Medenî Usûl Hukuku - CİLT II_{Tümüyle Gözden Geçirilmiş, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 3. Bası}

İÇİNDEKİLER

Sayfa

ÖNSÖZ............................................................................................................................... 7

İÇİNDEKİLER ................................................................................................................. 9

BİBLİYOGRAFYA ........................................................................................................ 23

KISALTMALAR CETVELİ .......................................................................................... 37

§ 1. Hukuksal Çare ve Kanun Yolu Kavramları, Kanun Yollarının Ayırıcı Özellikleri, Amacı, Sınıflandırılması, Tabi Oldukları Ortak İlkeler ile İstinaf ve Temyiz Kanun Yolları

A. Hukuksal Çare Kavramı ......................................................................................................... 41

B. Kanun Yolu Kavramı ve Ayırıcı (Karakteristik) Özellikleri ................................................ 42

C. Kanun Yollarının Amacı ......................................................................................................... 43

D. Kanun Yollarının Sınıflandırılması ........................................................................................ 45

I. Olağan Kanun Yolu - Olağanüstü Kanun Yolu Ayrımı .................................................... 45

II. Tam Kanun Yolu - Sınırlı Kanun Yolu Ayrımı ................................................................ 46

III. Bozucu Kanun Yolu - Düzeltici Kanun Yolu Ayrımı ....................................................... 47

E. Kanun Yollarına Başvuru Bağlamında Geçerlilik Taşıyan Ortak İlkeler ........................... 48

I. Tasarruf İlkesinin Uygulanma Alanı Bulması................................................................... 48

II. Hukukî Yararla Sınırlı Olarak İşlerlik Kazanması ............................................................ 48

III. Malvarlığı Haklarından Doğan Davalar Bağlamında, İlke Olarak, Bazı Parasal Sınırlamalar Getirilmiş Olması ......................................................................................... 49

IV. Başvuru Hakkının Kullanımının Belirli Bir Süre Sınırlamasına Tabi Tutulmuş Olması ............................................................................................................................... 50

V. Başvuru Hakkının Kullanımı Bakımından Dürüstlük İlkesinin İşlerlik Kazanması .......... 52

VI. Katılma Yoluyla da Başvurunun Mümkün Kılınmış Bulunması ...................................... 53

VII. Aleyhe Bozma ve Karar (Hüküm) Verme Yasaklarının Uygulanma Alanı Bulması ....... 53

F. İstinaf Kanun Yolu ................................................................................................................... 56

I. Genel Olarak İstinaf Kavramı ve İstinaf Yargılamasının Karakteristik Özellikleri .......... 56

II. Aleyhine İstinaf Yoluna Gidilebilecek Olan Kararlar, Kimlerin İstinafa Başvurabileceği ve İstinaf Başvurusundan Feragat ........................................................... 59

1. Aleyhine İstinaf Yoluna Gidilebilecek Olan Kararlar ................................................. 59

2. Kimlerin İstinaf Yoluna Başvurabileceği ................................................................... 64

3. İstinaf Başvurusundan Feragat ................................................................................... 66

III. İstinaf Sebepleri ve İstinaf Talebi ..................................................................................... 67

1. İstinaf Sebepleri .......................................................................................................... 67

2. İstinaf Talebi ............................................................................................................... 71

IV. İstinaf Başvurusunun Şekli ve Katılma Yoluyla İstinaf .................................................... 72

V. İstinaf Yoluna Başvuru Süresi ve Bu Yola Başvurunun Cebrî İcraya Etkisi .................... 77

1. İstinaf Yoluna Başvuru Süresi .................................................................................... 77

2. İstinaf Yoluna Başvurunun Cebrî İcraya Etkisi .......................................................... 78

VI. İstinaf İncelemesi ve Bu İnceleme Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar..................... 79

1. İstinaf İncelemesi ........................................................................................................ 79

a) Ön İnceleme ......................................................................................................... 79

b) Asıl İnceleme ....................................................................................................... 80

2. İstinaf İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar ........................................ 88

a) Genel Olarak ........................................................................................................ 88

b) Verilebilecek Olan Kararlar ................................................................................. 90

G. Temyiz Kanun Yolu ................................................................................................................. 92

I. Genel Olarak Temyiz Kavramı ve Ayırıcı Özellikleri ...................................................... 92

II. Aleyhine Temyiz Yoluna Gidilebilecek Olan Kararlar ..................................................... 94

III. Temyiz Sebepleri .............................................................................................................. 97

