^{Konut Finansmanı Sistemi Çerçevesinde}İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLER

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.......................................................................................................................... V
İÇİNDEKİLER ............................................................................................................ IX
KISALTMALAR LİSTESİ ........................................................................................ XV
GİRİŞ.............................................................................................................................. 1
BİRİNCİ BÖLÜM
FİNANSMAN SAĞLAMA ARACI OLARAK
TEMİNATLI BORÇLANMA SENETLERİNE GENEL BAKIŞ
I. Menkul Kıymet İhracına Dayalı Finansman ............................................................. 7
A. Finansman Sağlama İhtiyacı ................................................................................ 7
B. Kavram ................................................................................................................ 8
C. Finansman Sağlama Amacıyla İhraç Edilen Menkul Kıymet Türleri ............... 10
II.Teminatlı Borçlanma Senetleri................................................................................ 14
A. Terim ................................................................................................................ 14
B. Tanım ................................................................................................................ 15
C. Teminatlı Borçlanma Senetlerinin Özelliği....................................................... 16
D. Teminatlı Borçlanma Senetlerinin Türleri ........................................................ 19
E. Teminatlı Borçlanma Senetlerinin Tarihi Gelişimi ........................................... 23
1.Kara Avrupası Hukuklarındaki Gelişim ....................................................... 23
2.Türk Hukukundaki Gelişim .......................................................................... 27
F. Teminatlı Borçlanma Senetlerine İlişkin Mevzuat ............................................ 28
1.Avrupa Birliği Hukuku ve Birliğe Üye Ülkeler ............................................ 28
a.Genel Bakış ............................................................................................... 28
b.UCITS Direktifi ........................................................................................ 29
c.Birliğe Üye Ülkeler ................................................................................... 31
(1) Genel Bakış ......................................................................................... 31
(2) Alman Hukuku .................................................................................... 33
2.İsviçre Hukuku ............................................................................................. 35
3.Türk Hukuku ................................................................................................ 36
a.Genel Bakış ............................................................................................... 36
b."İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler”e İlişkin Mevzuat .......................... 37
İKİNCİ BÖLÜM
İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLERİN İÇERDİĞİ HAKLAR,
HUKUKİ NİTELİĞİ VE İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMET
İHRAÇÇILARI
I. İTMK Sahibi Yatırımcıların İTMK'lerden Kaynaklanan Hakları .......................... 43
A. Genel Bakış....................................................................................................... 43
B. Yatırımcıların İTMK'den Kaynaklanan Hakları ............................................... 44
1.Anapara Alacağı ve Bu Alacağı Talep Hakkı ............................................... 44
2.Faizi Talep Hakkı ......................................................................................... 45
3.Teminat Konusu Varlıklardan Öncelikle Tatmin Edilmeyi Talep Hakkı ...... 46
4.Teminat Konusu Varlıkları İflas Masasından Ayırma Hakkı........................ 47
5.İhraççıyı Dava ve Takip Hakkı ..................................................................... 47
II.İTMK'lerin Hukuki Niteliği................................................................................... 47
III.İTMK İbaresinin Korunması.................................................................................. 50
IV.İTMK İhraççıları.................................................................................................... 51
A. "İhraç” ve "İhraççı” Kavramları ....................................................................... 51
B. İTMK İhraççılarının Belirlenmesinin Tâbi Olduğu İlkeler ............................... 52
1.İhraççıların Belirlenmesinin Önemi .............................................................. 52
2.İhraççıların Belirlenmesi Usulleri ................................................................. 53
3.Türk Hukuku'nda Belirlenen İhraççılar ........................................................ 56
C. İhraççıların Oluşturması Gereken Risk Yönetim Sistemi ................................. 60
D. İhraççıların Şeffaflık İlkesinin Gereklerini Yerine Getirmesi ........................... 60
E. İhraççıların Denetimi......................................................................................... 62
F. İhraççı Niteliğinin Kaybı ................................................................................... 63
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLERİN
KARŞILIĞINI TEŞKİL EDEBİLECEK VARLIKLAR
I. Genel Bakış ............................................................................................................ 69
II."Teminat Havuzu” ................................................................................................. 70
A. Kavram ............................................................................................................. 70
B. Teminat Havuzunun Yapılandırılması ve Değişken Karakteri .......................... 70
