Gemi Haczi

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ ...................................................................................................................... 1

Konu ve Amaç .................................................................................................... 1

Kapsam ve Plan.................................................................................................. 3

Metot ve Yaklaşım.............................................................................................. 4

Kesin Haciz veya İhtiyatî Haczin Konusu Olarak Gemi Kavramı .................... 5

Türk Hukukunda Gemi Kavramı........................................................................ 8

Bazı Yabancı Hukuklarda Gemi Kavramı........................................................... 9

Deniz Gemisi ve İç Su Gemisi Ayrımı ............................................................. 16

Birinci Bölüm

GEMİNİN İHTİYATÎ HACZİ

I. Geminin İhtiyatî Haczi Kavramı, Niteliği Ve Uygulanacak Hükümler ........... 21

A. Genel Olarak............................................................................................... 21

B. Hukukî Niteliği........................................................................................... 25

C. Geminin İhtiyati Haczine Uygulanacak Hükümler..................................... 34

D. İhtiyatî Tedbirden Farkı.............................................................................. 36

E. Deniz Hukukundaki Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması......................... 38

1. Geminin Alıkonması.............................................................................. 38

2. Geminin Tutuklanması........................................................................... 41

3. Gemiye El Koyulması............................................................................ 42

4. Geminin Zaptı ve Müsaderesi................................................................ 42

5. İngiliz Hukukundaki “Arrest” ve Amerikan Hukukundaki “Attachment” Kurumları....................................................................... 43

II. Geminin İhtiyatî Haczi Talebinin Şartları......................................................... 46

A. Genel Olarak............................................................................................... 46

B. Alacağın Bir Deniz Alacağı Olması............................................................ 48

1. Deniz Alacağı Terimi............................................................................. 50

2. Deniz Alacaklarının Tasnifi................................................................... 52

a. Genel Olarak..................................................................................... 52

b. Aynı Zamanda Gemi Alacağı Olan Deniz Alacakları....................... 53

(1) Gemi Alacaklısı Hakkının Hukukî Niteliği.............................. 53

i. Türk Hukuku ve Kıta Avrupası Hukuku Sistemleri............. 53

ii. Anglo-Amerikan Hukuku Sistemleri.................................... 57

(2) Gemi Alacaklısı Hakkının Kapsamı......................................... 60

(3) Gemi Alacaklısı Hakkının Doğumu......................................... 64

c. Farklı Hukuk Sistemlerinde Deniz Alacaklarının Hukukî Niteliği ve Kanunlar İhtilafı................ 66

(1) Deniz Alacaklarının Hukukî Niteliği........................................ 66

i. Genel Olarak........................................................................ 66

ii. Türk Hukuku ve Kıta Avrupası Sistemleri.......................... 68

iii. İngiliz Hukuku.................................................................... 69

(2) Deniz Alacaklarına İlişkin Kanunlar İhtilafı Kuralları............. 74

3. Deniz Alacakları Listesi......................................................................... 75

a. Gemi Alacağı Teşkil Eden Deniz Alacakları..................................... 75

(1) Gemi adamı alacakları.............................................................. 79

(2) Geminin işletilmesinden kaynaklanan can kaybı ve bedensel zararlar.................... 81

(3) Kurtarma ücreti......................................................................... 82

(4) Liman, Kanal, Diğer Su Yolları, Karantina ve Kılavuzluk için Ödenecek Resimler......................................... 84

(5) Geminin İşletilmesinin Sebep Olduğu Maddî Zararlar............ 86

(6) Müşterek Avarya Garame Payı Alacakları................................ 88

b. Gemi Alacağı Niteliğinde Olmayan Deniz Alacakları...................... 90

(1) Çevre Zararlarından Doğan Tazminat Talepleri....................... 90

(2) Geminin Yüzdürülmesi veya Gemi Enkazının Çıkarılmasından Kaynaklı Alacaklar........................................ 94