IV. Temyiz Yoluna Başvurabilecek Olanlar ......................................................................... 101

V. Temyiz Süresi ................................................................................................................. 102

VI. Temyiz Başvurusunun Şekli ........................................................................................... 103

VII. Temyiz Yoluna Başvurunun Cebrî İcraya Etkisi ............................................................ 107

VIII. Temyiz İncelemesi .......................................................................................................... 108

1. Ön İnceleme ............................................................................................................. 108

2. Asıl İnceleme ............................................................................................................ 110

3. Temyiz İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar .................................... 113

a) Genel Olarak ...................................................................................................... 113

b) Verilebilecek Olan Kararlar ............................................................................... 113

aa) Onama Kararı ......................................................................................... 113

bb) Bozma Kararı ......................................................................................... 114

aaa) Genel Olarak ................................................................................. 114

bbb) Bozmaya Uyma Kararı Verilmesi ................................................. 115

ccc) Direnme Kararı ............................................................................. 119

4. Kanun Yararına Temyiz ........................................................................................... 119

§ 2. Kesin Hüküm ve Bertaraf Edilmesi

A. Şeklî Anlamda Kesin Hüküm ................................................................................................ 121

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 121

II. Şeklî Anlamda Kesinliğin Başlaması ve Sona Ermesi .................................................... 123

B. Maddî Anlamda Kesin Hüküm ............................................................................................. 125

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 125

II. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Etkileri ........................................................................ 130

1. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Müspet Etkisi ........................................................ 130

2. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Menfî Etkisi .......................................................... 133

a) Genel Olarak ...................................................................................................... 133

b) Kesin Hüküm İtirazı ........................................................................................... 135

III. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Sınırları ....................................................................... 139

1. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Sübjektif Sınırları .................................................. 139

2. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Objektif Sınırları ................................................... 143

3. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Zaman İtibarıyla Sınırları ...................................... 145

IV. Maddî Anlamda Kesin Hükmün Bertaraf Edilmesi ........................................................ 146

1. Yargılamanın İadesi Davası ...................................................................................... 147

a) Genel Olarak ...................................................................................................... 147

b) Aleyhine Yargılamanın İadesi Yoluna Gidilebilecek Olan Kararlar ile Gidilemeyecek Olan Kararlar ............................................................................. 149

aa) Aleyhine Yargılamanın İadesi Yoluna Gidilebilecek Olan Kararlar ...... 149

bb) Aleyhine Yargılamanın İadesi Yoluna Gidilemeyecek Olan Kararlar ... 150

c) Yargılamanın İadesi Sebepleri............................................................................ 152

aa) Mahkemenin Kanuna Uygun Bir Biçimde Teşekkül Etmemiş Olması .. 153

bb) Davaya Bakması Yasak yahut Hakkındaki Ret Talebi Mercince Kesin Olarak Kabul Edilmiş Hâkimin Karar Vermiş veya Karara Katılmış ve Bu Kararın Kesinleşmiş Bulunması .................................................. 154

cc) Vekil veya Temsilci Olmayan Kimselerin Huzuruyla Davanın Görülmüş, Karara Bağlanmış ve Bu Kararın Kesinleşmiş Olması ......... 157

dd) Yargılama Sırasında Aleyhine Hüküm Verilen Tarafın Elinde Olmayan Sebeplerle Elde Edilemeyen Bir Belgenin, Kararın Verilmesinden Sonra Ele Geçirilmiş Olması ......................................... 159

ee) Karara Esas Alınan Senedin, Kesinleşmiş Bir Mahkeme Kararı ile Sahteliğine Karar Verilmiş yahut Senedin Sahteliğinin Mahkeme veya Resmî Bir Makam Huzurunda İkrar Edilmiş Olması ..................... 161

ff) İfadesi Karara Esas Alınan Tanığın, Karardan Sonra Yalan Tanıklık Yaptığının Sabit Olması ......................................................................... 163

gg) Bilirkişinin veya Tercümanın Hükme Esas Alınan Husus Hakkında Kasten Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunduğunun Sabit Olması .............. 165

hh) Lehine Hüküm Verilen Tarafın, Hükme Esas Alınan Yeminini, Yalan Yere Ettiğinin, İkrarı ya da Yazılı Delille Sabit Olması ................................. 167

