Kamu Alacağının Takibinde Rüçhan Hakkı

Kamu alacaklarına tahsil edilme önceliği yaratan yasal düzenlemeler, kamu alacaklarının eksiksiz ve hızlı bir şekilde tahsil edilmesi gereksinimine dayandırılmaktadır. Bu çalışmada söz konusu gereksinim kapsamında kabul edilmiş hükümlerde biri olan kamu alacaklarının takip ve tahsil usullerini düzenleyen 6183 sayılı Kanun'un "Amme alacakların rüçhan hakkı" kenar başlıklı 21. Maddesi tüm yönleriyle incelenecektir. Bu doğrultuda çalışmada öncelikle kanunda yer almayan muhtemel sorunlara çözüm önerisi sunmak gayesiyle rüçhan hakkının hukuki niteliği tespit edilmiştir. Devamında ise rüçhan hakkının hangi alacaklara tanınması gerekliliği, idare açısından idari bir yetkinin kullanımı olma özelliği ve hak ve yetki kavramları kapsamında rüçhan hakkı uygulaması değerlendirilmiştir. Çalışmada kamu alacaklarının rüçhan hakkından yararlanabilmesi için kanunda öngörülen şartlar, ilk uygulanan hacizlerin niteliğine göre ayrı ayrı incelenmiştir. Ayrıca farklı kamu idarelerinin kendi aralarında hacizlere katılması, hacizlere ek olarak rehinli alacakların da takip ve tahsil sürecine dahil olması ve iflas yolu ile takiplerde kamu alacaklarının imtiyazlı alacak olarak işlem görmesi durumları da bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu kapsamda uygulamada ortaya çıkan sorunlar, temel hak ve özgürlükleri gözeten bir yaklaşım ile incelenmiş ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

Giriş
Birinci Bölüm
Rüçhan Hakkı'nın Kavramsal Boyutu, Amacı ve Kapsamı
I. Rüçhan Hakkı Kavramı, Rüçhan Hakkı'nın Tanımı, Amacı ve Kapsamı
A. Genel Açıklamalar
B. Rüçhan Hakkı Kavramı
C. Rüçhan Hakkının Tanımı
D. Rüçhan Hakkının Amacı
II. Rüçhan Hakkına İlişkin Ulusal Düzenlemeler
A. 6183 Sayılı Kanun'un Kamu Alacaklarında Rüçhan Hakkı Başlıklı Düzenlemesi
B. 6183 Sayılı Kanun'un Kamu İdareleri Arasında Hacze İştirak Başlıklı Düzenlemesi
C. 6183 Sayılı Kanun'un Ödemenin Mahsup Edileceği Alacaklar Başlıklı Düzenlemesi
D. 6183 Sayılı Kanun'un Teminat Hükmünde Eşya Başlıklı 12. Maddesi
E. 3065 Sayılı Kanun'un Vergi Teminatı Başlıklı Düzenlemesi
III. Rüçhan Hakkının Kapsamı
A. Genel Açıklamalar
B. Kamu Alacağı Kavramı
C. Kamu Alacağının Türleri
D. Eşya ve Taşınmazın Aynından Kaynaklanan Alacaklar
E. Genel Bütçeye Gelir Olarak Kaydedilen Vergi Alacakları

İkinci Bölüm
Anayasal İlkeler Kapsamında Rüçhan Hakkı Uygulaması, Rüçhan Hakkının Hukuki Niteliği ve Yargısal Denetimi
I. Anayasal İlkeler Kapsamında Rüçhan Hakkı
A. Genel Açıklamalar
B. Demokratik Sosyal Hukuk Devleti İlkesi Kapsamında Rüçhan Hakkı
1. Kamu Alacaklarının İmtiyazının Kaldırıldığı Dönemin Hukuki Güvenlik İlkesi Açısından Değerlendirilmesi
2. Paylaştırma Adaleti Kapsamında Kamu Alacaklarına Tanınan Rüçhan Hakkı
C. Verginin Yasallığı İlkesi Kapsamında Rüçhan Hakkı
D. Eşitlik İlkesi Kapsamında Rüçhan Hakkı
E. Ölçülülük İlkesi Kapsamında Rüçhan Hakkı
II. Rüçhan Hakkının Hukuki Niteliği
A. Genel Açıklamalar
B. Rüçhan Hakkının Koruma Önlemleri Kapsamında Değerlendirilmesi
C. Rüçhan Hakkının İdari Yetki Kapsamında Değerlendirilmesi
III. Rüçhan Hakkına İlişkin Yargısal Başvuru Yolları
A. Genel Açıklamalar
B. Haciz Yolu İle Takiplerde Kamu Alacaklarının Rüçhanına İlişkin Başvuru Yolları
C. İflas Yolu İle Takiplerde Kamu Alacaklarının İmtiyazına İlişkin Başvuru Yolları
D. Kamu Alacaklarının Rüçhan Hakkına İlişkin Kanun Yolu
E. Kamu Alacaklarının Rüçhan Hakkına İlişkin Anayasa Mahkemesi'ne Başvuru Yolları

Üçüncü Bölüm
Rüçhan Hakkına İlişkin Şartlar ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar
I. Kamu Alacaklarının Hacze Katılma Uygulamasına İlişkin Şartlar
A. Genel Açıklamalar
B. İlk Haczin Özel Hukuk Kaynaklı Alacak İçin Uygulanmış Olması Durumunda Hacze Katılma Uygulaması
C. İlk Haczin Kamu Alacağı İçin Uygulanmış Olması Durumunda Hacze Katılma Uygulaması
D. Eşya ve Taşınmazın Aynından Kaynaklanan Kamu Alacaklarının Rüçhan Hakkı
E. Genel Bütçeye Gelir Kaydedilen Vergilerin Rüçhan Hakkından Yararlanma Şartları
F. Rehinli Alacakların Bulunması Durumunda Rüçhan Hakkı Uygulaması
II. Kamu Alacaklarının Hacze Katılmasında Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar
A. İlk Haczin İmtiyazlı Alacak için Uygulanmış Olması Durumunda Kamu İdaresinin Hacze Katılarak Orantılı Pay Alması Sorunu
B. Kamusal Alacak için Tüzel Kişinin Kanuni Temsilcisine Karşı Uygulanan Geçersiz Hacze Katılma Sorunu
C. Hacze Katılacak Kamu Alacaklarının Sınırlandırılmaması Sorunu
D. Rehinden Önceki Hacze Katılan Kamu İdaresinin Orantılı Pay Alması Sorunu
E. İhale Borçlusunun Emlak Vergisi Sorumluluğunun Doğması Sorunu
III. İflas, Terekenin Resmi Tasfiyesi ve Mirasın Reddi Hallerinde Kamu Alacaklarının İmtiyazlı Olarak İşlem Görmesi
A. Genel Açıklamalar
B. İflas Yolu İle Takiplerde Kamu Alacaklarının İmtiyazlı Olması
C. İflas Yolu ile Takiplerde Kamu Alacaklarının İmtiyazına Dair Ortaya Çıkan Sorunlar
D. Terekenin Resmi Tasfiyesi Hallerinde Kamu Alacaklarının İmtiyazlı Olması
E. Mirasın Reddi Hallerinde Kamu Alacaklarının İmtiyazlı Olması
Sonuç

Kaynakça
Yararlanılan Yargı Kararları