Hapis Hakkı

İÇİNDEKİLER

Teşekkür..................................................................................................................... 3

Kısaltmalar................................................................................................................ 11

Yararlanılan Kaynaklar........................................................................................ 13

Giriş............................................................................................................................. 21

I. BÖLÜM

HAPİS HAKKININ GENEL ESASLARI

A. KAVRAM.............................................................................................................. 26

B. HAPİS HAKKININ RATİO LEGİS'İ............................................................... 28

C. HUKUKİ NİTELİĞİ............................................................................................ 30

I. KİŞİSEL HAK OLDUĞU YÖNÜNDEKİ GÖRÜŞLER....................... 31

II. AYNİ HAK OLDUĞU YÖNÜNDEKİ GÖRÜŞLER........................... 32

III. HAPİS HAKKININ ROMA HUKUKUNDAKİ DÜZENLENİŞ

ŞEKLİ................................................................................................................ 34

IV. YABANCI HUKUKLARDA HAPİS HAKKININ

DÜZENLENİŞİ.............................................................................................. 37

1. İNGİLİZ HUKUKU................................................................................. 37

2. FRANSIZ HUKUKU............................................................................... 38

3. ALMAN HUKUKU................................................................................. 40

V. HAPİS HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİNE İLİŞKİN

GÖRÜŞLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KENDİ

GÖRÜŞÜMÜZ............................................................................................... 43

1. HAPİS HAKKININ KANUNİ REHİN HAKKI OLDUĞU

İDDİASI..................................................................................................... 43

2. SINIRLI AYNI HAK OLDUĞU GÖRÜŞÜ....................................... 47

3. KENDİ GÖRÜŞÜMÜZ.......................................................................... 49

D. HAPİS HAKKININ BENZER KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ..................... 53

I. ÖDEMEZLİK DEF'İ..................................................................................... 53

II. KİŞİSEL HAPİS HAKKI.............................................................................. 53

III. EKSİK HAPİS HAKKI.................................................................................. 55

IV. SÖZLEŞMEYE DAYANAN ALIKOYMA HAKKI................................... 58

II. BÖLÜM

HAPİS HAKKININ KOŞULLARI

A. HAPİS HAKKININ KONUSU........................................................................ 60

I. MENKUL EŞYA............................................................................................. 60

II. KIYMETLİ EVRAK...................................................................................... 63

III. PARAYA ÇEVRİLEBİLME ÖZELLİĞİ................................................... 64

B. MÜLKİYET VE ZİLYETLİK KOŞULLARI.................................................... 67

I. HAPSEDİLEN EŞYANIN BORÇLUNUN MÜLKİYETİNDE

OLMASI.......................................................................................................... 67

II. ÜÇÜNCÜ KİŞİ MÜLKİYETİNDEKİ EŞYANIN DURUMU............. 68

1. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN RIZASI.................................................................. 69

2. ALACAKLININ İYİNİYETİ.................................................................. 69

III. BORÇLUNUN RIZASI İLE ALACAKLININ EŞYAYA

ZİLYETLİĞİ................................................................................................... 73

1. ALACAKLININ EŞYAYA ZİLYET OLMASI................................... 73

2. BORÇLUNUN RIZASI İLE ZİLYETLİK............................................ 75

C. MUACCEL ALACAK........................................................................................ 77

I. ALACAĞIN TÜRÜ...................................................................................... 77

II. MUACCELİYET ANI.................................................................................. 81

D. ALACAK İLE EŞYA ARASINDA İRTİBAT (KONNEXITÄT)............... 82

I. MEDENİ İRTİBAT VE MEDENİ HAPİS HAKKI................................ 83

II. TİCARİ İRTİBAT VE TİCARİ HAPİS HAKKI...................................... 91

E. HAPİS HAKKININ KOŞULLARINA İLİŞKİN YARGITAY

KARARLARI........................................................................................................ 95

III. BÖLÜM

HAPİS HAKKININ KULLANILMASI VE HÜKÜMLERİ

A. HAK SAHİBİ VE MUHATAP....................................................................... 108

B. HAPİS HAKKININ DOĞDUĞU AN VE KULLANILMASI................. 110

C. HAPİS HAKKININ KULLANIMINA ENGEL DURUMLAR.............. 111

I. SÖZLEŞMEYLE HAPİS HAKKININ KALDIRILMASI.................. 112

II. BORÇLUNUN TALİMATI..................................................................... 114

III. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI DURUMU............................ 116