(3) Kurtarma Alacağı Dışında ve fakat Kurtarma Faaliyetleriyle İlgili Alacaklar.................................................. 96

(4) Geminin Kullanılması veya Kiralanması Amacıyla Yapılan Sözleşmeler................................................................. 98

(5) Gemide Eşya veya Yolcu Taşınması Amacıyla Yapılmış Her Türlü Sözleşme................................................................ 100

(6) Dok, İskele ve Rıhtım İçin Ödenecek Diğer Paralar............. 102

(7) Römorkaj............................................................................... 104

(8) Geminin İşletilmesi İçin Sağlanan Mal ve Hizmetler........... 105XIII

(9) Geminin Yapımı, Onarımı, Donatımı.................................... 107

(10) Gemi İçin Alınan Krediler ve Yapılan Harcamalar............... 109

(11) Sigorta Primleri...................................................................... 110

(12) Gemiyle İlgili Komisyon, Brokerlik ve Acente Ücretleri...... 113

(13) Geminin Mülkiyeti ve Zilyetliğine İlişkin Uyuşmazlıklar.... 116

(14) Geminin Ortak Malikleri Arasında Çıkan, Geminin İşletilmesine ya da Hasılatına İlişkin Uyuşmazlıklar............. 117

(15) Gemi Rehni, Gemi İpoteği veya Aynı Nitelikteki Aynî Yükümlülükler............................................................... 119

(16) Geminin Satışına İlişkin Sözleşmeden Kaynaklı Uyuşmazlıklar......................................................................... 122

4. Deniz Alacaklarının Sağladığı İhtiyati Haciz Hakkı........................... 125

a. Genel Olarak............. 125

b. Nisbî Hak Niteliğindeki Deniz Alacaklarının Sağladığı İhtiyatî Haciz Hakkı........... 125

c. Gemi Üzerinde Sınırlı Aynî Hak Doğuran Deniz Alacaklarının Sağladığı İhtiyati Haciz Hakkı........................................................ 128

(1) Genel Olarak........................................................................... 128

(2) Türleri..................................................................................... 128

(3) Yabancı Hukuklara Özgü Sınırlı Aynî Hakların İhtiyatî Haciz Hakkı Sağlaması........................................................... 131

C. Alacağın Vadesinin Gelmesi..................................................................... 136

D. Borç ile Gemi Arasındaki Hukukî İlişkiyle İlgili Şartlar.......................... 143

1. Genel Olarak........................................................................................ 143

a. İngiliz Hukuku ve Anglosakson Hukuk Sistemleri......................... 146

b. Türk Hukuku ve Kıta Avrupası Hukuku Sistemleri........................ 147

(1) Genel Olarak........................................................................... 147

(2) Deniz Alacağından Gemi Malikinin Şahsen Sorumluluğu..... 147

(3) Deniz Alacağından Geminin Kiracısının Sorumluluğu.......... 152

(4) Gemi Üzerindeki Sınırlı Aynî Hak Talepleri ......................... 157

(5) Gemi Mülkiyeti veya Zilyetliğine İlişkin Talepler................. 160

c. Uluslararası Sözleşmeler................................................................. 160

2. Kardeş Geminin İhtiyatî Haczi............................................................ 166

a. Genel Olarak................................................................................... 166

b. Uluslararası Sözleşmelerde Kardeş Geminin İhtiyatî Haczi........... 169XIV

(1) 1952 İhtiyatî Haciz Sözleşmesi.............................................. 169

(2) 1999 İhtiyatî Haciz Sözleşmesi.............................................. 171

c. Bağlantılı Geminin İhtiyatî Haczi................................................... 174

d. Kardeş Geminin İhtiyatî Haczi ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Teorisi......................................................................... 176

(1) Genel Olarak........................................................................... 176

(2) Aynı Geminin İhtiyatî Haczi İçin Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması............................................................................ 178

