. 128

g) İnternet ortamında kullanılan adlar 129

3. Adın Kazanılması 129

a) Soyadının kazanılması. 129

aa) Soybağı yoluyla. 130

aaa) Evlilik içi doğan çocuk. 130

bbb) Evlilik dışı doğan çocuk. 130

ccc) Boşanan anne küçük çocuğunun soyadını değiştirebilir mi? . 132

bb) Evlenme yoluyla 134

aaa) MK m. 187 ve yargı kararları. 134

bbb) Boşanan eşin soyadı. 137

cc) Evlat edinilme yoluyla 138

dd) İdari karar ile. 138

ee) Soyadı seçme yoluyla 139

b) Öz adın kazanılması. 139

aa) Evlilik içi çocuk 139

bb) Evlilik dışı doğan çocuk 140

cc) Ana-babası bilinmeyen çocuklar. 140

c) Müstear adın kazanılması. 140

d) Lakabın kazanılması 141

4. Adın Değiştirilmesi. 141

a) Adın değişmezliği kuralı 141

b) Ad değişikliğini haklı kılan sebepler. 142

aa) Ad ve soyadının değiştirilmesi 142

bb) Küçük çocuğun soyadının değiştirilmesi 145

cc) Anne baba adının değiştirilmesi 146

c) Usul 147

d) Adın değiştirilmesine itiraz 150

e) Adın değiştirilmesinin sonuçları 150

5. Ad Üzerindeki Hakkın Korunması 150

a) Adın kullanılmasının çekişmeye yol açması halinde koruma 151

b) Adın haksız kullanılması halinde koruma 151

c) Kişiliği koruyan davalardan yararlanma 152

III. HISIMLIK 152

1. Kavram . 152

2. Kan Hısımlığı . 153

a) Anlamı 153

aa) Üstsoy-altsoy hısımlığı 153

bb) Yansoy hısımlığı 154

b) Hısımlık derecesi 154

c) Kan hısımlığına bağlanan hukuki sonuçlar 154

aa) Evlenme yasağı. 155

bb) Dernekte oy kullanma yasağı 155

cc) Vasi olmada. 155

dd) Mirasçılık 155

ee) Nafaka ödeme yükümlülüğü. 155

ff) Tanıklıktan kaçınma 156

gg) Hâkimin davaya bakma yasağı ve davaya bakmaktan kaçınabilmesi. 156

3. Kayın Hısımlığı. 156

a) Anlamı 156

b) Kayın hısımlığının derecesi. 157

c) Kayın hısımlığının hukuki sonuçları 157

4. Evlat Edinmeden Doğan Hısımlık 157

IV. YERLEŞİM YERİ 158

1. Kavram ve Önemi 158

2. Yerleşim Yerinin Gerekliliği İlkesi ve Yerleşim Yerinin Çeşitleri 159

a) İsteğe bağlı yerleşim yeri. 160

aa) Oturulan yer. 160

bb) Oturulan yerde sürekli kalma-yerleşme-niyeti 161

b) İtibari yerleşim yeri 165

c) Yasal yerleşim yeri. 165

aa) Velayet altındaki çocuklar. 166

bb) Vesayet altındaki kimseler. 167

3. Yerleşim Yeri Adresi. 168

4. Yerleşim Yerinin Tekliği İlkesi . 169

V. KİŞİSEL DURUM SİCİLLERİ 170

1. Anlamı ve Düzenleniş Tarzı 170

2. Nüfus Hizmetleri Teşkilatı 171

3. Nüfus Kütükleri ve Tutulması. 171

a) Aile kütüğü. 172

b) Özel kütükler 173

aa) Doğum kütüğü. 173

bb) Ölüm kütüğü 173

cc) Evlenme kütüğü. 174

dd) Boşanma kütüğü 174

ee) Kayıt düzeltmeleri kütüğü. 174

ff) Diğer kişisel durum değişiklikleri kütüğü. 174

