Ekonomik Yaptırımların Uluslararası Ticari Sözleşmelerden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Çözümüne Etkisi ( KAYA )

Elinizdeki bu monografinin yazılması konusundaki ilk düşüncelerim 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı işgali sonrasında oluşmaya başlamıştır. Kırım’ın işgalinin akabinde hem Ukrayna ve Rusya birbirlerine karşı hem de batılı devletler Rusya’ya karşı ekonomik yaptırım uygulamaya başlamıştır. O dönem Ukrayna ve Rusya arasında Dünya Ticaret Örgütü nezdinde ortaya çıkan uyuşmazlığı Türkiye adına takip ediyordum. Öte yandan, 2016 yılı başında Suriye krizi kapsamında kısa bir dönem de olsa Rusya Türkiye’ye karşı ekonomik yaptırım uygulamıştır. İlave olarak yakın dönemde Türkiye’yi ilgilendiren pek çok ekonomik yaptırım kararı hayata geçmiştir. Tüm bu gelişmeler konunun yazılması gerekliliği düşüncesini pekiştirmiştir. Ne acı tesadüftür ki; çalışma tamamlandığında Rusya Ukrayna’yı işgal etmiş ve daha ağır ekonomik yaptırımlar tartışılmaya başlanmıştır. Yalnızca Ukrayna değil dünyanın pek çok bölgesinde meydana gelen krizler nedeniyle ekonomik yaptırımların uygulanması gündeme gelmektedir. Bu vesileyle, söz konusu krizlerin masum insanlar üzerinde neden olduğu yıkım ve acıların bitmesi temennimi belirtmek isterim.

Ekonomik yaptırım uygulayan devletler, bu mekanizmaya çok farklı siyasi saiklerle başvurmaktadır. Hangi saik ile başvurulursa başvurulsun, ekonomik yaptırım kararlarının özel hukuk kişilerinin ticari işlemleri üzerindeki etkisi büyüktür. Üstelik ekonomik yaptırım kararları çoğu kez uluslararası ticari işlemleri yasaklama veya izne tâbi kılma dışında bunların akıbetleri konusunda hüküm ihtiva etmemektedir. Oysa uluslararası ticari sözleşme tarafları çoğu kez öngöremedikleri ekonomik yaptırımlar nedeniyle uluslararası ticari uyuşmazlıklarla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu çalışma, milletlerarası özel hukuk bakış açısıyla ekonomik yaptırım kararlarının uluslararası ticari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümüne etkisini incelenmeyi amaçlamıştır.