(3) Kardeş Geminin İhtiyatî Haczi İçin Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması............................................................................ 181

c. Kardeş Gemi Haczinde Gemi Alacaklısı Hakkının Durumu.......... 184

E. Alacaklının Teminat Göstermesi Şartı...................................................... 185

III. Geminin İhtiyati Haczi Talebinde İzlenilecek Usûl........................................ 187

A. Genel Olarak............................................................................................. 187

B. İstem Şartları............................................................................................. 188

1. Yargı Hakkının ve Milletlerarası Yetkinin Bulunması......................... 189

a. Yargı Hakkı (Yargı Yetkisi/Kaza Hakkı)......................................... 189

b. Milletlerarası Yetki.......................................................................... 193

(1) Genel Olarak........................................................................... 193

(2) Geminin İhtiyatî Haczinde Milletlerarası Yetkinin Teorik Olarak Vasıflandırılması......................................................... 194

(3) Milletlerarası Yetkinin Yer Bakımından Sınırları................... 196

(4) Milletlerarası Yetkinin Kişi Bakımından Sınırları.................. 199

(5) Esasa İlişkin Uyuşmazlık Bakımından Milletlerarası Yetki... 200

2. Mahkemenin Görevli Olması.............................................................. 202

a. Esasa İlişkin Dava Açılmadan Önce Geminin İhtiyatî Haczi Taleplerinde Görevli Mahkeme...................................................... 202

b. Esasa İlişkin Dava Açıldıktan Sonra Geminin İhtiyatî Haczinde Görevli Mahkeme........................................................................... 204

(1) Esasa İlişkin Davanın Türk Mahkemelerinde Açılması......... 204

(2) Hakem Önünde veya Yurt Dışındaki Mahkemede Dava Açıldıktan Sonra Haciz İsteminde Görevli Mahkeme............ 206

3. Geminin İhtiyatî Haczinde Mahkemelerin Yetkisi.............................. 207

a. Dava Açılmadan Önce Geminin İhtiyatî Haczinde Yetkili Mahkeme........................................................................................ 207

(1) Yetki Kuralı............................................................................ 207

(2) Gemilerin İhtiyatî Haczinde Genel Yetkili Mahkeme............ 209

(3) Türk Bayraklı Gemilerin İhtiyatî Haczinde Özel Yetkili Mahkemeler............................................................................ 212

i. Sicile Kayıtlı Olmayan Türk Bayraklı Gemiler................. 212

ii. Sicile Kayıtlı Olan Türk Bayraklı Gemiler....................... 212

iii. Özel Sicile Kayıtlı Olan Türk Bayraklı Gemiler............... 212

b. Dava Açıldıktan Sonra Gemi Haczinde Yetkili Mahkeme.............. 213

4. Dava Takip Yetkisi............................................................................... 214

5. Derdestlik............................................................................................. 216

6. Kesin Hüküm....................................................................................... 224

C. Yargılama Usûlü........................................................................................ 227

1. Genel Olarak........................................................................................ 227

2. Esasa İlişkin Dava Açılmadan Önce.................................................... 227

3. Esasa İlişkin Dava Açıldıktan Sonra.................................................... 228

(1) Türk Hukuku ................................................................................. 228

(2) İngiliz Hukuku............................................................................... 229

i. In Rem Yargılama Usûlü (Actio in rem)................................ 229

a. Tanım ve İşlev..................................................................... 229

b. Hukukî Nitelik.................................................................... 231

c. Kapsam ve Şartlar............................................................... 235

d. İşleyiş.................................................................................. 236

ii. In Personam Yargılama Usûlü................................................ 239

a. Tanım ve İşlev..................................................................... 239

b. Hukukî Nitelik.................................................................... 242

c. Kapsam ve Şartlar............................................................... 242