ıı) Karara Esas Alınan Bir Hükmün, Kesinleşmiş Bir Başka Hükümle Ortadan Kalkmış Olması ........................................................................ 168

ii) Lehine Hüküm Verilmiş Olan Tarafın, Hükme Etki Eden Hileli Bir Davranışının Bulunması ......................................................................... 169

jj) Bir Dava Sonucunda Verilen Hükmün Kesinleşmesinden Sonra, Tarafları, Konusu ve Sebebi Aynı Olan İkinci Davada, Öncekine Aykırı Bir Hüküm Verilmiş ve Bu Hükmün de Kesinleşmiş Bulunması .............................................................................................. 170

kk) Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’nin veya Eki Protokollerin İhlâli Suretiyle Verildiğinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Kesinleşmiş Kararıyla Tespit Edilmiş Olması veya Karar Aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Yapılan Başvuru Hakkında Dostâne Çözüm ya da Tek Taraflı Deklarasyon Sonucunda Düşme Kararı Verilmiş Olması ... 173

ll) Taraflarca, Alacaklılarını veya Davayı Kaybedenin Yerine Geçenleri Zarara Uğratacak Hileli Bir İşlem Yapılmış Olması .............................. 174

mm) Anayasa Mahkemesince Bireysel Başvuru Üzerine İhlâlin ve Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması İçin Dava Dosyasının Mahkemesine Gönderilmesine Karar Verilmiş Olması .......................... 175

d) Yargılamanın İadesini Talep Etmeye Hakkı Olanlar .......................................... 176

e) Yargılamanın İadesi Talebinde Bulunma Süresi ................................................ 178

f) Yargılamanın İadesi Talebinde Bulunulacak Olan Mahkeme ............................ 181

g) Yargılamanın İadesi Talebinde Bulunulması Usûlü ........................................... 182

h) Yargılamanın İadesi Talebinin İncelenmesi ve Bu İnceleme Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar ............................................................................... 184

aa) Yargılamanın İadesi Talebinin İncelenmesi ........................................... 184

bb) Yargılamanın İadesi Talebinin İncelenmesi Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar ......................................................................................... 185

2. Değişiklik Davası ..................................................................................................... 189

a) Genel Olarak ...................................................................................................... 189

b) Değişiklik Davasının Yargılamanın İadesi Davası ile Karşılaştırılması ............. 191

§ 3. Diğer Hukuksal Çareler

A. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru ........................................................................... 195

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 195

II. Bireysel Başvuru Talebinde Bulunulması ....................................................................... 202

III. Bireysel Başvuru Talebinin İncelenmesi ve Bu İnceleme Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar .................................................................................................................. 204

B. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru .................................................... 212

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 212

II. Bireysel Başvuru Talebinde Bulunulması ....................................................................... 212

III. Bireysel Başvuru Talebinin İncelenmesi ve Bu İnceleme Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar ........................................................................................................................... 216

§ 4. Geçici Hukukî Korumalar

A. Kavramsal Çerçevede Geçici Hukukî Koruma, Hukukî Dayanakları ve Geçici Hukukî Korumaların Ortak Özellikleri ............................................................................... 223

I. Kavramsal Çerçevede Geçici Hukukî Koruma ve Hukukî Dayanakları ......................... 223

II. Geçici Hukukî Korumaların Ortak Özellikleri ................................................................ 225

B. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Bağlamında Geçici Hukukî Koruma Türleri.................. 226

I. İhtiyatî Tedbir ................................................................................................................. 226

1. İhtiyatî Tedbirin Tanımı ve Türleri ........................................................................... 226

2. İhtiyatî Tedbirin Şartları ........................................................................................... 230

3. İhtiyatî Tedbir Talebinde Bulunulması ..................................................................... 231

4. İhtiyatî Tedbir Talebinin İncelenmesi ve Bu İnceleme Sonucunda Verilebilecek Olan Kararlar ............................................................................................................ 233

a) İhtiyatî Tedbir Talebinin İncelenmesi ................................................................ 233

b) İhtiyatî Tedbir Talebinin İncelenmesi Sonucunda Mahkemece Verilebilecek Olan Kararlar ...................................................................................................... 234

aa) İhtiyatî Tedbir Talebinin Kabulü Kararı ................................................ 234

bb) İhtiyatî Tedbir Talebinin Reddi Kararı ................................................... 237

5. İhtiyatî Tedbir Kararının Uygulanması ve İhtiyatî Tedbiri Tamamlayıcı İşlemler ... 238

a) İhtiyatî Tedbir Kararının Uygulanması .............................................................. 238

b) İhtiyatî Tedbiri Tamamlayıcı İşlemler ................................................................ 241

