Doğrudan Yatırımların Uluslararası Hukukta Korunması ( TİRYAKİOĞLU )

Doğrudan Yatırımların Uluslararası Hukukta Korunması başlığını taşıyan bu eserin ilk baskısının yayınlandığı 2003 yılından bu yana uzun yıllar geçti. Bu süre içinde dünyada başta ekonomi, siyaset, sağılık, hukuk, finans, enerji alanında olmak üzere büyük bir değişim süreci adım adım gerçekleşiyor. Bu değişime tanıklık eden bizler bu inanılmaz değişimin hangi yöne everileceğine karar verecek olan bir kuşa-ğın temsilcileriyiz. 

Yabancı yatırımların uluslararası hukukta korunması bakımından uzun yıllar-dan bu yana gerçek anlamda bir değişim yaşanmıyor gibi görünse de son zamanlarda özellikle yatırım uyuşmazlıklarının çözümü bakımından yatırımcı – ev sahibi devlet arasındaki yatırımcılar lehine oluşturulmuş bulunulan dengenin ya da daha gerçekçi bir ifadeyle dengesizliğin uluslararası toplumda artık rahatsızlık vermeye başladığı gözlenmektedir.  Bu rahatsızlığın gelişmiş dünya dediğimiz devletlerce dile geti-rilmesinin temel nedenlerinden biri, başta ABD ve Avrupa Birliğine üye devletler olmak üzere yabancı yatırımlar alanında uluslararası hukukun oluşumuna yön veren sermaye ihraç eden devletlerin artık pek çok uyuşmazlıkta ev sahibi devlet rolünü yoğun bir şekilde üstlenmesinden kaynaklanmasıdır.  

İnsan hakları, çevrenin korunması, iklim değişikliği ve halk sağlığı gibi toplu-mun bütününü ilgilendiren konularda yatırımcı lehine uygulamalara karşı artık ulus-lararası toplum sessiz kalmamaktadır. Bu kapsamda, sistemin temel yapı taşlarından biri olan ikili veya çok taraflı uluslararası yatırım anlaşmalarında özellikle çevre ve insan hakları ile ilgili uluslararası toplumun hassas olduğu konularda yeni esasların benimsenmeye başladığı, özellikle Avrupa Birliğinin Yeşil Mutabakat metninde be-lirlemiş olduğu iklim değişikliği hedefleri doğrultusunda yatırımlar üzerine önemli değişiklikler meydana gelmekte olduğu, böylelikle yeni bir dengenin kurulmaya ça-lıştığı görülmektedir.  

Yatırım uyuşmazlıklarının çözümü ile ilgili düzenlemelerdeki değişim bir ta-rafa bırakılacak olursa, yaşanan gelişmelerin ve değişimin yatırımların uluslararası hukukta korunmasına ilişkin sistemin hala yatırımcı dostu olduğu anlayışını ortadan kaldıracak bir seviyeye gelmediği görülmektedir. Bununla birlikte, yatırım uyuş-mazlıkların çözümü ile ilgili sistemin değiştirilmesine yönelik yoğun çabaların gele-cek yıllarda tüm sistemin değişimine öncülük etmesi beklenmektedir. Bu değişimin elinizdeki eserin dayandığı temel ilkeler üzerindeki radikal etkileri henüz tüm çıp-laklığı ile ortaya çıkmamış olsa da önümüzdeki beş yıl içinde bu yabancı yatırımlar ile ilgili düzenin farklı dengelere oturacağı öngörülmektedir.

Elinizdeki eserin, üzerinde çok az sayıda güncelleme yapılmıştır. Yatırımların uluslararası hukukta korunması ile ilgili olarak daha köklü değişimlerin yer aldığı ve derinlemesine tahlil edildiği üçüncü baskıyla veya yeni bir eserle kısa süre sonra

okuyucuyla bulaşmayı planlıyoruz. Uzun süredir tüm sayıları tükendiği için öğren-cilerimin kütüphanelerdeki mevcut baskıyla yetinmeye çalıştığını ve bu durumdan yakındıklarını biliyorum. Elinizdeki ikinci bası bu ihtiyaca cevap vermek üzere ha-zırlanmıştır. Bu baskı ile birlikte, sevgili öğrencilerime vermiş olduğum sözü yerine getirebilmenin mutluğunu yaşıyorum.

Kitabın yayımını üstlenen ve teşvik eden Yetkin Yayınevi’nin sahipleri Ziya Gülkök ve Muharrem Başer’e, dizgi ve mizanpajı özenle gerçekleştiren Esra İzgi’ye ve diğer Yetkin Yayınevi çalışanlarına yürekten teşekkür ediyorum. 

serin öğrencilerime ve uygulayıcılara yararlı olmasını diliyorum.

Prof. Dr. Bilgin Tiryakioğlu Ağustos 2022

Bilkent, Ankara