4. Tahkim Mahkemesinin Gemi Hakkında Verdiği İhtiyatî Haciz veya İhtiyatî Tedbir Kararı........................................................ 244

a. Tahkim Mahkemesinin Gemi Hakkında İhtiyatî Haciz Kararı Vermesi........................................................................................... 244

b. Tahkim Mahkemesinin Gemi Hakkında İhtiyatî Tedbir Kararı Verip Veremeyeceği........................................................................ 246

IV. İhtiyatî Haciz Kararının İcrası........................................................................ 247

A. İhtiyatî Haciz Talebinin Kabulü................................................................ 247

1. İhtiyatî Haciz Kararının İcrasının Talep Edilmesi............................... 247

2. Gemiye El Atılması.............................................................................. 247

3. İhtiyatî Haciz Kararının Sicile Bildirilmesi......................................... 248

B. İhtiyatî Haciz Kararının Kapsamı............................................................. 249

1. Geminin İhtiyaten Haczedilebilecek Unsurları................................... 249

2. Gemi Yakıtının İhtiyatî Haczi.............................................................. 251

3. Gemi Üzerinde Yükle İlgililerin Durumu............................................ 253

C. Geminin İhtiyatî Haczi Kararının İcrası................................................... 254

1. Genel Olarak........................................................................................ 254

2. Sicile Kayıtlı Olmayan Gemiler.......................................................... 257

3. Sicile Kayıtlı Gemiler.......................................................................... 260

a. Uygulanacak Hükümler.................................................................. 260

b. Gemiye Hukuken El Konulması..................................................... 264

c. İhtiyatî Haciz Kararının Gemi Siciline Şerhi ve Şerhin Etkisi....... 265

d. İhtiyatî Haciz Şerhi ile Diğer İtiraz ve Şerhler Arasındaki İlişki.... 271

4. Yapı Halindeki Gemiler....................................................................... 276

5. Yabancı Bayraklı Gemiler................................................................... 278

6. İngiliz Hukukunda İhtiyatî Haciz Kararının Uygulanması.................. 278

D. Yabancı Devlet Mahkemelerinin İhtiyatî Haciz Kararlarının Tenfizi Sorunu....................................................................................................... 281

V. Geminin İhtiyatî Haczinin Neticeleri.............................................................. 282

A. Zamanaşımının Kesilmesi......................................................................... 282

B. Alacağın Muaccel Hale Gelmesi.............................................................. 284

C. Geminin Hareketine Engel Olunması....................................................... 285

D. Gemi Üzerinde Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması..................................... 287

VI. İhtiyatî Haczi Tamamlayan Merasim.............................................................. 290

A. Genel Olarak............................................................................................. 290

B. Dava Açılması........................................................................................... 291

C. Tahkim Yargılaması veya Yabancı Mahkemede Dava Açılması............... 301

D. İcra Takibi Başlatılması............................................................................ 303

VII. Geminin İhtiyati Haczine Karşı Hukukî Başvuru Yolları............................... 303

A. Genel Olarak............................................................................................. 303

B. Geminin İhtiyatî Haczine İtiraz................................................................ 305

1. Genel Olarak ....................................................................................... 305

2. Görevli ve Yetkili Mahkeme ile Yargılama Usûlü............................... 306

a. Görevli ve Yetkili Mahkeme........................................................... 306

b. Yargılama Usûlü.............................................................................. 307

3. Taraflar ................................................................................................ 308

4. İtiraz Süresi.......................................................................................... 310

5. İtirazın Şartları..................................................................................... 312

a. Kararın Uygulanmış Olmasının Gerekip Gerekmediği Bakımından..................................................................................... 312

b. Kararın Borçlunun Gıyabında Verilmiş Olması Bakımından......... 313

6. İtiraz Sebepleri..................................................................................... 314

a. Mahkemenin Görev ve Yetkisi........................................................ 314

b. Alacağın Varlığı ve Niteliği............................................................ 317

c. Alacağın Muacceliyeti ................................................................... 322

d. Alacağın Rehinle Temin Edilmesi ................................................. 323

e. Alacaklının Gösterdiği Teminatın Yeterliliği.................................. 326

