Bir Tanzimat Dönemi Bürokratı Ahmed Kemal Paşa’nın Osmanlı Devleti Dış Politikasındaki Rolü

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER . I

ÖNSÖZ Ⅳ

KISALTMALAR .Ⅶ

GİRİŞ5

AHMED KEMAL PAŞA’NIN AİLESİ, EĞİTİMİ VE MEMURİYETLERİNE

TOPLU BİR BAKIŞ . 5

Ahmed Kemal Paşa’nın Ailesi, Eğitimi ve İlk Kariyeri Ailesi ve Eğitimi. 5

Memuriyete İntisabı ve Kariyerinin İlk Dönemleri10

Ahmed Kemal Paşa’nın Merkezdeki Bürokratik Görevleri11

Ahmed Kemal Paşa’nın Mekâtib-i Umûmiye Müdürlüğü/ Nâzırlığı11

Ahmed Kemal Paşa’nın Meclis-i Maârif-i Umûmiye ve Encümen-iDâniş Üyelikleri 13

Ahmed Kemal Paşa’nın Şehzadelerin Ders Nâzırı Olarak Görevlendirilmesi. 14

Ahmed Kemal Paşa’nın Maârif-i Umûmiye Nâzırlıkları ve Takvimhâne Nâzırlığı 14

Ahmed Kemal Paşa’nın Meclis-i Tanzimat Üyeliği, Harem-i Hümâyun

Masârifât Nâzırlığı, Feriye Saraylarına Nezâreti ve Heyet-i Ȃyân Üyeliği 15

Ahmed Kemal Paşa’nın Evkâf Nâzırlıkları 17

Ahmed Kemal Paşa’nın Meclis-i Ahkâm-ı Adliye ve Şûrâ-yı Devlet Üyelikleri 18

Vefatı. 20

Nişanları. 21

Eserleri 22

BİRİNCİ BÖLÜM . 25

AHMED KEMAL PAŞA’NIN İRAN MEMURİYETLERİ .25

Ⅰ

Ⅱ

1.1. Ahmed Kemal Paşa’nın İran Memuriyetleri Öncesi Osmanlı- İran İlişkilerine Genel Bir Bakış 25

1.2. Muhammed Şah Dönemi Osmanlı-İran İlişkileri ve Ahmed Kemal Efendi’nin İlk İran Memuriyeti 31

1.3. Muhammed Şah Dönemi’nde Osmanlı-İran İlişkilerini Şekillendiren Meseleler ve Ahmed Kemal Efendi’nin İkinci İran Memuriyeti. 35

1.3.1. Şehzadeler Meselesi. 35

1.3.2. Osmanlı-İran Sınır Problemleri ve Zehab (Zuhab) Sancağı Meselesi 39

1.4. Şehzadeler ve Zehab Sancağı Meselesi Hakkında Ahmed Kemal Efendi’nin İran’da Yürüttüğü Müzakereler 40

1.4.1. Ahmed Kemal Efendi’nin Şehzadeler Meselesindeki Rolü. 40

1.4.2. Ahmed Kemal Efendi’nin Zehab Sancağı Görüşmeleri. 49

1.5. İran ile Diğer Meseleler ve Ahmed Kemal Efendi’nin Bu Konulardaki Görüşleri. 52

1.6. Nasıreddin Şah Dönemi’nde Osmanlı-İran İlişkileri ve Ahmed Kemal Paşa’nın İran Şahı’na Mihmândâr Tayin Edilmesi 59

İKİNCİ BÖLÜM . 68

İÇ PROBLEMLERİN DIŞ SİYASETE YANSIMASI 68

2.1. Mısır Meselesi ve Ahmed Kemal Paşa 68

2.1.1. Mısır Meselesi’nin Mahiyeti 68

2.1.2. Mısır Meselesi’nin II. Safhası ve Ahmed Kemal Efendi’nin Mısır’a Görevlendirilmesi. 74

2.2. Bedirhan Bey Meselesi ve Ahmed Kemal Efendi’nin Cizre’ye Gönderilmesi 81

2.2.1. Bedirhan Bey Meselesi’nin Ortaya Çıkışı81

2.2.2. Ahmed Kemal Efendi’nin Cizre Görevi ve Bedirhan Bey ile Görüşmeleri 86

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM102

KIRIM SAVAŞI VE AHMED KEMAL PAŞA’NIN BERLİN SEFARETİ

YILLARI102

3.1. Kırım Savaşı’nın Başlaması ve Osmanlı Devleti’nin Dış Politikası. 102

Ⅲ

3.1.2. Kırım Savaşı ve Ahmed Kemal Efendi’nin Berlin Sefareti Görevi. 105

3.1.3. Savaş Yılları ve Ahmed Kemal Efendi’nin Berlin Sefaretinde Yürüttüğü Faaliyetler 111

3.1.4. Kırım Savaşı Sonrası Ahmed Kemal Efendi’nin Berlin Sefaretinde Yürüttüğü Faaliyetler 130

OSMANLI-BELÇİKA İLİŞKİLERİ VE AHMED KEMAL PAŞA’NIN

BRÜKSEL’E GÖNDERİLMESİ.137

3.2. Belçika Osmanlı İlişkilerinin Başlaması ve Gelişimi137

3.3. Ahmed Kemal Efendi’nin Belçika Kralı II. Leopold’ün Cülûsunu

Tebrik İçin Brüksel’e Gönderilmesi 139

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM146

KARADAĞ MESELESİ VE AHMED KEMAL PAŞA’NIN KARADAĞ KOMİSERLİĞİ146

4.1. Karadağ Meselesi’nin Ortaya Çıkışı. 146

4.2. 1856-1858 Osmanlı-Karadağ İlişkileri ve Ahmed Kemal Efendi’nin Karadağ Komiserliği Görevi 149

4.3. Grahova Savaşı ve Sonrasındaki Gelişmeler. 168

4.4. Karadağ Sınır Tespiti Çalışmaları ve Ahmed Kemal Efendi. 174

SONUÇ.186

KAYNAKÇA190

TABLOLAR.205

EKLER.207