Kiymetlı Evrakın Zayi Olması ve İptal Davası

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

KIYMETLİ EVRAKA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER

1.1. Kavramsal Açıdan Kıymetli Evrak ve Kıymetli Evrakın Özellikleri 1

1.1.1. Kıymetli Evrak Bir Senettir . 3

1.1.2. Kıymetli Evrak Bir Hak İçermektedir 5

1.1.3. Hak ile Senet Arasındaki Kuvvetli Bağ 6

1.1.4. Hakkın Senetten Bağımsız İleri Sürülememesi ve Devredilememesi 7

1.1.5. Kıymetli Evrakta Mücerretlik İlişkisi (Soyutluk İlkesi) Vardır 8

1.1.6. Kıymetli Evrak Sıkı Şekil Şartlarına Bağlılık İlkesi 10

1.1.7. Kıymetli Evrakta Sınırlı Sayı (Numerus Clausus)Sorunu . 11

1.2. Kıymetli Evraka İlişkin Teoriler . 12

1.2.1. Kreasyon(Yaratma) Teorisi . 12

1.2.2. Akit (Sözleşme Teorisi) . 13

1.2.3. Hukuki Görünüşe İtimat Teorisi ile Birleştirilmiş Akit Teorisi . 14

1.3. Kıymetli Evrakın Sınıflandırılması . 15

1.3.1. Evrakta Yer Alan Hakkın Türüne Göre . 15

1.3.2. Sebep Ölçütüne Göre . 16

1.3.3. Hakkın Senetten Önce Var Olup Olmamasına Göre 16

1.3.4. Kamu Güveni Kazanıp Kazanmadıklarına Göre 17

1.3.5. Asli veya Tali Senet Olup Olmamalarına Göre . 18IV

1.3.6. Hak Sahibinin Saptanmasına Göre . 18

1.3.6.1. Nama yazılı senetler 18

1.3.6.1.1. Tanım 18

1.3.6.1.2. Başlıca nama yazılı senetler 19

1.3.6.1.3. Nama yazılı senetlerin devri . 19

1.3.6.1.4. Alacaklı sıfatının tespiti 20

1.3.6.1.5. Eksik nama yazılı senetler 21

1.3.6.2. Emre yazılı senetler . 21

1.3.6.2.1. Tanım 21

1.3.6.2.2. Emre yazılı düzenlenebilecek senetler . 21

1.3.6.2.3. Borçlunun durumu 22

1.3.6.2.4. Emre yazılı senetlerin devri 23

1.3.6.2.5. Def’iler 24

1.3.6.3. Hamiline yazılı senetler . 26

1.3.6.3.1. Tanım 26

1.3.6.3.2. Hamiline yazılı düzenlenebilecek kıymetli evrak . 28

1.3.6.3.3. Borçlunun durumu 28

1.3.6.3.4. Devir . 28

1.3.6.3.5. Hamile yazılı senetlerde def’iler . 29

İKİNCİ BÖLÜM

KIYMETLİ EVRAKIN ZAYİ OLMASI VE İPTALİ

2.1. İptal Kurumuna Duyulan İhtiyaç 31

2.1.1. Genel Anlamı ile Zayi Kavramı . 32

2.1.2. Hukuksal Anlamı ile Zayi Kavramı . 33

2.2. Kıymetli Evrakın Ziyaı ve İptali Hükümlerinin Uygulanma Sırası 36

2.3. Kıymetli Evrakın Zayi Olması Halinde Hamilin Hakları . 37 V

2.3.1. Önleyici Tedbir Alınmasını İsteme Hakkı . 37

2.3.1.1. Önleyici tedbirin hukuki mahiyeti . 39

2.3.1.2. Önleyici tedbir ile ihtiyati tedbir kararı benzerlik ve farklılıkları . 39

