Kamu Görevlileri Sendikacılığı

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ....................................................................................................................III

İÇİNDEKİLER.........................................................................................................V

TABLOLAR LİSTESİ.............................................................................................IX

ŞEKİLLER LİSTESİ...............................................................................................X

KISALTMALAR LİSTESİ.....................................................................................XI

GİRİŞ..........................................................................................................................1

BİRİNCİ BÖLÜM

1. KAMU GÖREVLİLERİNİN SENDİKALAŞMASI: KAVRAMSAL ÇERÇEVE................................7

1.1. Kamu Görevlisi Kavramı...............................................................................8

1.1.1. Memur Kavramı.................................................................................14

1.1.1.1. Memur Düşüncesinin Gelişimi.............................................15

1.1.1.2. Dünyada Memur Kavramı Örneklerinin Değerlendirilmesi.................................................................17

1.1.1.2.1. Fransa...................................................................18

1.1.1.2.2. İngiltere.................................................................20

1.1.1.2.3. Almanya................................................................23

1.1.1.2.4. Amerika Birleşik Devletleri..................................24

1.1.1.3. Türkiye’de Memur Kavramının Değerlendirilmesi..............26

1.1.2. Diğer Kamu Görevlileri.....................................................................28

1.1.2.1. Sözleşmeli Personel Kavramı...............................................29

1.1.2.2. Geçici Görevliler..................................................................31

1.2. İşçi Kavramı.................................................................................................32

1.2.1. Kamu Görevlileri Sendikacılığı Açısından İşçi Kavramının Önemi.................................................................................................32

1.2.2. İşçi-Memur Ayırımı Sorunu...............................................................32

1.3. Sendika Kavramı..........................................................................................34VI

1.4. Kamu Görevlileri Sendikası Kavramı..........................................................37

1.5. Sendikal Haklar............................................................................................39

1.5.1. Örgütlenme Hakkı..............................................................................41

1.5.2. Toplu Pazarlık Hakkı..........................................................................42

1.5.3. Grev Hakkı.........................................................................................43

1.6. Sendikal Bağlılık Kavramı...........................................................................44

1.6.1. Sendikal Bağlılığın Tanımı................................................................45

1.6.2. Sendikal Bağlılığın Unsurları.............................................................45

1.6.2.1. Sendikal Sadakat..................................................................46

1.6.2.2. Sendikacılığın Önemine İnanmak........................................46

1.6.2.3. Sendikaya Karşı Sorumluluk................................................47

1.6.2.4. Sendika İçin Çalışmaya İsteklilik.........................................47

1.6.3. Çıkar Temelli (Araçsal) Sendikal Bağlılık-Değer Temelli (Normatif/İdeolojik) Sendikal Bağlılık..............................................48

İKİNCİ BÖLÜM

2. KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKACILIĞININ TARİHSEL SEYRİ...............51

2.1 Kamu Görevlileri Sendikacılığının Ortaya Çıkışı........................................51

2.2. Farklı Ülkelerde Kamu Görevlileri Sendikacılığı........................................53

2.2.1. Fransa’da Kamu Görevlileri Sendikacılığı........................................54

2.2.2. Amerika Birleşik Devletleri’nde Kamu Görevlileri Sendikacılığı....57

2.2.3. İngiltere’de Kamu Görevlileri Sendikacılığı......................................61

2.2.4. Almanya’da Kamu Görevlileri Sendikacılığı....................................63

2.2.5. İsveç’te Kamu Görevlileri Sendikacılığı............................................65

2.3. Türkiye’de Kamu Görevlileri Sendikacılığı.................................................66

2.3.1. 1923 Öncesi Kamu Görevlileri Sendikacılığı....................................68

2.3.2. 1923-1960 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı.............................71

2.3.3. 1960-1971 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı.............................73

2.3.4. 1971-1980 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı.............................76

2.3.5. 1980-2000 Arası Kamu Görevlileri Sendikacılığı.............................78

2.3.5.1. Kamu Çalışanlarının Sorunları Sempozyumu (1985)..........78

2.3.5.2. İnsan Hakları Derneği Kurultayı (1987)...............................79

2.3.5.3. Öğretmenlerin Örgütlenmesi Paneli (1988).........................79

2.3.5.4. Kamu Çalışanlarının Sendikal Hakları ve İsveç Sempozyumu (1988)............................................................79

2.3.5.5. Sendikal Haklar Kurultayı (1989)........................................80VII

2.3.5.6. Türkiye’de Memur Sendikacılığı Uluslararası Sempozyumu (1990)............................................................80

2.3.5.7. İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyumu (1991)............................................................81

2.3.5.8. Kamu Görevlileri ve Siyasal Haklar Sempozyumu (1995)............................................................81

2.3.5.9. Sempozyumlar, Tartışmalar ve Örgütlenmeye Yönelik Etkileri....................................................................81

2.3.6. 2000 Sonrası Kamu Görevlileri Sendikacılığı...................................84

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

3. KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKACILIĞININ ULUSLARARASI VE ULUSAL DAYANAKLARI.......................91

3.1. Kamu Görevlileri Sendikacılığının Uluslararası Dayanakları.....................91

3.1.1. Birleşmiş Milletler Belgeleri..............................................................92

3.1.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi.........................................93

3.1.1.2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi...................94

3.1.1.3. Medeni ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi.............96

3.1.2. Avrupa Konseyi Belgeleri..................97

3.1.2.1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme).........97

3.1.2.2. Avrupa Sosyal Şartı.............98

3.1.3. Uluslararası Çalışma Örgütü Belgeleri..............................................99

3.1.3.1. 87 Sayılı Sendika Özgürlüğü ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi...............100

3.1.3.2. 98 Sayılı Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi..................102

3.1.3.3. 151 Sayılı Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunması ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin Sözleşme...........................................104

3.2. Kamu Görevlileri Sendikacılığının Ulusal Dayanakları............................105

3.2.1. 1982 Anayasası..............105

3.2.2. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu..............................................106

3.2.3. 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu .............107

3.3. Kamu Görevlileri Sendikacılığı ile İlgili Görüşler.....................................109

3.3.1. Örgütlenme Hakkına Yönelik Menfi ve Müspet Görüşler...............110VIII

3.3.1.1. Devletin Egemenlik Hakkının İhlali...................................110

3.3.1.2. Sadakat Yükümlülüğüne Aykırılık.....................................113

3.3.1.3. Kamu Hizmetinin Aksaması/Sürekliliği.............................113

3.3.2. Grev Hakkına Yönelik Müspet ve Menfi Görüşler..........................114

SONUÇ..............................121

KAYNAKLAR................127

EKLER......................................143

Ek 1: Ta’tîl-i Eşgâl Hakkında Kânûn-ı Muvakkat, 8 Ekim 1908 -BOA. DH. MKT. 2631/12..........143

Ek 2: Ta’tîl-i Eşgâl Kanununun Kabulüne Dair 9 Ağustos1909 Tarihli İrâde.-BOA. İ. KAN. 6 / 10........144

ÖZGEÇMİŞ.............................................................................................................145