C. Teminat Havuzunun Hukuki Niteliği ................................................................ 72
III.Teminat Havuzunu Oluşturacak Varlıklar ............................................................. 76
A. Genel Bakış....................................................................................................... 76
B. İpotekli Kredilerden Kaynaklanan Haklar......................................................... 78
1.Genel Bakış .................................................................................................. 78
2.Alacakların Kaynaklandığı Hukuki İşleme İlişkin Özellikler ....................... 80
3.Alacakların Teminat Altına Alınmasına İlişkin Özellikler ........................... 92
a.Genel Bakış ............................................................................................... 92
b.Alacağın İpotek ile Teminat Altına Alınması Gereği................................ 94
c.İpoteğe Konu Olabilecek Taşınmazların Özellikleri ................................. 94
(1) Genel Bakış ......................................................................................... 94
(2) Yapı Kullanma İzni Bulunması ........................................................... 95
(3) T.C. Sınırları İçinde Bulunması .......................................................... 103
(4) Öngörülen Risklere Karşı Sigortalanmış Olması ................................ 105
(5) Piyasa Değerinin Hesaplanmış Olması ............................................... 106
(6) Taşınmazın Tahsis Amacı................................................................... 107
i.Tahsis Amacının Belirlenmesi...................................................... 107
ii.Tahsis Amacına Bağlanan Sonuçlar ............................................. 110
iii.Aile Konutuna İlişkin Özellikler...................................................114
d.İpoteğin Derecesi .....................................................................................117
e.Anapara İpoteği – Üst Sınır İpoteği Ayırımı ............................................118
4.Finansal Kiralama Sözleşmesinden Kaynaklanan Alacakların Durumu ......122
5.5582 Sayılı Kanun Öncesinde Doğan Konut Finansmanı Alacaklarının
Durumu .......................................................................................................125
6.T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresinden Devralınacak Alacakların
Durumu .......................................................................................................126
C. Diğer Varlıklar .................................................................................................127
1.Türev Sözleşmelerden Kaynaklanan Haklar ................................................127
2.İkame Varlıklar............................................................................................130
IV.Teminat Havuzunun Uygun Nitelikteki Alacak Haklarının Devralınması
Suretiyle Oluşturulması ........................................................................................131
A. Genel Bakış......................................................................................................131
B. Alacakların ve Bunların Teminatını Teşkil Eden Taşınmaz Rehin Haklarının Devrinin Söz Konusu Olduğu Haller ...............................................................132
1.Havuzlama Modeli (Pooling Model) ...........................................................132
2.İpotek Finansmanı Kuruluşu Tarafından İTMK İhracı ................................133
3.İTMK İhraççısının Sonraki Bir Sendikasyona Katılması.............................134
C. Alacakların ve Bunların Teminatını Teşkil Eden Taşınmaz Rehin Haklarının Devri ................................................................................................................135
1.Genel Bakış .................................................................................................135
2.Fazla Sayıda Alacağın Devri : Toptan Temlik.............................................135
3.5411 Sayılı Bankacılık Kanunu Çerçevesinde Sır Saklama Yükümlülüğü ..137
4.Rehin Hakkının Devri..................................................................................138
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TEMİNAT SORUMLUSU VE TEMİNAT DEFTERİ
I. Genel Bakış ...........................................................................................................143
II.Teminat Sorumlusu ...............................................................................................144
A. Kavram............................................................................................................144
B. Teminat Sorumlusunun Göreve Getirilmesi Usulü ..........................................145
C. Teminat Sorumlusunun Görevleri ....................................................................148
D. İhraççı ile Teminat Sorumlusu Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği ..............150
E. Teminat Sorumlusunun Hukuki Sorumluluğu..................................................154
1.Genel Bakış .................................................................................................154
2.Teminat Sorumlusunun İhraççıya Karşı Hukuki Sorumluluğu ....................157
3.Teminat Sorumlusunun Üçüncü Kişilere Karşı Hukuki Sorumluluğu .........159
4.Bağımsız Denetim Kuruluşunun Temsilcilerinin Bağımsız Denetim
Kuruluşu ile Müteselsilen Sorumlu Olması .................................................164
III.Teminat Defteri .....................................................................................................165
A. Kavram............................................................................................................165
B. Teminat Defterinin Tutulması ..........................................................................167
C. Teminat Defterine Kaydedilecek Varlıklar ......................................................167
D. Teminat Defterine Yapılacak Kayıtların Teminat Sorumlusunun Onayına