gg) Yabancılar kütüğü 175

4. Sicili Tamamlayıcı Kayıtlar ile Kişisel Durum Değişikliklerinin Kütüğe İşlenmesi. 175

5. Kütükteki Yanlışın Düzeltilmesi. 175

6. Nüfus Kütüklerine İlişkin İlkeler . 179

a) Sicil kayıtlarının bütünlüğü ilkesi 179

b) Kamuya kapalılık (gizlilik) ilkesi 180

c) Nüfus kayıtlarının ispat gücü. 181

7. Kişisel Durum Kütüklerini Tutan Memurların Sorumluluğu 181

§ 5. KİŞİLİĞİN KORUNMASI

I. GENEL OLARAK KİŞİLİK VE KİŞİLİĞİN KORUNMASI. 183

II. KİŞİLİK HAKLARININ NİTELİKLERİ 186

III. KİŞİLİK HAKKININ KAPSAMI 188

1. Genel Olarak. 188

2. Kişilik Hakkının Konusu Olan Değerler. 190

a) Ad. 190

b) Hayat, sağlık ve vücut tamlığı 191

aa) Tıbbi müdahaleler. 195

bb) Organ ve doku nakli 197

cc) Cinsel faaliyete ilişkin müdahaleler 200

aaa) Üreme faaliyetleri. 200

bbb) Cinsiyet değişikliği. 202

c) Faaliyet ve yaşamını düzenleme özgürlüğü. 205

d) Haysiyet ve onur 207

e) Resim ve ses. 215

f) Kişinin sırları 219

g) Özel hayat 220

IV. KİŞİLİĞİN KORUNMASI YOLLARI 227

1. Kişiliğin Hukuki İşlemle Saldırıya Karşı Korunması. 228

a) MK m. 23’ün kapsamı. 228

b) MK m. 23 hükmünün uygulanma alanı. 232

aa) MK m. 23/f. 1 ve 23/f. 3 232

bb) MK m. 23/f. 2 233

aaa) Genel olarak. 233

bbb) Ekonomik özgürlüğe ilişkin kişilik hakkının MK m 23/f. 2 ile korunması. 235

c) MK m. 23/f. 1 ve f. 2’ye aykırılığın yaptırımı. 239

2. Kişiliğin Haksız Fiil Teşkil Eden Saldırılara Karşı Korunması 242

a) İlke . 242

b) Hukuka aykırılık 243

c) Hukuka aykırılığı kaldıran sebepler. 244

aa) Kişilik hakkı zedelenen kimsenin rızası (mağdurun rızası) 244

aaa) Genel olarak. 244

bbb) Tıbbi müdahalelerde rıza (onay) 246

ccc) Diğer haller. 250

bb) Üstün nitelikte özel yarar 251

aaa) Mağdura ait üstün özel yarar 251

bbb) Üçüncü kişiye ait üstün özel yarar. 254

ccc) Faile ilişkin üstün özel yarar 254

cc) Üstün nitelikte kamu yararı. 255

dd) Kanunun verdiği yetki. 274

aaa) Genel olarak. 274

bbb) Dilekçe hakkının ya da hak arama yetkisinin kullanılması 274

ccc) TBMM üyelerinin dokunulmazlıkları 275

ddd) Meşru müdafaa. 276

d) Kişilik haklarına saldırılan kişiye tanınan dava hakları. 276

aa) Genel olarak 276

bb) Davacı ve davalı sıfatı. 278

cc) Davalar 281

aaa) Saldırıya son verilmesi davası 281

bbb) Saldırı tehlikesinin önlenmesi davası. 283

ccc) Saldırının hukuka aykırılığının tespiti davası. 285

ddd) Maddi tazminat davası 289

eee) Manevi tazminat davası 290

fff) Saldırıdan elde edilen kazancın verilmesi davası. 297

dd) Kişilik hakkına hukuka aykırı saldırı sebebiyle açılacak dâvalarda yetkili mahkeme 298

