İş Hukukunda Kıdem Tazminatı ve Kıdem Tazminatı Fonu ( BARAN )

Kıdem tazminatı 1936 yılından itibaren İş Hukukuna giren bir kavramdır. İşten ayrılan işçilerin hak kazandığı tazminat olarak belirtilse de aslında kıdem tazminatının hukuki niteliğine ilişkin birden fazla görüş bulunmaktadır. Bu görüşlere bakıldığında ikramiye görüşü, tazminat görüşü, ücret görüşü, kendine özgü nitelik olduğu gibi görüşler mevcuttur. Türkiye’de kıdem tazminatının tarihsel gelişime bakıldığında 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu kıdem tazminatına ilişkin ilk düzenlemedir. Sonrasında çıkan kanunlar 931 sayılı İş Kanunu, 1475 sayılı İş Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunudur. Dünya üzerinde kıdem tazminatı uygulayan ülkeler mevcuttur. Kıdem tazminatı ödeyen ülkeler arasında Avusturya, Almanya, İtalya, Brezilya bulunmaktadır. Kıdem tazminatına hak kazanma koşulları 4857 sayılı İş Kanunu ve mülga 1475 sayılı İş Kanun madde 14’te belirtilmektedir.

Kıdem tazminatı esasa ilişkin ücret tespiti yapılırken işçinin iş ilişkisi kapsamında iş gördüğü ve ücrete hak kazandığı en son ücrettir. En son ücret brüte çevrilir ve giydirilmiş ücrette tazminata dâhil edilir. Kıdem tazminatında yapılacak kesintiler arasında gelir vergisi bulunmaz. Fakat kıdem tazminatından damga vergisinin düşürülmesi gerekmektedir. Kıdem tazminatı işletilirken kıdem tazminatına mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanmalıdır. Kıdem tazminatının kıdem fonuna dönüştürüleceği 1475 sayılı İş Kanunu’nda belirtilmektedir. Fakat kıdem tazminatı fonu taslak olarak kalmıştır. 1976 yılı kıdem tazminatı fonu kanun taslağı, 2002 yılında kıdem tazminatı fonu kanun taslağı 2013 yılında kıdem tazminatı fonu kanun taslağıdır. Dünya üzerinde kıdem tazminatı fonunu uygulayan ülkelerde bulunmaktadır. Bu ülkelerden bazıları Avusturya, Brezilya ve Fransa’dır.

Sonuç olarak kıdem tazminatı halen yürürlükte olup, kıdem tazminatı fonu halen kanun taslağı halindedir. Kıdem tazminatının fona çevrilmesi durumunda işçi kesimi açısından hak kaybı olmamalıdır. İşçi ve işverenlerin mutabakatı ile kıdem tazminatı fonuna ilişkin sorunlar çözülmelidir. Kıdem tazminatı işçinin alın teri olduğundan kıdem tazminatı fona çevrilse dahi işçinin hakları korunmalıdır.