Bağlı Olması ....................................................................................................168
E. Teminat Defterine Yapılan Kayıtların Hükmü ................................................ 169
1.Genel Bakış ................................................................................................ 169
2.İhraççının Teminat Defterine Kaydedilen Varlıklar Üzerindeki
Tasarruflarının Sınırlanması ....................................................................... 171
3.Teminat Defterine Kaydedilen Varlıkların Hacze ve Geçici Hukuki
Koruma Tedbirlerine Konu Edilememesi ................................................... 177
4.İhraççının İflası Halinde Teminat Defterine Kaydedilen Varlıkların İflas
Masasına Dahil Olmaması .......................................................................... 180
F. Teminat Defterine Kaydedilen Varlıkların İTMK'lerden Kaynaklanan
Yükümlülüklerle Uyumu ................................................................................ 183
1."Teminat Uyumu” Kavramı........................................................................ 183
2.Teminat Uyum İlkelerine Genel Bakış ....................................................... 183
3.Teminat Uyum İlkelerinin İhlali Halinde Alınması Gereken Tedbirler ...... 185
BEŞİNCİ BÖLÜM
İHRAÇÇININ FİNANSAL DURUMUNUN BOZULMASI HALİNDE
TEMİNAT KONUSU VARLIKLARIN İDARESİ BAKIMINDAN ALINACAK
TEDBİRLER VE YATIRIMCILARIN İFLASIN HUKUKİ SONUÇLARINDAN
KORUNMASI
I. Genel Bakış .......................................................................................................... 187
II.İhraççı Niteliğinin Kaybedilmesi Halinde Alınacak Tedbirler ............................. 187
A. İhraççı Niteliğinin Kaybedilmesine Yol Açan Durumlar................................ 187
B. İhraççı Niteliğinin Kaybedilmesi Usulü .......................................................... 189
C. İhraççı Niteliğinin Kaybı Halinde "İdareci” Atanması ................................... 189
1.İdarecinin Atanması.................................................................................... 189
2.İdarecinin Hukuki Niteliği .......................................................................... 191
3.İdarecinin Görev ve Yetkileri ..................................................................... 193
4.İdarecinin Hukuki Sorumluluğu ................................................................. 195
D. İhraççı Niteliğinin Kaybedilmesine ve İdareci Atanmasına İlişkin SPK
Kararlarının Teminat Konusu Varlıklar Üzerindeki Etkisi ............................. 201
E. Teminat Konusu Varlıkların İdareci Tarafından Yönetilmesi ......................... 202
1.Toplam Yükümlülükleri Üstlenmeksizin Teminat Konusu Varlıkların
İdaresi ve İTMK'lerden Kaynaklanan Hakların Teminat Konusu
Varlıkların Gelirlerinden Öncelikli Olarak Karşılanması ........................... 202
a.Genel Bakış ............................................................................................. 202
b.İTMK'lerden Kaynaklanan Hakların Öncelikli Olarak Karşılanması ..... 203
(1) Öncelik Hakkının Hukuki Niteliği..................................................... 203
(2) Öncelik Hakkının Kullanılması ......................................................... 211
2.Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Başka Bir
Yetkili İhraççıya Devri ............................................................................... 212
a.Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Tamamen
Devri ....................................................................................................... 212
b.Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Kısmen
Devri ....................................................................................................... 217
c.Teminat Konusu Varlıkların ve Toplam Yükümlülüklerin Devrine
Bağlanan Sonuçlar .................................................................................. 217
3.İTMK'lerin Erken İtfası ve Teminat Konusu Varlıkların Nakde
Dönüştürülmesi ........................................................................................... 219
III.İhraççının Yönetiminin Kamu Kurumuna Devri Halinde Alınacak Tedbirler ......220
A. Genel Bakış......................................................................................................220
B. Faaliyet İzni Kaldırılmayan İhraççının Teminat Konusu Varlıkları
Yönetmeye ve Toplam Yükümlülükleri Karşılamaya Devam Etmesi .............221
C. Faaliyet İzni Kaldırılmayan İhraççının Teminat Konusu Varlıkları ve
Toplam Yükümlülükleri Başka Bir İhraççıya Devretmesi ...............................221
IV.İhraççının İflası Halinde Yatırımcıların İflasın Hukuki Sonuçlarından
Korunması ............................................................................................................222
A. İhraççı Hakkında İflasın Açılmasının İTMK'lerden Kaynaklanan Haklar ve
Yükümlülükler Üzerindeki Etkisi ....................................................................222
B. İhraççının İflası Halinde Yatırımcılara Tanınan Haklara Genel Bakış .............225
C. Teminat Konusu Varlıkları İflas Masasından Ayırma Hakkı ...........................228
1.Ayırma Hakkının Hukuki Niteliği ...............................................................228
2.Ayırma Hakkının İleri Sürülmesi ................................................................231
D. İflas Masasından Ayrılan Varlıkların İdaresi ...................................................232
E. İTMK'lerden Kaynaklanan Hakların İflas Masasından Ayrılan Varlıkların
Nakit Akışlarından Öncelikli Olarak Karşılanması ..........................................233
SONUÇ.......................................................................................................................235
EK - SPK İPOTEK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLERE İLİŞKİN ESASLAR
HAKKINDA TEBLİĞ (Resmi Gazete No: 26603 Seri III/No: 33) ............................247
YARARLANILAN KAYNAKLAR ...........................................................................269