BÖLÜM II

TÜZEL KİŞİLER

§ 1. GİRİŞ

I. TÜZEL KİŞİ KAVRAMI. 303

II. TÜZEL KİŞİLİK KAZANILMASININ KOŞULLARI. 304

1. Örgütlenme Unsuru. 304

2. Sürekli Amaç Unsuru . 305

3. Bağımsızlığa Hukuken İmkân Verilmesi 305

III. TÜZEL KİŞİLİĞİN NİTELİĞİ 306

1. Farazi Kişilik Teorisi. 307

2. Gerçek Kişilik Teorisi. 307

3. Amaç (Gaye) Kişiliği Teorisi ve Soyutlama Teorisi. 308

IV. TÜZEL KİŞİLERİN ÇEŞİTLERİ 309

1. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri 310

2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 311

a) Kazanç paylaşmak amacı güden tüzel kişiler.311

b) Kazanç paylaşmak amacı gütmeyen tüzel kişiler.311

3. Kamu İktisadi Teşebbüsleri 312

V. TÜRK HUKUKUNDA TÜZEL KİŞİLERİN DÜZENLENİŞ TARZI 313

VI. TÜZEL KİŞİLERDE “ARADAN SIZMA” VEYA “PERDENİN KALDIRILMASI” TEORİSİ. 315

§ 2. TÜZEL KİŞİLERE İLİŞKİN GENEL KURALLAR

I. TÜZEL KİŞİNİN KURULUŞU. 318

1. Çeşitli Kuruluş Sistemleri. 318

a) Serbest kuruluş sistemi. 318

b) İzin sistemi. 318

c) Tescil sistemi 319

2. Türkiye’de Yürürlükte Olan Sistem 319

II. TÜZEL KİŞİLERİN HAK EHLİYETİ 322

1. Sadece Gerçek Kişilere Özgü Olan Haklar. 323

2. Sadece Tüzel Kişilere Özgü Olan Haklar. 323

3. Hem Gerçek Kişilerin Hem Tüzel Kişilerin Yararlanacağı Haklar. 324

a) Malvarlığı haklarında. 325

aa) İntifa hakkı 325

bb) Oturma hakkı. 326

cc) Mirasçı olma ve miras bırakma. 326

dd) Alacak ve borç sahibi olma. 326

b) Zilyetlik 326

c) Kişisel haller bakımından. 327

aa) Ad 327

bb) Yerleşim yeri (ikametgâh). 327

cc) Uyrukluk 328

dd) Kişiliğin korunması. 329

III. TÜZEL KİŞİLERİN FİİL EHLİYETİ 331

1. Genel Bakış 331

2. Tüzel Kişilerde Fiil Ehliyetinin Başlangıcı ve Fiil Ehliyetsizliği. 332

3. Tüzel Kişilerin Organları 333

a) Organ kavramı 333

b) Organ, temsilci ve yardımcı kişi 335

c) Organ çeşitleri 337

aa) Karar organı - Yürütme organı 337

bb) Zorunlu organ - İhtiyarî organ. 337

cc) İç organ - Dış organ. 338

dd) Fert organ - Kurul organ 338

ee) Resmi organ -Fiili organ- Görünüşte (fonksiyonel) organ 338

4. Organın Fiilinin Tüzel Kişiye İzafesi 339

a) Hukuki işlemler açısından 339

b) Hukuka aykırı fiiller açısından. 341

aa) Organın borca aykırı davranışı 341

bb) Organın haksız fiili 342

IV. TÜZEL KİŞİLERİN SONA ERMESİ. 345

1. Tasfiye. 346

2. Tahsis (Özgüleme) 348

§ 3. DERNEKLER

I. GİRİŞ 351

II. DERNEK KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ. 354

1. Kavram 354

2. Çeşitleri. 354

a) Ticari işletme işleten ve işletmeyen dernekler. 355

b) Alelade dernekler - Kamuya yararlı dernekler. 356

c) Dernekler-Üst kuruluş (Dernek birlikleri: federasyonlar, konfederasyonlar) 358