7. İtiraz Hakkında Verilen Karar ve Kanun Yolları................................. 327

C. Gemi Üzerinde İstihkak İddiası................................................................ 329

D. Şikâyet...................................................................................................... 333

E. Teminat Karşılığında Geminin Borçlunun Elinde Bırakılması ................ 334

1. Genel Olarak........................................................................................ 334

2. Karar Verecek Makam......................................................................... 337

3. Teminatın Türü ve Miktarı .................................................................. 340

4. Teminat Gösterebilecek Kişiler .......................................................... 343

5. Teminat Miktarının Değiştirilmesi ..................................................... 344

6. Teminat Üzerinde Hacze İştirak.......................................................... 345

7. Kararın İlgili Makamlara Bildirimi..................................................... 346

8. Yabancı Yargı Erkinde İhtiyaten Haczedilen Gemi için Teminat Yatırılması............................................................................................ 347

F. İhtiyatî Haczin Gemi Üzerinden Teminata Aktarılması............................ 348

1. Genel Olarak........................................................................................ 348

2. Karar Verecek Makam......................................................................... 349

3. Teminatın Türü ve Miktarı................................................................... 350

4. Teminat Gösterebilecek Kişiler........................................................... 352

5. Teminat Miktarının Değiştirilmesi...................................................... 353

6. Teminat Üzerinde Hacze İştirak.......................................................... 354

7. Kararın Sicile Bildirilmesi................................................................... 356

G. Fon Tesis Edilerek Sorumluluğun Sınırlandırılması Neticesinde Geminin Serbest Kalması......................................................................... 356

1. Genel Olarak........................................................................................ 356

2. 1976 LLMC Uyarınca Fon Tesisi........................................................ 357

3. 1992 CLC Uyarınca Fon Tesisi........................................................... 360

H. Haksız İhtiyati Hacizden Dolayı Tazminat Davası................................... 362

VII. Aynı Geminin Yeniden İhtiyati Haczi ve Birden Fazla Geminin Haczi ........ 369

A. Genel Olarak............................................................................................. 369

B. 1952 İhtiyatî Haciz Sözleşmesi................................................................. 370

C. 1999 İhtiyatî Haciz Sözleşmesi................................................................. 375

İkinci Bölüm

GEMİNİN KESİN HACZİ

I. Genel Olarak................... 379

II. Kanuni Rehin Hakkı ile Teminat Altına Alınan Alacakların Takibi............... 380

A. Genel Olarak........................................ 380

B. Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip................ 381

1. İcra ve İflâs Kanunu’nun Genel Hükümleri Kapsamında Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibin Özellikleri.................... 381

2. Gemi Üzerinde Kanuni Rehin Hakkı Bakımından Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibin Özellikleri................. 382

a. Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibin Bir Türü Oluşu.......................... 382

b. Önce Rehne Başvurma Zorunluluğunun Bulunmaması................. 384

(1) Genel Olarak........................ 384

(2) Önce Rehne Başvurmadan Takip Başlatılmasının Sonuçları............ 384

(3) Kanuni Rehin Hakkından Feragat Düzenlemesinin Emredici Olup Olmayışı................. 387

c. Zamanaşımın Kesilmesi ve Hak Düşürücü Sürenin Durması......... 391

d. Sicile Bildirim Zorunluluğu Bulunmaması..................................... 394

3. Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Usûlü.................. 395

a. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip Usûlü................ 395

(1) Takip Talebi............................................................................... 395

(2) Ödeme Emri.............................................................................. 400

(3) Ödeme Emrine İtiraz................................................................. 402

(4) İtirazın Hükümden Düşürülmesi............................................ 406

i. İtirazın İptali Davası........................................................... 406

a. Yalnızca Alacağa İlişkin İtirazın İptali Davası ............. 407

b. Yalnızca Gemi Üzerinde Rehin Hakkına İlişkin İtirazın İptali Davası .................................................... 408

c. Alacak ve Rehin Hakkına İlişkin İtirazın İptali Davası...................... 410

d. Görevli ve Yetkili Mahkeme......................................... 411

ii. İtirazın Kaldırılması.......................................................... 412

b. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip Usûlü.................. 414

C. Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yoluyla Takip.................................. 415

1. Genel Olarak...................... 415

2. Kambiyo Senetlerine Mahsus Takibin Gemi Üzerinde Kanunî Rehin Hakkı ile Teminat Altına Alınmış Alacaklar için Ortaya Koyduğu Sorunlar................................................................................ 415

a. Devir Şekline Göre Farklı Kambiyo Senetleri Bakımından TTK m. 1379 Düzenlemesinin Ortaya Koyduğu Sorunlar............. 417

(1) Genel Olarak............................................................................. 417

(2) Nama Yazılı Kambiyo Senetleri................................................ 419

(3) Emre Yazılı Kambiyo Senetleri................................................. 420

(4) Hamile Yazılı Kambiyo Senetleri.............................................. 422

b. Havaleyle İlgili Özel Düzenlemeler Kapsamında Poliçe, Çek ve Bono Bakımından TTK m. 1379 Düzenlemesinin Ortaya Koyduğu Sorunlar............................................................... 423

c. Kambiyo Senetlerine Mahsus Takiplerde TTK m. 1379 Düzenlemesinin Takip Borçlusu Bakımından Değerlendirilmesi... 425

D. Genel Haciz Yoluyla Takip......... 425

E. Yabancılık Unsuru İçeren Olaylar Bakımından TTK m. 1379 Düzenlemesinin Değerlendirilmesi ........ 425

(1) Yabancı Ülkede Başlatılan Takibin Türk Mahkemeleri Nezdinde Rehin Hakkına Etkisi ............ 426

(2) Türkiye’de Başlatılan Takiplerin Rehin Hakkına Etkisinin Yabancı Mahkemelerde ve Tahkimde Tanınması Sorunu.............. 426

III. Akdî Rehin Hakkı ile Teminat Altına Alınan Alacakların Takibi................... 427

A. Sicile Kayıtlı Gemilerin İpoteğin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibi....... 427

1. Gemi İpoteğinin Kurulması ve Sağladığı Rehin Hakkı....................... 4272. Gemi İpoteğinin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Türleri................. 429

a. Genel Olarak................................................................................... 429

b. Gemi İpoteğinin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip Usûlü........... 430

(1) Genel Olarak............................................................................. 430

(2) Yetki.......................................................................................... 431

(3) Ödeme Emri.............................................................................. 432

(4) İtiraz ve Şikâyet......................................................................... 432

(5) İtirazın İptali.............................................................................. 433

c. Gemi İpoteğinin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip Usûlü .. 434

d. Kayıtsız Şartsız Para Borcunu İçeren Gemi İpoteği Sözleşmesine Dayalı Özel Takip Usûlü (İİK m. 149/1).................. 437

e. Kredi Kurumlarına Mahsus Özel Takip Usûlü (İİK m. 150/ı)........ 439

B. Sicile Kayıtlı Olmayan Gemilerin Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takibi............ 444

a. Teslimli Akdî Rehin............................................................................. 444

b. Teslimsiz Akdî Rehin .......................................................................... 445

C. Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yoluyla Takip.................................. 448