D. HAPİS HAKKININ HÜKÜMLERİ.............................................................. 121

I. ALACAKLI VE BORÇLU ARASINDAKİ İLİŞKİ

BAKIMINDAN.......................................................................................... 121

1. ALIKOYMA HAKKI............................................................................. 121

2. ALACAKLININ SORUMLULUĞU.................................................. 123

a. Eşyanın Değerindeki Azalmadan, Kaybolması ve Yok

Olmasından Devri veya Rehninden Sorumluluğu................ 123

b. Eşyanın Haksız Hapsinden Doğan Sorumluluğu................. 125

II. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE OLAN İLİŞKİLER BAKIMINDAN............ 127

1. HAPSEDİLEN EŞYANIN DEVRİ YAHUT EŞYA

ÜZERİNDE AYNİ HAK TESİSİ....................................................... 127

2. HAPİS HAKKININ ZİLYETLİK HÜKÜMLERİNE GÖRE

KORUNMASI....................................................................................... 129

III. EŞYANIN PARAYA ÇEVRİLMESİ....................................................... 135

1. ÖNCEDEN BİLDİRİM......................................................................... 135

2. İCRA YOLUYLA PARAYA ÇEVİRME.......................................... 136

a. İlamsız Takip................................................................................... 137

b. İlamlı Takip ve Borçlunun İflası................................................. 139

3. ÖZEL PARAYA ÇEVİRME YÖNTEMİ.......................................... 140

4. TAKAS YOLUYLA PARAYA ÇEVİRME...................................... 142

5. NAMA VE EMRE YAZILI EVRAKIN PARAYA

ÇEVRİLMESİ......................................................................................... 142

E. HAPİS HAKKININ HÜKÜMLERİNE İLİŞKİN YARGITAY

KARARLARI..................................................................................................... 143

IV. BÖLÜM

HAPİS HAKKININ TEMLİKİ VE SONA ERMESİ

A. HAPİS HAKKININ TEMLİKİ....................................................................... 148

I. ALACAĞIN TEMLİKİ YOLUYLA HAPİS HAKKININ

GEÇMEYECEĞİ GÖRÜŞÜ..................................................................... 149

II. HAPİS HAKKININ TEMLİK ALANA GEÇECEĞİNİ KABUL

EDEN GÖRÜŞ........................................................................................... 150

III. YALNIZCA MEDENİ HAPİS HAKKININ GEÇMESİNİN

MÜMKÜN OLDUĞU GÖRÜŞÜ........................................................... 152

IV. KENDİ GÖRÜŞÜMÜZ............................................................................. 153

B. HAPİS HAKKININ SONA ERMESİ............................................................ 161

I. HAPİS HAKKINI ORTADAN KALDIRAN GENEL

SEBEPLER................................................................................................... 163

II. ÖZEL SONA ERME SEBEPLERİ.......................................................... 165

1. BORÇLUNUN YETERLİ TEMİNAT GÖSTERMESİ.................. 165

a. Teminatın Türü............................................................................... 166

b. Teminatın Kapsamı....................................................................... 167

c. Teminat Gösterme Süresi.............................................................. 167

d. Teminat Göstermenin Sonuçları................................................ 168