III. DERNEKLERDE ÜYE UNSURU 359

1. Dernek Üyeliği 359

2. Üyelik Şartları. 361

a) Normal üyelik için aranan şartlar. 361

aa) Kamu hizmeti görevlilerinin derneklere üye olmaları 362

bb) Çocuk derneklerine üyelik 362

cc) Yabancıların derneklere üye olmaları 363

dd) Tüzükte belirlenmiş olan şartlar 363

b) Kurucu üyelik için aranan şartlar. 363

aa) Fiil ehliyetine sahip olmak 364

bb) Dernekler Kanunu m. 3/2’de sayılanlardan olmamak. 364

cc) Çocuk derneklerinde. 364

3. Üyelik Sıfatının Kazanılması 364

4. Üyeliğe Bağlı Hak ve Yükümlülükler. 367

a) Üyelik hakları. 367

aa) Katılma hakları 368

aaa) Oy hakkı. 368

bbb) Genel kurulu toplantıya davet ettirme hakkı 369

ccc) Genel kurul toplantısında gündeme ek madde koydurma hakkı 370

bb) Yararlanma hakları 370

cc) Koruma hakları 371

aaa) Derneğin amacını koruma hakkı 371

bbb) Şikâyet hakkı 372

ccc) İstifa (dernekten çekilme) hakkı. 372

ddd) İtiraz hakkı 372

b) Üyelik yükümlülükleri. 377

aa) Sadakat yükümlülüğü 377

bb) Ödenti (aidat) ödeme borcu. 378

cc) Derneğin amacına uygun davranmak 380

5. Üyelik Sıfatının Sona Ermesi 380

a) Üyelik sıfatının kendiliğinden sona ermesi 380

b) Üyenin dernekten çekilmesi (istifa). 381

c) Üyenin dernekten çıkarılması (ihraç). 382

aa) Çıkarma sebepleri 383

aaa) Çıkarma tüzükte düzenlenmişse. 383

bbb) Çıkarma hakkında tüzükte hiçbir hüküm öngörülmemişse 384

bb) Dernekten çıkarılan üyenin itiraz hakkı 384

aaa) Çıkarma sebepleri tüzükte düzenlenmemişse. 384

bbb) Çıkarma sebepleri veya çıkarma tüzükte düzenlenmişse. 385

d) Üyelik sıfatının sona ermesinin sonuçları 386

IV. DERNEKTE AMAÇ (GAYE) UNSURU 387

1. Kavram 387

2. Amacın, Kanuna ve Ahlâka Aykırı Olmaması 388

a) Genel olarak. 388

b) Çocuk dernekleri için sınırlandırılmış amaçlar 389

c) Amacın imkânsız olmaması. 389

V. DERNEĞİN TÜZEL KİŞİLİĞİ 390

1. Derneğin Kuruluşu 390

a) Tüzüğün hazırlanması 390

aa) Tüzük kavramı. 391

bb) Tüzüğün içeriği. 391

b) Tüzüğün idareye verilmesi. 392

c) Kurulmaları ve faaliyetleri izne bağlı dernekler 394

d) Kuruluşa etkili olmayan düzen hükümleri. 394

aa) Kuruluş bildirisi ve tüzüğün incelenmesi 394

bb) İlk genel kurul toplantısı. 395

cc) Dernek kütüğüne kayıt 395

2. Derneğin Organları 395

a) Genel kurul. 396

aa) Genel kurulun toplanması. 397

aaa) Olağan toplantı. 397

bbb) Olağanüstü toplantı. 397

bb) Çağrı usulü 399

cc) Toplantı yeter sayısı 399

dd) Toplantı yeri 400

ee) Toplantının yapılış usulü. 400

ff) Gündem ve genel kurulun yetkileri. 401

gg) Genel kurulda karar alınması 402

b) Yönetim kurulu 402

aa) Yönetim kurulunun oluşumu ve görevinin sona ermesi 402

bb) Yönetim kurulunun görev ve yetkileri 404

c) Denetim kurulu 405

3. Derneğin Faaliyeti. 406

a) Faaliyeti kısıtlayıcı ve yasaklayıcı hükümler. 406

b) Kolluk kuvvetlerinin dernek faaliyetlerine müdahale yetkisi 409

4. Derneğin Devlet Tarafından Denetlenmesi. 410

5. Derneğin Sona Ermesi.411

a) Sona erme şekli.411

aa) Derneğin kendi kendini feshetmesi411

bb) Derneğin kendiliğinden sona ermesi (infisah, kendiliğinden dağılmış sayılma) 412

aaa) Derneğin aciz haline düşmesi. 412

bbb) Yönetim kurulunun tüzüğe göre kurulmasına imkân kalmaması. 413

ccc) Genel kurulun toplanması için gerekli yeter sayının bulunmaması yüzünden olağan genel kurul toplantısının üst üste iki defa yapılamaması. 413

ddd) Derneğin amacının gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkansızlaşması veya şartların kaybolması. 414

eee) İlk genel kurul toplantısının yapılmaması ve zorunlu organların kurulmaması. 414