D. Genel Haciz Yolu ve İflâs Yolu ile Takip.................................................. 449

IV. Gemi Üzerinde Rehin Hakkı ile Teminat Altına Alınmayan Alacakların İcra Yoluyla Takibi................. 450

V. İlâmlı İcra Takibi............................................................................................. 451

VI. Gemi Üzerindeki Payların Haczi.................................................................... 452

A. Genel Olarak............................................................................................. 452

B. Elbirliğiyle (İştirak Halinde) Mülkiyet Payının Haczi.............................. 453

C. Paylı (Müşterek) Mülkiyet ve Donatma İştiraki Payının Haczi................ 457

Üçüncü Bölüm

GEMİ HACZİNE ENGEL TEŞKİL EDEN DURUMLAR

I. Genel Olarak ............ 461

II. Zararsız Geçiş ve Transit Geçiş Hakkını Kullanan Gemilerin Haciz Muafiyeti ........ 464

A. Zararsız Geçiş Hakkı Kavramı ve Tarihsel Gelişimi................................ 465

B. Zararsız Geçiş Hakkının Tanıdığı Haciz Muafiyeti.................................. 468

1. Genel Olarak........................................................................................ 468

2. Karasularından Aralıksız ve Duraksız Geçen Gemiler........................ 469

3. Karasularında Bekleyen yahut İç Sulara veya İç Sulardan Hareket Eden Gemiler....... 472

C. Zararsız Geçiş Hakkının Haciz Bakımından Tanıdığı Muafiyetin İstisnaları ........... 472

1. Yolculuk Esnasında Doğan Sorumluluk ve Yolculuk İçin Yapılan Borçlanmalar.............. 472

2. Karasularında Yatan veya İç Sulardan Çıkan Gemiler........................ 474

D. Transit Geçiş Hakkı.................................................................................. 476

1. Transit Geçiş Hakkı Kavramı.............................................................. 476

2. Transit Geçiş Yapan Yabancı Gemilerin Haciz Bakımından Durumu............. 479

E. Türk Boğazlarından Geçen Yabancı Gemilerin Haczi.............................. 480

1. Genel Olarak........................................................................................ 480

2. Ticaret Gemilerinin Geçiş Rejimi........................................................ 481

3. Türk Boğazlarından Geçen Yabancı Uyruklu Ticaret Gemilerinin Haczi ........ 483

a. İhtiyatî Haciz................................................................................... 483

b. İcraî Haciz....................................................................................... 486

(1) İlâmlı İcra............................................................................... 486

(2) İlãmsız İcra............................................................................. 487

III. Devlet Gemilerinin Haciz Muafiyeti............................................................... 488

A. Uluslararası Hukukta................................................................................ 488

1. Genel Olarak........................................................................................ 488

2. Uluslararası Sözleşmeler .................................................................... 492

a. Devlet Gemilerinin Muafiyetleri ile İlgili Bazı Kaidelerin Tevhidi Hakkında 1926 Brüksel Sözleşmesi......... 492

(1) Genel Olarak........................................................................... 492

(2) Sözleşmenin Uygulama Alanı ............................................... 493

i. Gemiler Bakımından.......................................................... 493

ii. Yük Bakımından................................................................. 496

(3) Sözleşmenin Uygulanması..................................................... 497

i. Barış Zamanında................................................................. 497

a. Genel Olarak................................................................... 497

b. Taraf Devletin Gemilerine Karşı Kendi Vatandaşlarının Talepleri.................................. 499

ii. Savaş Zamanında................................................................ 500

(4) Yetkili ve Görevli Mahkeme.................................................. 502

b. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi............................... 503

3. Uluslararası Yargı Düzeni.................................................................... 505

a. Genel Olarak................................................................................... 505

b. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi Kapsamında Başvuru Usûlü.......... 506

(1) Başvuru Usûlü........................................................................ 506

(2) Yargı İçtihadı.......................................................................... 512

c. Uluslararası Adalet Divanı’na Başvuru Usûlü................................ 517

d. Tahkim............................................................................................ 518

B. Ulusal Hukuklarda.................................................................................... 520

1. Yabancı Bayraklı Gemiler Bakımından............................................... 520

2. Kıyı Devletinin Bayrağını Taşıyan Gemiler Bakımından.................... 528

IV. Taraflar Arasındaki Sözleşme......................................................................... 530

SONUÇ................................................................................................................... 533

KAYNAKÇA.......................................................................................................... 555