6. İhtiyatî Tedbir Kararına Karşı Konulması ................................................................ 242

a) Yokluğunda İhtiyatî Tedbir Kararı Verilenin Bu Karara İtirazda Bulunması ..... 242

b) Teminat Karşılığında İhtiyatî Tedbirin Değiştirilmesi veya Kaldırılması Talebinde Bulunulması ....................................................................................... 243

c) Durum ve Şartların Değişmesi Sebebiyle İhtiyatî Tedbirin Değiştirilmesi veya Kaldırılması Talebinde Bulunulması ......................................................... 244

7. Haksız İhtiyatî Tedbirden Dolayı Tazminat Davası .................................................. 245

8. İhtiyatî Tedbir ile Takip Hukukuna Özgü Geçici Bir Hukukî Koruma Türü Olan İhtiyatî Haciz Arasındaki Temel Farklılıklar ............................................................ 247

II. Delil Tespiti .................................................................................................................... 249

1. Delil Tespitinin Tanımı, Hukukî Niteliği, Tespit Davasıyla Karşılaştırılması ve Konusu ..................................................................................................................... 249

2. Delil Tespiti İçin Varlığı Gerekli Olan Şartlar .......................................................... 250

3. Delil Tespiti Talebinde Bulunulması ........................................................................ 251

4. Delil Tespiti Talebinin İncelenmesi, Karara Bağlanması ve İcrası ........................... 251

5. Noterlerin Tespit İşlemleri ve Delil Tespiti Bağlamında Durumunun İrdelenmesi .. 253

§ 5. Alternatif Bir Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak Arabuluculuk

A. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Kavramı, Alternatif Uyuşmazlık Çözümlerinin Karakteristik Özellikleri, Amaçları, Olumlu ve Olumsuz Yönleri, Hukukî Temelleri ... 255

I. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Kavramı ....................................................................... 255

II. Alternatif Uyuşmazlık Çözümlerinin Karakteristik Özellikleri ..................................... 257

1. İhtiyarîlik (İradîlik) ................................................................................................... 257

2. Tarafların Eşitliği ...................................................................................................... 258

3. Gizlilik ...................................................................................................................... 259

4. Sürece Katılan Tarafsız Üçüncü Kişinin Sunmuş Olduğu Çözümün Bağlayıcılık Taşımaması ............................................................................................................... 259

5. Bir Anlaşmaya Varılması Halinde Dahi Tarafların Yargıya Başvuru Haklarının İlke Olarak Korunması ............................................................................................. 261

III. Alternatif Uyuşmazlık Çözümlerinin Amaçları .............................................................. 262

IV. Alternatif Uyuşmazlık Çözümlerinin Olumlu ve Olumsuz Yönleri ................................ 264

1. Olumlu Yönleri ......................................................................................................... 264

2. Olumsuz Yönleri ...................................................................................................... 265

V. Alternatif Uyuşmazlık Çözümlerinin Hukukî Temelleri ................................................. 267

B. Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Geniş Ölçekte Uygulanma Alanı Bulan Alternatif Bir Uyuşmazlık Çözüm Yöntemi Olarak Arabuluculuk .................................................... 270

I. Kavramsal Çerçevede Arabuluculuk ve Arabuluculuğun Uzlaştırma ile Olan Farklılıkları ..................................................................................................................... 270

1. Kavramsal Çerçevede Arabuluculuk ........................................................................ 270

2. Uzlaştırma ile Olan Farklılıkları ............................................................................... 272

a) Kavramsal Çerçevede Uzlaştırma ...................................................................... 272

b) Arabuluculuk ile Uzlaştırma Arasındaki Farklılıklar.......................................... 273

II. Arabuluculuğa İlişkin Olarak Yapılan Tasnifler ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun Öngördüğü Arabuluculuk Modelinin Bu Bağlamda İrdelenmesi ..................................................................................................................... 275

1. Arabuluculuğa İlişkin Olarak Yapılan Tasnifler ....................................................... 275

a) Arabulucunun Niteliklerine ve Arabuluculuk Sürecinin Yürütümünde Tabi Olunacak Rejime Göre ....................................................................................... 275

b) Arabuluculuk Faaliyetinin Taşımış Bulunduğu Özelliklere ya da Arabulucunun Süreç İçerisinde Üstlenmiş Olduğu İşlevin Niteliğine Göre ....... 276

c) Süreç İçerisinde İşlev Üstlenen Arabulucunun Sayısına Göre ........................... 277

d) Arabuluculuk Sürecinin İşleyişinde Kurumsal Bir Yapının Yardımının Alınıp Alınmamasına Göre ............................................................................................ 278