fff) Sürenin dolması 414

cc) Derneğin mahkeme kararı ile feshedilmesi. 415

aaa) Derneğin amacının kanuna yahut ahlâka aykırı hale gelmesi (MK m. 89). 415

bbb) Kuruluştaki kanuna aykırılık ve eksikliklerin giderilmemesi 415

ccc) Suç sebebiyle derneğin kapatılması. 417

b) Sona ermenin sonuçları 418

§ 4. VAKIF

I. GİRİŞ 420

II. VAKIF KAVRAMI. 423

III. VAKFIN ÇEŞİTLERİ. 424

1. Yeni Vakıflar 424

2. Kamuya Yararlı Vakıflar 425

3. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 428

a) İki taraflı (katılmalı), çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları 430

b) Tek taraflı, çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları. 431

c) Ortak esaslar. 431

4. Aile Vakıfları 431

5. Mazbut Vakıflar 432

6. Mülhak Vakıflar 433

7. Cemaat Vakıfları . 434

8. Esnaf Vakıfları. 436

IV. VAKIFTA MAL UNSURU 436

1. Tahsis Edilecek Malvarlığı Değerleri . 436

2. Vakfedilen Malın Değiştirilmesi 439

V. MALIN USULÜNE GÖRE BELİRLİ VE SÜREKLİ BİR AMACA TAHSİSİ (VAKIF KURMA İŞLEMİ) 440

1. Amaç (Gaye) 441

a) Amaç kanuna, ahlâka ve milli menfaatlere aykırı olmamalıdır. 444

b) Amaç imkânsız olmamalıdır 444

c) Amaç belirli olmalıdır 447

d) Amaç devamlı olmalıdır. 448

2. Malvarlığının Tahsisi . 449

3. Vakıf Kurma İşlemi. 449

a) Vakıf kurma işleminin şekli. 449

aa) Sağlıkta vakıf kurma. 450

bb) Ölüme bağlı tasarrufla vakıf kurma. 450

b) Vakıf kurma işleminde ehliyet. 450

aa) Sağlıkta vakıf kurma. 451

bb) Ölüme bağlı tasarrufla vakıf kurma. 451

c) Vakıf kurma işleminin içeriği. 452

d) Vakıf kurma işleminin geri alınması 454

e) Mirasçıların ve alacaklıların itiraz hakkı. 455

VI. VAKIFTA TÜZEL KİŞİLİK UNSURU. 456

1. Tüzel Kişiliğin Kazanılması 456

a) Tescil 456

b) Mahkeme siciline tescilin hukuki sonuçları. 459

aa) Tüzel kişiliğin kazanılması 459

bb) Vakfın tahsis olunan malları ve hakları kazanması. 460

2. Vakfın Yönetimi ve Örgütü. 462

a) Genel olarak. 462

b) Örgütün tamamlattırılması. 464

c) Yönetimin değiştirilmesi 465

d) Yönetim organlarının görevleri 466

e) Vakıf yöneticilerinde aranan nitelikler ve yöneticilerin yönetimden uzaklaştırılmaları 469

f) Görevden alınmanın sonuçları. 471

3. Vakıf Senedinin Değiştirilmesi. 472

4. Vakıfların Uluslararası Faaliyetleri ve Şube, Temsilcilik ve İrtibat Bürosu Açmaları. 475

5. Yurt Dışındaki Vakıfların Türkiye’deki Faaliyetleri 475

6. Vakfın Denetimi 476

a) Genel olarak. 476

b) İktisadi işletme ve iştiraklerin denetimi. 479

7. Vakfın Sona Ermesi. 480

a) Vakfın kendiliğinden sona ermesi (vakfın dağılması) 480

aa) Vakıf senedindeki hüküm dolayısıyla sona erme 481

bb) Kanun gereğince sona erme 481

b) Vakfın mahkeme kararı gereği sona ermesi (vakfın dağıtılması) 484

aa) Amacın kanuna aykırı olması. 484

c) Alacaklıların veya saklı pay sahibi mirasçıların itirazı üzerine sona erme 485

8. Vakfın Sona Ermesinin Sonuçları. 485

a) Tasfiye 485

b) Tahsis. 485

c) Sona eren vakfın kaydının silinmesi ve ilân edilmesi 486

Yararlanılan Eserler. 487