2.3.1.3. Önleyici tedbir talebinde bulunmakta yetkili kişiler . 41

2.3.1.4. Önleyici tedbir talebinde teminat 42

2.3.1.5. Önleyici tedbir talebinde görevli ve yetkili mahkeme . 43

2.3.1.6. Önleyici tedbir talebinin şekli . 45

2.3.1.7. Önleyici tedbir kararı ve sonuçları 46

2.3.1.8. Önleyici tedbir kararının devam süresi . 47

2.3.1.9. Önleyici tedbir kararına karşı kanun yolları 48

2.3.1.10. Önleyici tedbir kararı karşısında icra takibi 48

2.3.1.11. Senet bedelini tevdii 49

2.3.2. İstirdat Davası 50

2.3.3. İptal Davası 51

2.3.3.1. Genel olarak iptal davası . 51

2.3.3.2. İptal davasında usul . 53

2.3.3.3. İptal davasının niteliği . 53

2.3.3.4. İptal davasının şartları . 53

2.3.3.4.1. Senedin zayi olması 53

2.3.3.4.2. Senette yer alan hakkın varlığını sürdürmesi 55

2.3.3.4.3. İptali talep edenin hak sahibi olması 56

2.3.3.4.4. Senedin zilyetliğinin yeniden kazanımının mümkün olmaması 58

2.3.3.4.5.Kanunen iptali mümkün olan senetlerden olması . 58

2.3.3.5. Kıymetli evrakın iptalinin diğer kurumlardan farkı 60

2.3.3.5.1. Adi senetlerin ziyaı nedeniyle iptalinden farkları . 60

2.3.3.5.2. Bedelsizlik nedeniyle iptal davasından farkları 61

2.3.3.6. Davanın açılması ile yargılama süreci . 62

2.3.3.6.1. Davacı . 62

2.3.3.6.2. Husumet 64 VI

2.3.3.6.3. İptal davalarında görevli mahkeme . 65

2.3.3.6.4. Yetkili mahkeme . 68

2.3.3.6.5. Yargılama gideri . 69

2.3.3.6.6. Gider avansı 70

2.3.3.6.7. Yargılama usulü 70

2.3.3.6.8. İptal davasında kanıtlama yükü 70

2.3.3.6.9. Senedin ferdileştirilmesi . 72

2.3.3.6.10. İptal davasında mahkemenin inceleyeceği hususlar . 73

2.3.3.6.11. İlan aşaması 74

2.3.3.6.12. İptal kararı ve vasfı . 79

2.3.3.6.13. İptal kararına karşı kanun yolu . 80

2.3.3.6.14. İptal davasında tazminat talep hakkı . 81

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SENET TÜRLERİNE GÖRE İPTAL USULÜ

3.1. Hamiline Yazılı Senetlerin İptali 83

3.1.1. Önleyici Tedbir 84

3.1.2. Senedi Ele Geçiren Kişinin Bilinmemesi . 85

3.1.3. Senedi Elinde Bulunduranın Bilinmesi 87

3.1.4. Özel Hükümler . 87

3.1.4.1. Hamile yazılı münferit kuponların iptal usulü 88

3.1.4.2. Banknotlar ve buna benzer kağıtların iptal prosedürü 88

3.1.4.3. İpotekli borç ve irat senedi 89

3.2. Nama Yazılı Senetlerin İptali . 89

3.2.1. Genel Olarak 89

3.2.2. Kanunun Saklı Tuttuğu Haller . 90

3.2.3. Borçluya Tanınan Kolaylıklar 91

3.3. Emre Yazılı Senetlerin İptal Usulü . 93 VII

3.3.1. Önleyici Önlem Talebi . 93

3.3.2. Senedi Eline Geçiren Kişinin Bilinmesi 95

3.3.3. Senedi Ele Geçiren Kişinin Bilinmemesi . 95

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İPTAL KARARININ SONUÇLARI

4.1. Genel Olarak . 99

4.1.1. İptal Kararının Olumlu Sonucu 99

4.1.2. İptal Kararının Olumsuz Sonucu 100

4.1.3. İptal Kararının Maddi Hukuk Bakımından Değişikliğe Neden Olmaması 101

4.2. İptal Kararının Senetle İlgili Kişiler Arasındaki İlişkilere Etkisi 103

4.2.1. Borçlu ile Karar Hamili Arasındaki İlişkiye Etkisi 103

4.2.1.1. Karar hamilinin hakları . 104

4.2.1.2. Borçlunun ileri sürebileceği defiler . 106

4.2.1.3. Karar hamilinin müracaat borçlularına rücu sorunu 107

4.2.2. Borçlu ile Senedi Zilyet Olan Üçüncü Kişi Arasındaki İlişkiye Etkisi 110

4.2.3. İyiniyetli Zilyet ile İptal Kararı Hamili Arasındaki İlişkiye Etkisi . 112

4.3. Senedin İptali Halinde Zarara Kimin Katlanacağı Hususu . 114

BEŞİNCİ BÖLÜM

İSTİRDAT (İADE) DAVASI

5.1. Genel Olarak . 117

5.2. İstirdat Davasının Hukuki Mahiyeti . 118 VIII

5.3. İstirdat Davasının Şartları . 119

5.3.1. Senedin Hak Sahibinin Elinden Rızası Olmadan Çıkması . 119

5.3.2. Senedin Kimde Olduğunun Bilinmesi . 120

5.3.3. Senedi Ele Geçirenin Kötü Niyetli Yahut Ağır Kusurlu Olması . 121

5.3.4. Davanın Uygun Süre İçerisinde Açılması 121

5.4. İstirdat Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme 122

5.5. İstirdat Davasında Taraflar . 123

5.6. İspat Yükü . 125

5.7. Davanın Sonuçları 125

SONUÇ . 127

KAYNAKLAR . 133