2. Yapılan Tasnifler Bağlamında Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun Öngördüğü Arabuluculuk Modelinin Durumunun İrdelenmesi .......... 279

C. Arabuluculuk Kurumunun Uygulanma Alanı ..................................................................... 283

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 283

II. Belirli Hukukî Uyuşmazlık Tipleri ile İşlerin Arabuluculuk Kurumunun Uygulanma Alanının Tayini Bağlamında Durumunun İrdelenmesi .................................................. 284

D. Arabuluculuk Kurumunun İşleyişine Egemen Olan İlkeler ............................................... 288

I. İhtiyarîlik (İradîlik) İlkesi ............................................................................................... 288

II. Tarafların Eşitliği İlkesi .................................................................................................. 289

III. Gizlilik İlkesi .................................................................................................................. 289

E. Arabulucu Sıfatıyla Faaliyet Gösterebilmek İçin Varlığı Aranan Koşullar ..................... 293

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 293

II. Varlığı Aranan Koşullar .................................................................................................. 294

F. Arabulucunun Sayısı ve Seçimi ............................................................................................. 298

G. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucunun Hukukî Statüsü, Hakları ve Yükümlülükleri ile Sorumluluğu ...................................................................................................................... 298

I. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucunun Hukukî Statüsü .................................................. 298

II. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucunun Hakları ve Yükümlülükleri............................... 299

1. Arabulucunun Hakları .............................................................................................. 299

2. Arabulucunun Yükümlülükleri ................................................................................. 300

III. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucuların Denetimi ve Arabulucunun Sorumluluğu ....... 301

1. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucuların Denetimi .................................................... 301

a) Genel Olarak ...................................................................................................... 301

b) Denetimin Kapsamı ile Denetim Sürecinin İşleyişi ............................................ 301

2. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucunun Sorumluluğu ............................................... 302

a) İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucunun Hukukî Sorumluluğu ............................ 303

b) İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucunun Disiplin Sorumluluğu ........................... 305

c) İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucunun Ceza Sorumluluğu ................................ 305

H. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucuya Başvuru, Arabuluculuk Sürecinin Başlaması, Yürütülmesi ve Sürecin Sona Ermesi ................................................................................... 306

I. İhtiyarî Arabuluculukta Arabulucuya Başvuru ............................................................... 306

II. İhtiyarî Arabuluculukta Arabuluculuk Sürecinin Başlaması ........................................... 307

III. İhtiyarî Arabuluculukta Arabuluculuk Sürecinin Yürütülmesi ....................................... 308

IV. İhtiyarî Arabuluculukta Arabuluculuk Sürecinin Sona Ermesi ....................................... 315

1. Genel Olarak ............................................................................................................. 315

2. Tarafların Anlaşmasıyla Sona Ermesi ...................................................................... 316

a) Genel Olarak ...................................................................................................... 316

b) İcra Edilebilirlik Şerhinin Alınması.................................................................... 317

c) Anlaşmanın Kapsamına Giren Hususlarda Daha Sonra Dava Açılamaması ...... 320

3. Tarafların Anlaşması Dışındaki Diğer Nedenlerle Sona Ermesi .............................. 322

İ. Dava Şartı Arabuluculuk....................................................................................................... 323

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 323

II. Arabulucuya Başvuru Zorunluluğunun Dava Şartı Sayılmasının Dava Şartı Kavramının Temel Esprisi Bağlamında Değerlendirilmesi ............................................ 328

III. Dava Şartı Arabuluculuğun Kapsamı .............................................................................. 330

1. İş Uyuşmazlıkları ...................................................................................................... 330

2. Ticarî Uyuşmazlıklar ................................................................................................ 332

3. Tüketici Uyuşmazlıkları ........................................................................................... 332

4. Sulh Hukuk Mahkemelerinin Görev Alanına Giren Bazı Uyuşmazlıklar ................. 334

5. 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun Değişik 13. Maddesinde Öngörülen Uyuşmazlıklar .......................................................................................................... 335

6. Münferit Bazı Davaların ve İşlerin Durumlarının İrdelenmesi ................................. 337

a) Fikrî Mülkiyet Hukukuna İlişkin Mevzuattan Kaynaklanan Davalar ................. 338

b) Sınaî Mülkiyet Hukukuna İlişkin Mevzuattan Kaynaklanan Davalar................. 338

c) İflâsa İlişkin Davalar .......................................................................................... 339

d) Konkordatoya İlişkin Davalar ............................................................................ 341

e) İhtiyatî Tedbir ve İhtiyatî Haciz ......................................................................... 342

