Ceza Muhakemesi Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi

Yargılamanın lehe yenilenmesinin son derece önemli ve gerekli bir kurum olduğu konusunda neredeyse tartışma yokken, söz konusu durum aleyhe yenilenmesi bakımından geçerli değildir. Hatta hem Anglo-Sakson hem de Kıta Avrupası hukuk sistemlerinde yalnızca yargılamanın lehe yenilenmesini kabul eden devletler de vardır. Buna karşın Alman Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "hükümlü aleyhine yargılamanın yenilenmesi" başlığını taşıyan 362. paragrafının 1. fıkrasına, 30.12.2021 tarihinde yürürlüğe giren 5. bendi eklenerek aleyhe yenileme nedenleri genişletilmiştir. Türkiye'de söz konusu 5. bende benzer bir aleyhe yargılama nedeni yoktur. Ancak 5. bent Federal Alman Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmiş ve bu bendin anayasaya aykırı olduğuna karar verilmiştir. Bu bentten hareketle, çalışma konusunun temel sorularını, yargılamanın aleyhe yenilenmesinin gerekli olup olmadığı ve genişletilmesi ya da tam tersi kaldırılması önerisinde bulunup bulunulamayacağı oluşturmuştur. Başta çalışma konusu yalnızca yargılamanın aleyhe yenilenmesiyle sınırlı tutulmak istenmişse de yargılamanın lehe ve aleyhe yenilenmesi bakımından ortak hususların oldukça fazla olması nedeniyle bu şekilde bir sınırlamadan vazgeçilmiş, ceza muhakemesi hukukunda yargılamanın yenilenmesi bütünüyle çalışma konusu olarak belirlenmiştir.

Üç bölüm altında incelenen bu çalışmanın birinci bölümü, hukuki güvenliğe karşı maddi gerçeğe ulaşma çabası olarak yargılamanın yenilenmesine, ikinci bölümü yargılamanın yenilenmesinde lehe ve aleyhe ayrımına, üçüncü bölümüyse yargılamanın yenilenmesi muhakemesine ayrılmıştır. Çalışmanın sonucunda yargılamanın aleyhe yenilenmesi nedenlerinin tümüyle yürürlükten kaldırılabileceği önerisi yanında, hali hazırda sorunlu hususlar tespit edilerek, sorunların giderilebilmesi ve özellikle de yargılamanın lehe yenilenmesinin etkinleştirilebilmesi adına kanun koyucuya ve uygulamacıya öneriler getirilmiştir.