Küresel Üretim ve Ticaret Türkiye İmalat Sanayi Üzerine Bir İnceleme

İçindekiler

Önsöz III

İçindekiler V

Tablo Listesi VII

Şekil Listesi VIII

Kısaltmalar Listesi . X

Giriş . 1

1. Küreselleşmenin Ulaştığı Yeni Bir Aşama: Üretimin Parçalanması 3

1.1. Üretimin Uluslararası Ölçekte Parçalanmasının Göstergeleri 7

1.2. Uluslararası Şirketlerin Üretimin Parçalanmasındaki Rolü . 20

1.2.1. Uluslararası Şirketlerin Ortaya Çıkışının Nedenleri . 21

1.2.2. Dikey Uluslararası Şirket Faaliyetleri . 24

1.2.2.1. Üretici Şirket Yönetimindeki Üretim Zincirleri . 35

1.2.2.2. Satın Alan Şirket Yönetimindeki Üretim Zincirleri . 38

1.3. Üretimin Uluslararası Ölçekte Parçalanmasının Ticarete Yansımaları 42

1.3.1. Dikey Uzmanlaşmaya Dayalı Ticaret . 44

1.3.2. Ara Malı / Parça-Aksam Ticareti 45

1.3.3. Endüstri İçi Ticaret 46

2. Uluslararası Ticaret Teorisi Açısından Üretimin Parçalanmasının Belirleyicileri . 53

2.1. Ricardocu Ticaret Teorileri Açısından Üretimin Parçalanmasını Etkileyen Faktörler 55

2.1.1. Teknolojik Farklılıkların Etkisi . 56

2.1.2. Ticaret Engellerindeki Düşüşün Etkisi 61

2.1.3. Ara Malı Fiyatı ve Parçalanma Maliyetlerinin Etkisi . 66

2.2. Heckscher-Ohlin Türü Ticaret Teorileri Açısından Üretimin Parçalanmasını Etkileyen Faktörler . 70

2.2.1. Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Faktör Donanımı Farklılıklarının Etkisi 71

2.2.2. Sermaye Donanımındaki Artışın Etkisi. 76

2.2.3. Hizmet Bağlantılarının Etkisi 82

2.2.4. Üretim Aşamasına Özgü Maliyet Farklılaştırıcı Etkiler 87

2.3. Yeni Ticaret Teorileri Açısından Üretimin Parçalanmasını Etkileyen Faktörler 91

2.3.1. Ürün Çeşitlendirmesinin Etkisi . 93

2.3.2. Monopolcü Rekabetçi Nihai Ürün Piyasasında Maliyet Rekabetinin Etkisi . 98

2.4. Değerlendirme 100

3. Üretimin Parçalanmasını Ölçmeye Yönelik Yöntemler 104

3.1. Gümrük İstatistiklerine Dayalı Ölçümler . 106

3.2. Girdi-Çıktı Tabloları ile Yapılan Ölçümler 111

3.2.1. Toplam Girdi ve Yerel Üretim İçerisindeki İthal Girdi Payı 114

3.2.2. İhracat İçerisindeki İthal Girdi Payı: Dikey Uzmanlaşma 117

3.3. Ticaret İstatistiklerinden Hareketle Oluşturulan Ölçümler 122

3.3.1. Ara Parça ve Aksam Ticareti Ölçümleri . 123

3.3.2. Dikey Endüstri İçi Ticaret Ölçümü . 134

4. Üretimin Parçalanması Sürecinde Türkiye İmalat Sanayinin Dış Ticaret Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme 138

4.1. Türkiye Ekonomisinin Dış Ticaret Yapısı . 139

4.2. Küresel Üretim ve Ticaretin Türkiye’nin Dış Ticaret Yapısına Etkileri . 147

4.3. Türkiye İmalat Sanayinde Parçalanma ve Dış Ticaret . 160

4.4. Türkiye İmalat Sanayinde Parçalanmaya Dayalı Ticaret Biçimlerinin Belirlenmesi . 173

Sonuç . 183

Kaynakça . 189

Ekler 203