IV. Dava Şartı Arabuluculuk Sürecinin Başlaması, Arabulucunun Görevlendirilmesi, Hukukî Statüsü, Hakları ile Yükümlülükleri, Sorumluluğu, Sürecin İşleyişi, Sevk ve İdaresi ile Sona Ermesi ................................................................................................... 342

1. Dava Şartı Arabuluculuk Sürecinin Başlaması ......................................................... 342

2. Dava Şartı Arabuluculukta Arabulucunun Görevlendirilmesi, Hukukî Statüsü, Hakları ile Yükümlülükleri ve Sorumluluğu ............................................................ 344

a) Dava Şartı Arabuluculukta Arabulucunun Görevlendirilmesi ............................ 344

b) Dava Şartı Arabuluculukta Arabulucunun Hukukî Statüsü ................................ 346

c) Dava Şartı Arabuluculukta Arabulucunun Hakları ile Yükümlülükleri ............. 348

d) Dava Şartı Arabuluculukta Arabulucunun Sorumluluğu .................................... 349

aa) Dava Şartı Arabuluculukta Arabulucunun Hukukî Sorumluluğu .......... 349

bb) Dava Şartı Arabuluculukta Arabulucunun Disiplin ve Ceza Sorumlulukları ....................................................................................... 350

3. Dava Şartı Arabuluculuk Sürecinin İşleyişi ile Sevk ve İdaresi ............................... 350

4. Dava Şartı Arabuluculuk Sürecinin Sona Ermesi ..................................................... 354

V. Dava Şartı Arabuluculukta Arabuluculuk Bürosu Tarafından Yapılan Zarurî Giderler .. 355

VI. Dava Şartı Arabuluculuğun, Dava Tipolojisi Bağlamında İrdelendiği Bazı Özel Durumlar ......................................................................................................................... 355

1. Dava Şartı Arabuluculuk ve Kümülatif Dava Yığılması .......................................... 355

2. Dava Şartı Arabuluculuk ve Terditli Dava ............................................................... 356

3. Dava Şartı Arabuluculuk ve Seçimlik Dava ............................................................. 358

4. Dava Şartı Arabuluculuk ve Kısmî Dava .................................................................. 359

5. Dava Şartı Arabuluculuk ve Belirsiz Alacak Davası ................................................ 361

6. Dava Şartı Arabuluculuk ve Karşı Dava ................................................................... 361

7. Dava Şartı Arabuluculuk ve Topluluk Davası .......................................................... 363

J. Arabuluculuğun Kurumsal Yapısı (Teşkilâtlanması) ......................................................... 364

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 364

II. Arabuluculuğun Kurumsal Yapısına Dahil Birimler ....................................................... 364

K. Özel Bir Düzenleme Örneği Olarak 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda Öngörülen Arabuluculuk ................................................................................ 366

§ 6. Tahkim

A. Kavramsal Olarak Tahkim ................................................................................................... 371

B. Tahkimin Türleri ................................................................................................................... 371

I. Tahkime Başvuruda Taraf İradesinin Etkili Olup Olmamasına Göre ............................ 371

1. Mecburî Tahkim ....................................................................................................... 371

2. İhtiyarî Tahkim ......................................................................................................... 373

II. Tahkimin Belli Bir Kurumun Güvencesi ve Denetimi Altında, Onun Tarafından Önceden Genel Olarak Tespit Edilmiş Bulunan Kurallara Uygun Bir Surette Cereyan Edecek Olup Olmamasına Göre........................................................................ 375

1. Kurumsal Tahkim (Organize Tahkim)...................................................................... 375

2. Kurumsal Olmayan Tahkim (Ad Hoc Tahkim veya Ârızî Tahkim) ......................... 376

III. Tahkime Konu Teşkil Eden Uyuşmazlığın Türüne ya da Niteliğine Göre ...................... 377

1. Alelâde (Adî) Tahkim ............................................................................................... 377

2. Ticarî Tahkim ........................................................................................................... 378

IV. Tahkimin Milletlerarası Bir Unsuru İçerip İçermemesine Göre ...................................... 379

1. Millî Tahkim (İç Tahkim ya da Yerli Tahkim) ......................................................... 379

2. Milletlerarası Tahkim ............................................................................................... 379

C. Tahkimin Konusu (Tahkime Elverişlilik) ............................................................................ 381

D. Tahkim Sözleşmesi ................................................................................................................. 383

I. Tahkim Sözleşmesinin Tanımı........................................................................................ 383

II. Tahkim Sözleşmesinin Şartları ....................................................................................... 384