2. ALACAĞIN SONA ERMESİ............................................................. 170

3. EŞYANIN YOK OLMASI................................................................... 170

4. ZİLYETLİĞİN KAYBI.......................................................................... 171

V. BÖLÜM

ÖZEL HAPİS HAKKI TÜRLERİ

A. GENEL HAPİS HAKKININ ÖZEL GÖRÜNÜMÜ

NİTELİĞİNDEKİ HAPİS HAKLARI......................................................... 175

I. VEKİLİN HAPİS HAKKI.......................................................................... 175

II. KOMİSYONCUNUN HAPİS HAKKI................................................... 183

III. TAŞIMA İŞLERİ KOMİSYONCUSUNUN HAPİS HAKKI............. 187

IV. TAŞIYICININ HAPİS HAKKI................................................................ 189

1. TAŞIYICININ HAPİS HAKKINA İLİŞKİN GENEL

HÜKÜMLER......................................................................................... 190

a. Zilyetlik ve Mülkiyet İlişkileri...................................................... 190

b. Muaccel Alacak Koşulu................................................................. 192

c. İrtibat Koşulu..................................................................................... 194

d. Hapis Hakkının İleri Sürülmesi ve MK m. 952/f. 2............... 197

e. Gönderilenin Tevdi Hakkı (TTK m. 793) ve Taşıyıcının

Hapis Hakkı...................................................................................... 198

f. Birden Fazla Taşıyıcının Bulunması Halinde Hapis Hakkı 199

2. DENİZ TAŞIMACILIĞINDA TAŞIMACININ HAPİS

HAKKI.................................................................................................... 200

3. HAVA TAŞIMACILIĞINDA TAŞIYICININ HAPİS HAKKI... 204

V. ARDİYECİNİN HAPİS HAKKI............................................................ 204

VI. FSEK'E GÖRE ESERLER ÜZERİNDE HAPİS HAKKI.................. 208

VII. ACENTENİN HAPİS HAKKI............................................................... 211

B. GENEL HAPİS HAKKINDAN FARKLI KOŞULLARA TABİ ÖZEL

HAPİS HAKLARI............................................................................................. 215

I. KİRALAYANIN HAPİS HAKKI............................................................ 215

1. GENEL..................................................................................................... 215

2. HAPİS HAKKININ KOŞULLARI.................................................... 219

a. Kira Alacağı...................................................................................... 219

b. Hapis Hakkının Konusu.............................................................. 223

b.1. Kiracıya Ait Eşyalar............................................................... 223

b.2. Alt Kiracıya Ait Eşyalar........................................................ 225

b.3. Üçüncü Kişilere Ait Eşyalar................................................ 228

b. 4. Hapis Hakkına Konu Olamayacak Eşyalar.................. 234

3. HAPİS HAKKININ DOĞUMU VE SONA ERMESİ................... 234

a. Alacağın Sona Ermesi................................................................... 235

b. Kiracının Teminat Göstermesi.................................................... 235

c. Kiralananın Devri........................................................................... 236

d. Eşyanın Kiralanandan Ayrılması............................................. 238

e. Kiralayanın Hapis Hakkından Feragat Etmesi..................... 239

4. HAPİS HAKKININ KULLANILMASI............................................ 239

a. Hapis Hakkı Defteri Tutulması.................................................. 239

b. Paraya Çevrilme.............................................................................. 242

5. KİRALAYANIN HAPİS HAKKININ KULLANIMININ

KİRACI TARAFINDAN TEHLİKEYE SOKULMASI................. 244

a. Genel................................................................................................... 244

b. BK m. 269/f. 1'e Göre Eşyaların Alıkonmasını Sağlama

Hakkı.................................................................................................. 246

c. BK m. 269/f. 2'ye Göre Takip Hakkı........................................... 246

6. KİRALAYANIN HAPİS HAKKINA İLİŞKİN YARGITAY

KARARLARI.......................................................................................... 248

II. OTELCİNİN VE GARAJ İŞLETENİN HAPİS HAKKI.................... 252

III. TAŞINMAZ MALİKİ VE ZİLYEDİN HAPİS HAKKI....................... 254

1. TAŞINMAZ MALİKİNİN HAPİS HAKKI..................................... 254

2. TAŞINMAZ ZİLYEDİNİN HAYVAN ÜZERİNDEKİ

HAPİS HAKKI...................................................................................... 256

Genel Değerlendirme ve Sonuç..................................................................... 258