III. Tahkim Sözleşmesinin Hükümleri ve Bu Bağlamda Hukukî Niteliğinin Tâyini ............ 388

1. Tahkim Sözleşmesinin Hükümleri ............................................................................ 388

a) Tahkim Sözleşmesinin Menfî Hükmü ................................................................ 388

b) Tahkim Sözleşmesinin Müspet Hükmü .............................................................. 394

2. Tahkim Sözleşmesinin Hukukî Niteliği .................................................................... 394

E. Hakemler ................................................................................................................................ 395

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 395

II. Hakemlerin Sayısı ve Seçimi .......................................................................................... 396

1. Hakemlerin Sayısı .................................................................................................... 396

2. Hakemlerin Seçimi ................................................................................................... 397

III. Hakem Sözleşmesi .......................................................................................................... 399

IV. Hakemlerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı ........................................................................ 403

V. Hakemlerin Tahkim Yargılaması Bağlamında Hukukî Statüsü ...................................... 407

1. Hakemlerin, Tahkim Yargılamasında Üstlenmiş Olduğu İşlevin Niteliği ................ 407

2. Hakemlerin, Tahkim Yargılamasında Üstlenmiş Oldukları İşlevin İcrası Sırasında Taşımış Oldukları Sıfat ............................................................................. 408

VI. Hakemlerin Hakları, Yükümlülükleri ve Yetkileri .......................................................... 408

1. Hakemlerin Hakları .................................................................................................. 408

a) Ücret ve Sair Yargılama Giderlerini Talep Etme Hakkı ..................................... 408

b) Ücret ve Sair Yargılama Giderleri İçin Avans Talep Etme Hakkı ...................... 410

c) Hakemlik Görevini Kabul Edip Etmeme ve Bu Görevden Çekilebilme Hakkı .. 411

2. Hakemlerin Yükümlülükleri ..................................................................................... 412

a) Görevini Şahsen (Bizzat) Yerine Getirme Yükümlülüğü ................................... 412

b) Görevini Özenle Yerine Getirme Yükümlülüğü ................................................. 413

c) Taraflara Eşit İşlemde Bulunma Yükümlülüğü .................................................. 414

d) Görevini Sadakatle Yerine Getirme Yükümlülüğü ............................................. 415

e) Sır Saklama Yükümlülüğü ................................................................................. 416

f) Tarafları ya da İlgili Merciyi Bilgilendirmek Suretiyle Hakemlik Görevini Kabulden Kaçınma ve Üstlenilmişse Hakemlik Görevinden Çekilme Yükümlülüğü ...................................................................................................... 416

g) Hesap Verme Yükümlülüğü ............................................................................... 417

3. Hakemlerin Yetkileri ................................................................................................ 417

a) Kendi Yetkileri Hakkında Karar Verebilme Yetkisi........................................... 417

b) Bazı Geçici Hukukî Koruma (Tedbir) Taleplerini Karara Bağlayabilme Yetkisi ................................................................................................................ 419

c) Tavzih, Düzeltme ve Tamamlayıcı Kararlar Alabilme Yetkisi........................... 422

VII. Hakemlerin, Hukukî, Disiplin ve Cezaî Sorumlulukları ................................................. 422

1. Hakemlerin Hukukî Sorumluluğu ............................................................................. 422

2. Hakemlerin Disiplin Sorumluluğu ............................................................................ 425

3. Hakemlerin Cezaî Sorumluluğu................................................................................ 426

F. Tahkim Yargılamasının Genel İlkeleri ................................................................................. 428

I. Tahkim Yeri .................................................................................................................... 428

II. Tahkimde Görevli ve Yetkili Mahkeme.......................................................................... 429

III. Tahkim Süresi ................................................................................................................. 430

IV. Tahkim Yargılamasında Tebligat .................................................................................... 434

V. Tarafların Eşitliği ve Hukukî Dinlenilme Hakkına Riayet Kuralına Uyma Zorunluluğu .................................................................................................................... 435

VI. Tahkim Yargılamasında Uygulanacak Olan Usûlün Belirlenmesi .................................. 439

1. Genel Olarak ............................................................................................................. 439

2. Tahkim Yargılaması Bağlamında Bazı İlkeler ile Kurumların Durumunun Özel Olarak İrdelenmesi ................................................................................................... 440

a) Tahkim Yargılamasında Bazı İlkelerin Durumunun Özel Olarak İrdelenmesi ... 440

aa) Tasarruf İlkesi ........................................................................................ 440

bb) Taleple Bağlılık İlkesi ............................................................................ 441

cc) Taraflarca Getirilme İlkesi ..................................................................... 441

dd) Yargılamanın Hakem Tarafından Yürütülmesi İlkesi ............................ 444

ee) Yazılılık ve Sözlülük İlkeleri ................................................................. 445

ff) Doğrudan Doğruyalık İlkesi ................................................................... 445

gg) Gizlilik İlkesi ......................................................................................... 446

hh) Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi ......................................... 446

aaa) Genel Olarak ................................................................................. 446

bbb) Hukuka Aykırı Yollardan Elde Edilmiş Olan Delillerin Durumu . 448

ıı) “Hakem ya da Hakem Kurulu Hukuku Re’sen Uygular” İlkesi ............ 449

ii) Dürüstlük İlkesi ...................................................................................... 450

jj) Usûl Ekonomisi İlkesi ............................................................................ 450

kk) Adil Yargılanma Hakkına Riayet İlkesi ................................................. 451

b) Tahkim Yargılamasında Bazı Kurumların Durumunun Özel Olarak İrdelenmesi ......................................................................................................... 453

aa) Davanın İhbarı ve Davaya Fer’î Müdahale ............................................ 453

bb) Davaya Aslî Müdahale ........................................................................... 457

cc) Dava Arkadaşlığı ................................................................................... 457

VII. Tahkimde Uyuşmazlığın Esasına Uygulanacak Olan Hukukun Belirlenmesi................. 458

VIII. Tahkim Sürecinde Devlet Mahkemelerinin Yardımı ve Müdahalesi .............................. 461

IX. Tahkimde Yargılama Giderleri ....................................................................................... 463

G. Tahkim Yargılamasının Sona Ermesi .................................................................................. 464

H. Tahkim Yargılamasının İşleyişi ............................................................................................ 473

I. Genel Olarak ................................................................................................................... 473

II. Hakemlerde Dava Açılması ............................................................................................ 474

1. Genel Olarak ............................................................................................................. 474

2. Davanın Açıldığı Tarih ............................................................................................. 475

3. Dava Açılmasının Sonuçları ..................................................................................... 475

III. Davaya Cevap ................................................................................................................. 477

1. Genel Olarak ............................................................................................................. 477

2. Karşı Dava Açılması ................................................................................................. 478

IV. Yargılamanın Dosya Üzerinden Yürütülmesi ve Duruşmalı Olarak İcrası ..................... 479

V. Delillerin Toplanması ..................................................................................................... 481

VI. Bilirkişi İncelemesi ve Keşif İcrası ................................................................................. 482

VII. Hakem veya Hakem Kurulunun Karar Vermesi ............................................................. 484

1. Genel Olarak ............................................................................................................. 484

2. Hakem Kararlarının Alınması, İçeriği ve Bildirilmesi .............................................. 487

a) Hakem Kararlarının Alınması ............................................................................ 487

b) Hakem Kararının İçeriği ve Bildirilmesi ............................................................ 489

c) Hakem Kararının Tavzihi, Düzeltilmesi ve Tamamlanması ............................... 491

aa) Hakem Kararının Tavzihi....................................................................... 491

bb) Hakem Kararının Düzeltilmesi .............................................................. 492

cc) Hakem Kararının Tamamlanması .......................................................... 493

d) Hakem Kararlarına Karşı Gidilebilecek Hukukî Bir Yol Olarak İptal Davası .... 494

aa) Genel Olarak .......................................................................................... 494

bb) İptal Sebepleri ........................................................................................ 495

cc) İptal Davası Bağlamında Görevli ve Yetkili Mahkeme ile Dava Açma Süresi ........................................................................................... 507

dd) İptal İsteminin İncelenmesi ve Karara Bağlanması ................................ 509

aaa) İptal İsteminin Mahkeme Tarafından İncelenmesi ve Karara Bağlanması ................................................................................... 509

bbb) İptal İstemi ile İlgili Mahkeme Kararlarının Yargısal Denetimi ... 512

e) Hakem Kararlarının Maddî Anlamda Kesin Hüküm Oluşturması ve Yargılamanın İadesi Davasına Konu Kılınabilmesi............................................ 513

aa) Hakem Kararlarının Maddî Anlamda Kesin Hüküm Oluşturması ......... 513

bb) Hakem Kararlarının Yargılamanın İadesi Davasına Konu Kılınabilmesi .......................................................................................... 514

f) Hakem Kararları Bağlamında Bireysel Başvuru Yollarının Durumunun İrdelenmesi ......................................................................................................... 516